Etiket Arşivleri: Aristoteles

Eski tarihlerden beri insanlar, sezgileri ya da kurabildikleri mantık sistemleri aracılığıyla Dünya‘nın kainattaki yerini saptamaya çalıştı. Antik çağ filozofları, Dünya’nın “her şeyin” merkezinde yer aldığını düşünüyordu. Örneğin Aristoteles, Dünya’nın pek çok küreden ibaret bir evrende (Güneş, Ay ve yıldızlar) en içteki küre olduğu fikrindeydi. Aristoteles’e göre bu göksel kürelerin tümü, dört elementi (ateş, su, toprak, hava) içeriyor ve “Dünya” çekirdeğinin …

Birisine uzayın ne olduğunu sorduğumuzda bilmemiz gereken şey, esasında bir balığa denizin ne olduğunu sormakla eşdeğer bir eylem içinde olduğumuzdur. Çünkü uzay, tam olarak denizin bir balığın etrafını sardığı gibi etrafımızı sarar. Hatta balığın iç organlarını, bizim iç organlarımızı ve diğer bileşenlerimizi de. Uzay, içinde bir ”şey” barındırabilir de barındırmayabilir de. Bu konu üzerine ilk kez fikir yürütenlerden Aristoteles, uzayın …

Düşüncenin sapakları vardır, düşündükçe önümüzde yol ayrımları belirir ve devamlı geçişler yaşarız. Fakat ayrımların sebep olduğu geçişler yalnızca bireysel edimi etkilemez, toplumsal bütünün parçası olduğumuzdan ötürü çevremizdeki kişileri de tesirimizde bırakıp Meksika Dalgası’na nazire zincirlemek bir etkide bulunuruz. Birine kızdığımızda oluşan negatif enerji bir başkasına sirayet eder ve bu trafik nihayetinde temelsiz bir öfkenin körüklenişine yol açar. Halbuki bu akışın …

Buraya kadar, kuantum bulguları öncesi fiziğin genel karakteristiğine ve bu fizik anlayışının getirdiği felsefî dünya görüşüne genel bir atıfta bulunduk. Özetlemek gerekirse: Herhangi bir sistemin çözümlenmesi, onun başlangıç şartlarının belirlenip daha sonra da bu başlangıç şartlarının sistemin matematiksel modelinde girdi olarak alınıp modelin matematiğini çözmekle mümkündü. Gerisi sadece bir hesap meselesiydi. (Peki, gerçekten öyle miydi? Bazı şeyleri temelden yanlış alıyor …

Galieo Galilei (1564-1642) Dünyanın İki Esas Sistemi Üzerine Diyaloglar (1632) ile Hareket Kanunları ve Mekanik (1638) adlı eserleriyle bilimin yönünü değiştirmiştir. Bu çalışmalarının sonucunda klasik mekaniğin temellerini atmış ve güneş merkezli astronomi sisteminin fiziğini geliştirmiştir. Ayrıca teleskop, mikroskop ve termoskop aletlerini de icat etmiştir. Galileo, Kopernik’in sistemini ilerletmiş ve Kepler’in çalışmalarına da ilham vermiştir, fakat ne yazık ki çalışmaları 1890’lı …

Bilimkurgu eserlerinde bilimsel argümanlara dayanılarak kurgusal dünyalar yaratılır, ayrıca ilgili argümanları işlerken de içinde bulunulan zaman çizgisinde oynamalar yapılır; geleceğe ve hatta geçmişe gidilir. Bilimsel argümanların gerçekçiliği de yazarın inisiyatifine kalmıştır. Şöyle ki; yazar detaylar için yaratıcılığından faydalanabilir. Zamanda yolculuk, ışınlanma ve hatta ölümsüzlük gibi unsurlar işte bu bahsi geçen konulara örnektir. Kısacası zamanda yolculuk yapan bir karakterin yaşadığı sürecin …

Günümüzde Dünya’nın düz olduğunu iddia eden insanlar var. Peki, buna neden şaşırmamalıyız? Isaac Asimov’un dâhice kaleme aldığı 1989 tarihli aşağıdaki makalede bunun çok güzel bir açıklaması yapılmış. Asimov, eski toplumların bilimsel teorilerini hiç bir zaman “yanlış” diye çöpe atmadığımızı, onları “daha doğru” teorilerle değiştirdiğimizi söylüyor. Çünkü eskilerin düşünce biçimi kendi çağlarının çerçevesi içinde ana hatlarıyla doğruydu. Bu teorileri “yanlıştan” çok …

Bilim tarihi biraz da insanın yalnızlaşmasının tarihidir. Yola kalabalık çıkmıştır oysa. Hem de her şeyin tam ortasındadır. Evren yakın çevresidir önce. Mağarasıdır, karşıdaki tepedir, avlandığı ormandır, yağmur ve arkasından gelen gökkuşağıdır. Gece beliren üzerinde çok düşünmediği yıldızlar da evrendir. Işık yılı, parsek gibi sözcükler yoktur dünyasında. Yıldız, deprem, orman belki aynı uzaklıktadır. Kimi animist kültürde hepsinin ruhları vardır. İnsan evrenle …

Her çağ, evrenin nasıl oluştuğuna veya yapılandığına ilişkin kendi öykülerini ya da metaforlarını geliştirir. Eski bir Hint yaratılış efsanesine göre evren, Tanrılar Purusa adlı tarih öncesi devi parçaladıkları zaman yaratılmıştır; devin başı gökyüzü, ayakları yeryüzü, nefesi de rüzgâr olmuştur. Aristoteles‘e göre evren eş merkezli elli beş kristal küreden oluşmaktaydı; en dıştaki küre gökyüzünü temsil ediyor, gezegenleri, Dünya’yı ve onun ögelerini, …

İnsan, düşünmeye ve ellerini özgürce kullanmaya başladığından beri pek çok alet üretti ve bu aletler sayesinde günlük yaşamını kolaylaştırmaya çalıştı. Özellikle tarımın keşfi ve yerleşik hayata geçişle birlikte çeşitli toplumsal ve ekonomik yapıların ortaya çıkması gecikmedi. Bir zamanlar sadece karnını doyurmak, barınmak ve üremek için yaşayan insan, böylelikle kendine yeni uğraşlar da edinmiş oluyordu. Hem üretimi artırmanın, hem günlük işlerin …