Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Hepimizin aklına gelmiştir; uzayda görevli bir astronot, uzay yürüyüşü yaparken uzay aracından savrulursa nasıl geri gelecek diye. Hatta Gravity gibi Hollywood filmleri, bu tip ürkütücü olaylara da yer vermiştir. Peki, gerçekte NASA’nın astronotlarının uzaya savrulmasına engel olmak için kullandıkları yöntemler neler? Uluslararası Uzay İstasyonu‘nun 15’inci ekibi olan ISS-15 ile uzayda bulunmuş, toplamda 38 saat 28 dakika boyunca istasyon dışında “uzay yürüyüşü” yapmış olan NASA astronotu Clayton C. Anderson anlatıyor:
İlk olarak, bir astronotun uzayda savrulabilmesi için şu 3 koşulun sağlanmış olması gerekiyor. Astronotumuz:
- Uzay aracının dışında, yani Araç-Dışı Aktivite (ADA) ya da popüler adıyla “uzay yürüyüşü” yapıyor olmalı…
- Kendisini düzgün bir şekilde uzay aracına halatlarla bağlamamış (ki normalde hem güvenlik, hem de yerel halatlar ile araca bağlanmaktalar) olmalı...
- Ve dış bir fiziksel kuvvet, ağır astronot elbisesiyle birlikte astronotumuzu olası milyonlarca yörüngeden birine savurmuş olmalı…
Bu durumdaki bir astronotun yapacağı ilk şey, astronot eğitimini hatırlamak olacaktır. Bu eğitimde, SAFER adı verilen bir itim çantası (jet-pack) ve kullanımı öğretilir. Bu eğitim, NASA Johnson Uzay Merkezi‘nin 9 Numaralı Binası içerisindeki ufak bir laboratuvarda, sanal gerçeklik gözlükleri ile verilir. Yani astronotlar, uzaya çıkmadan önce simülasyon içerisinde oyun oynarlar! Ama iş bundan daha karışık. Eğitim, sıradan bir “uzay oyunu”ndan ibaret değildir. Çok meşakkatli ve detaylı bir “oyun”dur. NASA, bu sanal gerçeklik deneyi üzerinde 20’yi aşkın senedir çalışmaktadır.
SAFER isimli jet-pack, aslında aşırı teknolojik bir alet değildir. Tek bir amacı vardır: Savrulan astronotları güvenle araca geri getirmek. Yakıtı son derece kısıtlı olan SAFER’ın hedefi, astronotların kendilerini halatla tekrar bağlayabilecekleri bir noktaya gelmesini sağlamaktır. Tabii bunu başarabilen bir astronotun altını doldurmamış olmasını beklemek pek de mümkün değildir. SAFER eğitimi sırasında öğretilenler, şu şekilde özetlenebilir:
- Vaziyetin kötülüğünün farkında ol,
- SAFER kontrol aletini çıkar, çalıştır ve tüm sallanmayı “irtifa koruma” tuşuna basarak durdur. Bu sırada uzay aracından uzaklaşıyor olacaksın.
- Kendini, uzay aracını karşına alacak şekilde konumlandır. Bu konumlandırma, sadece yalpa iticileri ile yapılmalıdır (yani kendi etrafınızda sağa sola dönerek). Yalpalamayı doğru noktada durdurmaya çalış, böylece durmaksızın kendi etrafında dönmemiş olacaksın.
- Uzay aracını karşına aldığına göre, yeniden irtifa sabitleme tuşuna bas. Aracı görüş alanından asla ayırma.
- Sadece tek yönlü dönüşümsel iticileri (çizgisel bir yönde ilerlemeyi sağlayan iticileri) kullanarak, yukarı/aşağı, sağ/sol tuşlarıyla uzay aracına geri yönel. Yörünge mekaniği bilgilerini asla unutma. Uzay aracına yavaşça yaklaş ve hafifçe tutun.
Bunları başarıyla yapabildiğinizi düşünecek olursak, muhtemelen uzay aracına dönmüşsünüz demektir. Bu süreçte, kalp ritminiz aşırı artacaktır ve müthiş yüksek bir hızla soluk alıp veriyor olmalısınız. İşte tam bu noktada durup, sakinleşmeli ve ritmi normale döndürmelisiniz.
Bu noktadan sonra yapmanız gerekenler ise sırasıyla şöyledir: Görev Kontrol Merkezi’nden özür dilemek, Sanal Gerçeklik Lab‘ı ve EVA ekibine verdikleri harika eğitim için teşekkür etmek ve keyifsiz bir şekilde uzay aracının içine geri dönmek. Tabii bu sırada bir dağ evinde emekliliğinizi de düşünmeye başlayabilirsiniz. Ne de olsa bu, muhtemelen son uzay yürüyüşünüz olacak.
Teşekkür: Yazının omurgasını yazan Clayton Anderson’a teşekkürler.
Kaynak: Quora
