Isaac Asimov

Isaac Asimov’un Eserlerinden Uyarlanan Filmler

Isaac Asimov, bilimkurgunun dünya edebiyatına armağan ettiği en önemli yazarlar arasındadır. Öyle ki, bilimkurgu edebiyatına gönül verip de yolu Asimov ile kesişmemiş kimse yok gibidir. Hugo, Nebula gibi sayısız ödülün sahibi olan Asimov, geride bıraktığı yüzlerce eseriyle hayal gücünü ve fikir parıltılarını geleceğe taşımaya devam ediyor. Vakıf‘tan Robot Serisine, kısa öykülerden popüler bilim kitaplarına kadar bir dolu esere imza atan bu büyük ustanın çalışmalarını zaman zaman beyaz perdede de görmek mümkün. Ancak Asimov hiçbir zaman Hollywood‘un gözde yazarlarından olmadı. Zaten Bicentennial Man ve I, Robot dışında, kitaplarının daha çok düşük bütçeli sinema filmlerine uyarlandığı görülüyor.

Sinema ve dizi sektöründe Philip K. Dick kadar rağbet görmüyor oluşunu, yazdığı romanların kompleks ve bütüncül yapısına bağlayabiliriz. Felsefi derinlikleri, zaman atlamaları, girift anlatıları ve uzak gelecek betimlemeleriyle Asimov romanları, gerek yönetmenlerin gerekse senaristlerin gözünü korkutacak cinste eserler. Bunun en bariz örneklerinden biri de yılan hikayesine dönen Vakıf serisi. Serinin pek çok kez sinema ve televizyon dizisine uyarlanması gündeme gelmiş, ama bu girişimler hep hüsranla sonuçlanmıştır. Tabii bu, Asimov’u sinemada hiç görmediğimiz anlamına gelmiyor. Zaman içinde birçok uyarlama girişimi olmuş. Bu uyarlamaların bir kısmı Amerikan ve Sovyet yapımıyken, bir kısmı da farklı ülke sinemalarına ait. Gelin bu yapımlara şöyle bir göz atalım…

A halhatatlanság halála (1976)

A Halhatatlansag halala

Yönetmenliğini András Rajnai‘nın üstlendiği ve senaryosunu Antal Jánosi‘nin kaleme aldığı 1976 tarihli film, Isaac Asimov’un The End of Eternity (Sonsuzluğun Sonu) adlı ölümsüz romanından uyarlanmıştır. Maceristan yapımı filmin başrolünde ise Jácint Juhász (Andrew Harlan), Szalay (Nośs Lambent), László Inke (Laban Twissell) gibi oyuncular yer alıyor. Düşük bütçeli bir televizyon filmi olan A halhatatlanság halála, Asimov’un romanına epeyce de sadık.

Geleceğin egemen sınıfı olan Sonsuzlar, insanların yaşamı ve ölümü üzerinde karar verme gücüne sahiplerdir. Onlardan biri de baş kahramanımız Harlan’dır. Zamanda yolculuk yaparak geçmişe ve geleceğe şekil veren Harlan, kariyerindeki başarı basamaklarını bir bir tırmanmaktadır. Ancak hiç olmaması gereken bir şey olur ve Harlan gizemli bir kadına tutulur. Bu noktadan sonra cevabı en fazla merak edilen soru, Harlan’ın aşkı uğruna ne kadar ileri gidebileceğidir…

Konets vechnosti (1987)

Konets vechnosti

Yine bir End of Eternity uyarlamasıyla karşı karşıyayız. Ancak filmimiz bu kez Sovyet sinemasından. Andrei Yermash‘ın yönettiği yapım, romanın aslına sadık kalabilmek için tüm senaryosal hünerleri kullanıyor, fakat dekoratif mekanları ve karakter örüntüleriyle karanlık bir atmosfer resmetmekten de kurtulamıyor. Oleg Vavilov (Andrew Harlan), Vera Sotnikova (Noyes Lambent) ve Georgi Zhzhyonov (Laban Twissel)‘un oyunculukları ise orta düzeyde.

İlginç bir ayrıntı olarak şunu da belirtmek lazım: Konets vechnosti ile Stalker (Andrey Tarkovski) filminin bazı sahneleri aynı yerlerde çekilmiş. İki filmi dikkatlice izlerseniz, ortak mekanlara sahip olduklarını görebilirsiniz. Öte yandan iki kısımlık kurgusuyla dikkat çeken film, romana yer yer görsel zenginlik bahşederken, yer yer de ondan uzaklaşıyor. Ancak yaşadığı bu gelgitler, filmin hâlâ en iyi End of Eternity uyarlaması olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Romandan keyif alanların bu filme de göz atmasında bir sakınca yok.

Nightfall (1988)

nightfall 1988

Isaac Asimov’un 1941 yılında yazdığı Nightfall, 1968’de Amerikan Bilimkurgu Yazarları Cemiyeti tarafından gelmiş geçmiş en iyi kısa bilimkurgu öyküsü seçilmiştir. Öykünün konusu ise bir hayli ilginç. 6 güneşli bir gezegen hayal edin. Burada yaşayan canlılar gecenin ne olduğunu bilmedikleri gibi, hayatları boyunca yıldızlı bir gökyüzü de görmemişlerdir. Ancak 2049 yılda bir gerçekleşen tutulma kapıdadır. Gezegene karanlık çökmeye başladıkça panik de gitgide şiddetlenir…

Daha sonra Asimov ve Robert Silverberg‘in beraberce romanlaştırdıkları bu güzel öykü, iki kez de beyaz perdeye uyarlandı. Yapımcılığını Julie Corman‘ın üstlendiği 1988 tarihli bu ilk uyarlamanın yönetmen koltuğunda ise Paul Mayersberg oturuyor. Oyuncu kadrosunda David Birney, Sarah Douglas, Alexis Kanner ve Andra Millian gibi isimleri barındıran film, düşük bütçeli ve iddiasız bir yapım olarak tarihe geçti.

The Android Affair (1995)

Android-Affair

Yönetmenliğini Richard Kletter‘in yaptığı The Android Affair, esasen yine aynı yönetmen tarafından çekilen Teach 109 (1990) adlı 25 dakikalık bir kısa filme dayanıyor. Kletter’in kariyerinde Asimov öykülerinden uyarlama başka kısa filmler olduğunu da not düşelim. Bunlardan biri de Feeling 109 (1988). The Android Affair, mütevazi bütçesiyle dikkat çeken bir televizyon filmi. Başrollerinde ise Harley Jane Kozak, Griffin Dunne, Ossie Davis ve Saul Rubinek gibi oyuncuları görüyoruz.

Gelecek vaat eden genç doktor Karen Garrett, hafızası hiç silinmemiş olan Teach adlı gelişmiş bir android üzerinde zor bir işle görevlendirilir. Daha sonra bunun bir işten çok daha fazlası olduğunu ve androidin insanlaşma amacı taşıdığını anlar. İkili dış dünyayı keşfe çıktıklarında, kendileri için basit bir medikal deneyden ziyade, gizemli ve tehlikeli bir planın hazırlanmış olduğunu anlayacaklardır.

Bicentennial Man (1999)

Bicentennial Man

Robin Williams‘ın insan olmaya çalışan bir robotu canlandırdığı 1999 çıkışlı Bicentennial Man (Robot Adam), Isaac Asimov’un aynı adlı hikayesine dayanıyor. Bu hikâye, aynı zamanda Asimov’un kaleme aldığı en uzun hikaye olarak da biliniyor. 1992 yılında Asimov ve Robert Silverberg’in, hikayeyi The Positronic Man adıyla romanlaştırdıklarını da belirtelim. Yönetmen koltuğunda Chris Columbus‘un oturduğu film, maalesef gişede beklenen başarıyı gösterememiş ve yapım şirketinin zarar etmesine neden olmuştu.

Aşırı ilerlemiş teknolojinin merhamet duygusunu solladığı bir dönemde, Martin Ailesi NDR-114 modeli yeni bir robot satın alır. Ailenin en küçük çocuğu robota Andrew adını verir. Robot günlük işleri yapmak üzere programlanmıştır. Martin Ailesi bir süre sonra Andrew’un sıradan bir makine olmadığını fark eder. Çünkü Andrew insanlara özgü duygulara ve yaratıcı düşüncelere sahiptir. Andrew, yanlarında kaldığı süre zarfında ailenin hareketlerini, hayatlarını izler. Artık tek hedefi vardır: Gerçek bir insan olabilmek…

Nightfall (2000)

Nightfall2000

1988 tarihli Nightfall filminin yapımcısı Julie Corman, filmi daha tatminkar bir bütçeyle yeniden çekmek istediğini belirtmiş ve eşi Roger Corman, onun isteğini 2000 çıkışlı bu film ile gerçekleştirmişti. Yönetmenliğini Gwyneth Gibby‘nin üstlendiği film, gerçekten de öncekine nazaran daha kaliteli ve izlenebilir nitelikte. Filmin başrollerinde ise Jennifer Burns, Winsome Brown, Joseph Hodge, David Carradine ve Ashish Vidyarthi gibi oyuncuları görmek mümkün.

İlk filmin bir yeniden çevrimi olarak değerlendirebileceğimiz yapım, daha doyurucu görsel efektlere ve dekorlara sahip. Ama aynı şeyleri oyunculuklar için söylemek pek de mümkün değil. Asimov’un eserinde olduğu gibi, dinsel grupların bilimsel gerçeklere karşı gösterdiği beyhude direnci merkezine oturtan film, bu tavrıyla bir derdi olduğunu seyircisine az çok aktarmayı başarıyor. Sırf bu nedenle bile oturup izlenebilir.

I, Robot (2004)

i robot

Asimov’un en bilindik eserlerinden biri olan I, Robot (Ben, Robot), literatüre 3 Robot Yasası‘nı kazandırmış oluşuyla bile tarihi öneme sahiptir. Yazarın en ünlü dokuz robot öyküsünü bünyesinde barındıran eser, aslında robo-psikolog Susan Calvin ile yapılan bir söyleşi olarak kurgulanmıştır. Calvin’den dinlediğimiz bu öyküler, gelecek nesillerin robot öyküleri için bir yol gösterici olmuş, bilimkurguda robotun ciddiye alınmasını sağlamıştır. Asimov, bu öykülerle konuşma yetisi olmayan robotlardan insanlığın iyiliğini gözeten makinelere kadar, adeta robot tarihinin izini sürmeyi başarmıştır.

2004 yılında Alex Proyas tarafından beyaz perdeye aktarılan film ise, daha çok romanın özgün bir uyarlaması olarak karşımıza çıkıyor. Kitaptaki herhangi bir öyküden uyarlanmadığı gibi, var olmayan karakterlere de yer verilmiş. Örneğin filmde Will Smith‘in canlandırdığı Del Spooner karakteri, Asimov’un hiçbir eserinde yoktur. Buna rağmen filmdeki bazı sahneler, öykülerin çeşitli bölümleriyle birebir örtüşmektedir. 2035 yılına gelindiğinde robotlar artık gündelik yaşamın ayrılmaz bir parçasıdırlar. İnsanların robotlara olan güveni tamdır; bir kişi hariç. Hafif paranoyak bir dedektif olan Del Spooner, işlenen bir cinayetin sorumlusu olarak robotları görmektedir. Yaptığı araştırmalar, onu bambaşka bir gerçeğe sürükleyecektir…

Formul-e Marg (2012)

Formul-e Marg

Asimov eserlerinden uyarlanan son uzun metrajlı filmimiz ise İran sinemasından. Yönetmenliğini Behdad Avand Amini‘nin üstlendiği yapım, Asimov’un The Death Dealers isimli romanından uyarlanma. The Death Dealers, Isaac Asimov tarafından kaleme alınmış ilk gizem romanı olarak biliniyor. Hikaye, deney sırasında yaşamını yitiren öğrencisinin cesedini bulan bir profesör etrafında gelişiyor. Ölümün ardındaki sır perdesini çözmeye kararlı olan profesör’ü ilginç gerçekler bekliyor.

Oyuncu kadrosunda Bijan Emkanian, Toofan Mehrdadian, Rouhollah Haghgoo ve Naz Shademan gibi İran sinemasından tanınmış simalar var. Düşük bütçeli bir televizyon filmi olarak karşımıza çıkan yapım, psikolojik gerilimden ve esrarlı bulmacalardan hoşlananların izleyebileceği nitelikte.

asimov

Yukarıdaki filmlerin dışında, usta yazarın eserlerinden uyarlanmış çeşitli dizi bölümleri ve kısa filmler olduğunu da anımsatalım. Yine Asimov’un bilim danışmanlığını yaptığı ve adaptasyonunda yer aldığı yapımları da meraklıları için aşağıda listeledik. Doyurucu bir kaynak olduğunu umuyor, hepinize keyifli seyirler diliyoruz…

Kısa Filmler

  • El robot embustero (1966)
  • The Ugly Little Boy (1977)
  • All the Troubles of the World (1978)
  • Robots (1988)
  • Feeling 109 (1988)
  • Teach 109 (1990)
  • Spell My Name with an S (2014)

Diziler

  • Captain Video and His Video Rangers (1953 / I, Tobor)
  • Out of This World (1962 / Little Lost Robot)
  • Story Parade (1964 / The Caves of Steel)
  • Out of the Unknown (The Naked Sun, 1969 – Liar!, 1969 – The Prophet, 1967 – Satisfaction Guaranteed, 1966 – Sucker Bait, 1965 – The Dead Past, 1965)
  • Probe (1968 / Untouched by Human Hands, Computer Logic)
  • Foundation (2021)

Danışmanlığını Yaptığı Eserler

Romanlaştırdığı Filmler

Adaptasyon

Önceki Sonraki

Yazar: İsmail Yamanol

Amatör bir düş gezgini, saplantılı bir bilimkurgu hayranı. Kuruculuğunu ve genel yayın yönetmenliğini üstelendiği Bilimkurgu Kulübü'nde at koşturmayı sürdürüyor.

İlginizi Çekebilir

colde gecen bilimkurgu filmleri 2

Çölde Geçen Bilimkurgu Filmleri 2: Mücadele Alanları

Kendinden büyük bir güçle mücadele etmek zorunda kalan bir kahramana sahip olmayan çok az bilimkurgu …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya Devam Edin