Bilim & Teknoloji

Bu yazıda Gödel’in Eksiklik kanıtını elimden geldiğince basit bir şekilde açıklamaya çalışacağım. Kurt Gödel, hiç bir matematik sisteminin tam olamayacağını söyleyen kanıtıyla ün kazanmıştır. Bu kanıta göre, sınırlı bir aksiyomlar(*) kümesiyle başlayan herhangi bir mantıksal sistem (matematik), zorunlu olarak sistem içinde ispatlanamayan ama doğru olan önermeler içerecektir. (**) Gödel şunu da gösterdi: Bir matematik sistemine ait Gödel tipi önermeleri, sisteme aksiyom olarak …

Edgar Rice Burroughs, Mars hakkında yazmaya karar vermişti. Fakat amacı fantezi türünden ziyade konuyu bilimsel açıdan ele almaktı. Teleskoplar, Ay’ı inceleyebiliyordu; fakat bulutu ve suyu olmayan kraterlerle dolu ölü bir dünyadan başka hiçbir şey gösteremiyordu. Venüs bulutlarla kaplıydı. Merkür gözlem yapmak için güneşe çok yakındı, gaz bulutundan oluşan gezegenlerse fazla uzaktı. Peki ya Mars? Mars her zaman araştırmacıların ilgisini çeken bir dünyaydı. …

Sokak köpeği Laika, Dünya çevresinde yörüngeye oturan ve gerçek anlamda uzaya çıkan ilk dünyalı oldu. Fakat bu ünvanın bedelini hayatıyla ödemesi gerekti… Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, 4 Ekim 1957 tarihinde Sputnik adlı uyduyu uzaya fırlattı. Dünya’nın çevresinde yörüngeye oturan ilk uyduydu. Yerküreden uzaklığı 230-942 km arasında değişen bir yörüngeye oturmuştu ve bir turunu 96 dakikada tamamlıyordu. Aslında ufacık bir kapsüldü …

Otomobil üreticileri araçlarında en son teknolojiyi kullanmak için birbirleriyle yarışırken, üzerinde bu otomobillerin kullanıldığı yolların aynı hızla geliştiği söylenemez. Ama şimdi iki Hollandalı bu durumu değiştirmeye; sürücüleri hava koşulları hakkında uyaran, elektrikli araçları yolda giderken şarj eden, araçların rüzgarını elektriğe dönüştüren ‘akıllı yollar’ yapmaya çalışıyor. Bu iki adamdan biri, tuhaf projeleriyle tanınan sanatçı Daan Roosegaarde, diğeri ise Heijmans inşaat firmasının …

Bilim insanlarına göre evren dört şekilde son bulabilir: büyük donma, büyük çökme, büyük değişim, büyük parçalanma… Bilim insanları, 6 milyar yıl sonra Dünya’nın muhtemelen yok olacağına inanıyor. Güneş sönerken kızıl bir deve dönüşüp gezegenimizi yutunca… Oysa Dünya, Güneş Sistemi’ndeki gezegenlerden sadece biri ve Güneş de galaksideki milyarlarca yıldız arasında ufacık bir toz zerresi. Üstelik evrenin sadece görebildiğimiz kısmında yüz milyarlarca …

Isaac Aimov, ülkemizde daha çok bilimkurgu romanları ile tanınır. Oysa Asimov’un 500’ü aşkın kitabının yarıdan çoğu edebiyat dışı popüler bilim yapıtlarıdır. Özgün adı “Knock Plastic! (Vur Plastiğe!) olan bu makalesinde de Asimov, diğer birçok yazısında olduğu gibi, boşinançlar karşısında akılcılığın bir savunusunu yapmaktadır. Türlü türlü boşinanç içerikli dergi ve kitapların piyasayı sardığı, sadece tek bir büyük gazete tarafından astrolojiye ayrılan aylık kağıt toplamının, …

Londra Metrosu, dünyanın en büyük şehirlerinin birinin 7 kata kadar altından geçen geniş ve karanlık bir metro ağıdır. Metroyu her yıl yaklaşık 1 milyar insan kullanır ancak bu geniş tünellerde hayatını sürdüren bir tür daha vardır: Culex pipiens f. molestus, veya daha bilinen adıyla Londra Metrosu Sivrisineği. Bu sivrisinekler, yerin yaklaşık 60 metre altında koşullara uyum sağlamıştır; adeta coğrafi izolasyona …

Uzmanlar, hastanın kanını boşaltıp yerine tuzlu soğuk su enjekte etme yoluyla insanları ölümün eşiğinden hayata döndüren bir yöntem üzerinde çalışıyor. “Vücut sıcaklığınız 10 santigrat derece, beyin fonksiyonlarınız durmuş, kanınız akıtılmış ve kalbiniz durmuşsa, herkes bunu ölüm olarak tanımlama konusunda hemfikir olacaktır,” diyor Arizona Üniversitesi’nden Peter Rhee. “Ama sizi yine de hayata döndürebiliriz.” diye devam ediyor. Rhee doğru söylüyor. Maryland Üniversitesi’nden …

Giderek artan sayıda bilim insanı, mühendis ve sanatçıların söylediklerine inanırsak “zavallı et ve kemik yığınlarına” yani insanoğluna acımak gerekiyor. Profesör Stephen Hawking de insanoğlu tam anlamıyla zeki bir aygıt ya da yazılım geliştirdikten sonra neler olacağı konusunda endişelenen uzmanlar listesine katıldı. Hawking’in korkusu, yapay zekânın insanoğlunun sonu anlamına gelebileceği. Aynı endişeler geçen Ekim’de Tesla firmasının sahibi ve SpaceX‘in kurucusu Elon Musk tarafından …

Bilim insanları Mars’a gidecek astronotların bu uzun ve zorlu yolculukta karşılaşacağı sorunları incelemek amacıyla Antarktika’da özel simülasyonlar hazırladı. Britanya Antarktika Araştırmaları Halley İstasyonu’nun penceresinden baktığınızda tek gördüğünüz şey, göz alabildiğine bir bembeyazlık. Halley’de doktor olarak çalışan Nathalie Pattyn, sert çevre koşullarında küçük bir grup halinde yaşayan insanlarda izolasyonun etkilerini araştırıyor. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) da Ay veya Mars’ta yaşamın ya …