Etiket Arşivleri: Felsefe

İnsanın en büyük açlığı nedir? Daha çok yiyecek, daha fazla toprak, daha fazla bilgi mi? Yoksa zamanın kendisini ele geçirme arzusu mu? Tarih boyunca insan, zamanı ölçmeye, anlamlandırmaya ve hatta durdurmaya çalıştı. Saatler, takvimler, anıtlar ve mezarlar… Hepsi, zamanın akışını dondurmanın, onu haritaya çizmenin nafile girişimleriydi. Rus düşüncesinin sıra dışı temsilcisi Nikolai Fedorov, bu çabayı nafile bulur ve reddeder. Ona …

Bilimkurgu ve felsefe, insanın evreni, bilinci ve varoluşu anlama çabasını paylaşan iki alandır. Felsefe, soyut kavramları tartışır ve sorgular; bilimkurgu ise bu kavramları kurgusal dünyalar içinde somutlaştırarak deneyimlememizi sağlar. Bilimkurgu, teorik tartışmaları somut hikâyelere dönüştürerek okuyucuya felsefi meseleleri hissettirme ve deneyimleme imkânı sunar. Bu nedenle felsefe, bilimkurgunun temel ilham kaynaklarından biri olmuştur. Bilimkurgu, yalnızca geleceğin teknolojilerini hayal eden bir tür …

“Her çağın insanı kendini ‘modern’ diye tanımlar; bu durum insanlığın tarih boyunca kendini geçmişten üstün görme eğilimini yansıtır. Ancak Mark Twain’in İnsan Nedir? kitabında değindiği gibi, “İnsan, kendisini yaratan koşulların bir ürünüdür; neyse odur, ne olacaksa da o olacaktır.” Öyleyse, teknolojik sıçramalar ve kültürel devrimler modern insanı ‘daha iyi’ bir varlık mı yapar, yoksa Twain’in ima ettiği üzere, değişen yalnızca …

Friedrich Nietzsche‘nin (1844-1900) Böyle Söyledi Zerdüşt‘ündeki Çölün Kızları Arasında bölümünde geçen “Çöl Büyüyor” (Die Wüste wächst) ifadesi, insani değerlerin çöküşünü ya da kitlesel bir histeriyi ifade etmez yalnızca. Modern insanın gelişmiş teknolojiler, geniş imkânlar ve onca araca rağmen nasıl basit bir huzura bile erişemeyecek kadar aciz hâle gelişine işaret eder. Modern insan, onca çabasına rağmen huzurdan giderek uzaklaşmıştır. Dünya öylesine …

İnsanlar denizleri ve Güneş’i neyin hareket ettirdiğini bilmedikleri geçmiş zamanlarda, bu nesnelere zihinsel durumlar atfettiler. Benzeri bir durum yapay zekâ için de söz konusu olabilir… Isaac Asimov‘un klasik bilimkurgu hikâyesi “Robbie“de, Weston ailesi, erken doğduğu için bakıma ihtiyaç duyan küçük kızları Gloria’ya hem hemşirelik hem de arkadaşlık yapan Robbie isimli bir robota sahiptir. Gloria ve robot Robbie, sevgi dolu ve …

“Tarihi kazananlar yazar.” Napoleon Bonaparde’a atfedilen bu söz gerçekten de çok doğrudur. Çünkü galip taraf, karşısında mücadele edip yendiği taraf hakkında yalan, abartı ya da küçümseme de dâhil her şeyi yazabilir. Yazımızın konusu olan Skolastik Çağ ve bu çağa atfedilen tüm olgular da bu şekildedir. Orta Çağ dendiğinde hepimizin aklına gelen tamamen kilise baskısı altında geçen, düşünmenin ve sorgulamanın yasaklandığı, …

“Başka hiçbir kitabın hayatım üzerinde daha büyük bir etkisi olmadı.” Bu satırlar büyük bilimkurgu yazarı Arthur C. Clarke‘a ait. Söz konusu kitapsa Olaf Stapledon‘ın ilk romanı “Son ve İlk İnsanlar“. H.G. Wells ve Arthur C. Clarke’tan sonra en büyük İngiliz bilimkurgu yazarı diyebileceğimiz Stapledon, bilimkurgunun ileri görüşlü atalarından biridir. Kimilerine göre, o olmasaydı Çocukluğun Sonu, Dune, Vakıf, Methuselah’s Children, İnsandan …

“Biz ancak başlangıç olabiliriz, bütün kosmozun bilinç kazandığı bir sürecin başlangıcı.” -Novasen: Yaklaşan Hiperzeka Çağı – James Lovelock Yapay zekâ, sıklıkla bahsi geçen ve her geçen gün insanlığın geleceğini belirleme hususunda önemini arttıran elzem bir kavram. Köklü değişimlerin önünü açarak yepyeni bir çağın kapılarını ardına dek açması oldukça muhtemel görünüyor. Bu çağı, James Lovelock’ın deyimiyle Hiperzeka Çağı olarak isimlendirmek de …

“Düşünceyle gerçek arasına, devinimle eylem arasına düşer o gölge” –T.S. Eliot The Matrix filminde Morpheus, düşten uyandırdığı Neo’ya “Gerçeğin çölüne hoş geldin,” der. Burada Morpheus’un söylediği söz, T.S. Eliot’ın Çorak Ülke adlı şiirinde gerçekliğe ve gerçeğin insan zihnindeki, bilincindeki yansımalarına işaret etmektedir. Kahramanın Sonsuz Yolculuğu’nda anlatıldığı gibi, sıradan hayatını sürdürmekte olan kahraman için her şey yolunda giderken ansızın biri çıkagelir. …

Netflix‘te yayımlanan “Sonsuzluğun Sınırları (A Trip to Infinity) adlı belgesel, izleyicileri eski çağlardan beri insanlığın merakını cezbetmiş sonsuzluk kavramı üzerine matematik, fizik ve felsefe alanlarında bir yolculuğa çıkarıyor. Format ve bilimsel düzey açısından daha önce HBO, National Geographic, Discovery Channel ve History Channel gibi kanallarda yayımlanan belgesellerden çok farklı olmasa da, yine de ufak bazı yenilikler getirmiyor değil. Örneğin bilim …