Edebiyat Üzerine

Kutuplardaki buz yığınları atom gücüyle eritilecek… Milyonlarca dönüm verimli arazi dünyaya katılacak… İnsanlar göklere tamamen hâkim olacak… Mevsimlerin seyri değiştirilecek ve çöller birer bahçe haline getirilecek… Gezegenlere yolculuklar başlayacak… Sürekli barışı sağlamak için merkezi Amerika’da olmak üzere bir dünya devleti kurulacak... Yukarıda saydığımız tüm bu gelecek öngörüleri, unutulmaz bilimkurgu yazarı Jules Verne‘e ait. Elbette söz konusu öngörülerin ne isabetle gerçekleşip …

Size bir adamdan bahsetmek isterim. Bir üniforma giymezdi. Kimse de adını bilmiyor, tek bildiğimiz ne yaptığı. Altmış yıl önce doğduğum kasabada ben çocukken, ailem beni ve kardeşlerimi pazar akşamları Swope Parkı’na götürürdü. Çocuklar için muhteşem bir yerdi. Piknik alanları, göller ve bir hayvanat bahçesi vardı; ama tam ortasından bir tren hattı geçerdi. Bir pazar akşamı genç bir evli çift bu …

Geleceğin nerede olduğunu biliriz. Gelecek önümüzdedir. Öyle değil mi? Önümüzde uzanır, büyük bir gelecek önümüzde uzanır; her diploma töreninde, her seçim yılında güvenle ona doğru ilerleriz. Ve geçmişin nerede olduğunu biliriz. Ardımızdadır; doğru değil mi? Bu yüzden onu görmek için geriye dönmemiz gerekir ve bu geleceğe doğru ilerlememize engel olur; onun için geriye dönüp bakmayı pek sevmeyiz. Öyle görünüyor ki, …

Bir çok insan hala bilimkurgunun işe yaramaz, değerlendirmeye değmez bir kaçış edebiyatı olduğunu düşünüyor. Doğru, bazı bilimkurgu eserleri sadece vakit geçirmek veya eğlendirmek için yazılmış olabilir; ama hepsi değil. Özellikle bilimkurgunun kaşıç edebiyatı olduğunu söyleyenlere J.R.R. Tolkien’in fantezi edebiyatı için kullandığı cevap verilebilir: “Kaçma ihtimali en çok gardiyanları telaşlandırır!” Bununla beraber iyi bilimkurgu eserleri okuyucusunu düşündürür, “eğer şöyle olursa, olsa …

Bilimkurgu, mevcut bilimsel verilerden hareket ederek insanlığın geçmişte ve günümüzde karşılaştığı ya da gelecekte karşılaşabileceği sorunların ve olayların sınırlanmış bir düşçülükle anlatıldığı sanat uğraşıdır. Tanımda geçen “sınırlanmış düşçülük” ifadesi, bir yandan çağdaş bilimkurgunun ne olduğunu ve ne olması gerektiğini belirlerken, bir yandan da bu türün sınırlarını çizmektedir. Bu sınır, bilimkurguyu fantastikten ayıran en önemli unsurdur. Peki ama “sınırlanmış düşçülük” ifadesinden …

• Robert Heinlein ve Arthur C. Clarke ile birlikte “Bilimkurgunun Üç Büyük Babası” olarak bilinir. • Otobiyografisinde etnik kökeninin, bir Türk kavmi olan Hazarlar‘a dayandığını açıklamıştır. • Koyu bir Agatha Christie ve Shakespeare hayranıydı. Hatta iki ciltlik “Shakespeare Rehberi” adlı bir kitap da kaleme almıştır. • Oxford’un İngilizce sözlüğünde, ‘robotik’ kelimesinin mucidi olduğu yazar. • Ömrü boyunca uçak korkusunu yenememiştir. Bu nedenle uzun yolculuklara …

İki astronot 1984’te uzayda serbestçe dolaştı. Uzay gemisine bağlı değildiler. Kendi başlarına gemiden ayrılıp geri döndüler. Belli bir yaşın üstündekiler 1930’lardaki Buck Rogers çizgi romanlarını hatırladı. Bu çizgi romanlarda da insanlar, aynı şekilde dolaşıyordu. Bilimkurguyla daha içli dışlı olanlar ise, bu tür konuların bilimkurgu öykülerinde çok daha önceden yer aldığını bilir. İlk bilimkurgu dergisinin editörü olan Hugo Gernsback, daha 1911’de …

İlk büyük sosyalistlerden biri, bir toplumda kadınların durumlarının ne olduğunun, o toplumun medeniyet derecesinin epeyce güvenilir bir göstergesi sayılabileceğini söylemişti. Eğer bu doğruysa kadınların bilimkurgudaki aşağı konumları, bizi biraz olsun bilimkurgunun medeni olup olmadığı konusunda düşündürmeli. Kadın hareketi, çoğumuzu bu konuda bilinçlendirdi: Bilimkurgu ya kadınları toptan göz ardı ediyor ya da onları canavarlar tarafından her an tecavüze uğramaya mahkum, ciyak …

Ünlü bilimkurgu yazarı Isaac Asimov’un ilk kitabını henüz 20’li yaşlarının başındayken yazmaya koyulduğu Vakıf, çağdaş zamanların en önemli dizilerinden biridir. Toplam yedi romandan oluşan dizi, adeta incelikle yaratılmış bir galaktik destandır ve günümüzde dahi türünün en saygın üretimlerinden biri olarak gösterilmektedir. Hiç kuşkusuz Vakıf dizisinin bu denli tarihi ve önemli kılan şey, hayal gücünü zorlayan yaratıcılığında gizlidir. Ustalıkla örülmüş kurgusu, …