Etiket Arşivleri: Evren

Her çocuk mutlaka bir gün “Evrende yalnız mıyız?” diye sorar. Evren öylesine büyüktür ki bu koca boşlukta yalnız olduğumuz fikri mantıksız gelir. Gerçekte bizim gördüğümüz, evrenin yalnızca küçük bir parçasıdır. Uzayın ve evrenin gerçek büyüklüğü konusunda hiçbir fikrimiz yoktur. Yıldızların çok olduğunu düşünürüz, oysa onların gerçek sayısı ve o sayının muazzamlığı hakkındaki algılarımız da yetersizdir. Evrende yaşamın olduğu bir gerçektir, biz …

Çocuktum. İstasyon Caddesi’nin trafiğe kapatıldığı bir yaz akşamı, yürüyüş yapıyorduk. Babama, ismimin anlamını sordum. “Evren” demişti, gördüğün her şeyden ibaret. Ayağının bastığı toprak, soluduğun hava ve yaşadığın şehir bunun küçücük bir parçası, Dünya. Gökyüzüne baktığında ise, başka şeyler görüyorsun, Ay, Güneş ve yıldızlar. Yıldızların aslında çok büyük ve çok uzakta olduğundan bahsediyordu. Dünya’nın küçük ve sıradan bir gezegen olduğu gerçeği …

90’lı yıllarda bir arkadaşın evinde Ghengis Khan adlı Koei yapımı bir oyun oynadım. Dünya’yı ele geçirme hedefli bir strateji oyunuydu. O döneme göre çok iyi düşünülmüş bir oyundu. Örneğin komşu bölgeleri savaş açma tehdidiyle vergiye bağlayabiliyordunuz. Liderlik yeteneğiniz için puanlar dağıtıyordunuz ve yaşlandıkça bunlar azalıyordu. Evlenerek çocuk sahibi oluyordunuz. İşgal ettiğiniz bölgeler ise zamanla isyan ettiği için amca, çocuk veya …

Tarih dersleri, Homo sapiens’in Afrika’dan göç etmesiyle başlar. İnsanın evrim süreci hızlıca anlatılır, birden kendimizi Taş Çağı’nda buluruz. Sonrasında ise Bakır, Demir Çağı, yazının bulunuşu, Milat, İlkçağ-Orta Çağ-Yeniçağ şeklinde doğrusal bir kronoloji önümüze serilir. Liseye kadar adım adım izleriz bu takvimi…. Sydney, Avustralya’daki Macquarie Üniversitesi, Tarih çalışmaları konusunda oldukça önemli bir adım attı. Üniversite bünyesinde kurulan “Büyük Tarih” Enstitüsü, insanın …

Her çağ, evrenin nasıl oluştuğuna veya yapılandığına ilişkin kendi öykülerini ya da metaforlarını geliştirir. Eski bir Hint yaratılış efsanesine göre evren, Tanrılar Purusa adlı tarih öncesi devi parçaladıkları zaman yaratılmıştır; devin başı gökyüzü, ayakları yeryüzü, nefesi de rüzgâr olmuştur. Aristoteles‘e göre evren eş merkezli elli beş kristal küreden oluşmaktaydı; en dıştaki küre gökyüzünü temsil ediyor, gezegenleri, Dünya’yı ve onun ögelerini, …

Evrende termodinamiği aramaya gerek yok, çünkü her yerdedir ve termodinamik yasalar, bize günlük yaşantımızda kim olduğumuzu söylerken, evreni de anlamamızı sağlar. Bu olgunun güçlendirilmesinde entropinin katkısı yadsınamaz ve entropinin bizlerde uyandırdığı izlenimi, elbette, yine termodinamik yasalarla elde ederiz. Evren ve termodinamik arasındaki ilişkiyi anlamlandırabilmek için termodinamik hakkında temel seviyede bilgi verilmesi gerekiyordu ve serinin önceki bölüm yazısında da okumuş olmalısınız. …

Termodinamik, hayatın devamı için temel olan enerji konusunu ele alan heyecan verici ve çekici bir konudur. Bütün dünyada uzun süredir mühendislik öğreniminin temel bir parçası olmuştur. Termodinamik, mikroskobik organizmalardan bilinen ev gereçlerine, ulaşım araçlarına, güç üretim sistemlerine ve hatta bilimkurguya kadar evreni anlamlandıran her şeyin geniş bir uygulama alanına sahiptir. Bu makale serisinin ilk bölümünde, termodinamikte temel düzeyde bir anlayışı …

Dünya’ya geniş açıdan bakıldığında görülen ilk şey mavi bir örtüyle kaplı oluşudur, yani okyanuslarla. Bugün okyanus olarak adlandırdığımız uçsuz bucaksız su kütleleri hem gezegenimizin jeolojik geçmişini hem de evrenin derinliklerinden buraya kadar taşınmış elementlerin kadim dansını temsil ediyor. Dünya’nın sularla kaplanması, basitçe “yağmur yağdı, denizler doldu” şeklinde özetlenebilecek bir süreçten daha fazlası. Kozmik ölçekte parçacıkların birleşmesi, patlamalarla savrulan yıldız enkazları, …

Kara delikler, uzayın derinliklerinde var olan ve kavrayış sınırlarımızı zorlayan tuhaf nesneler. Onları sadece güçlü kütleçekimiyle maddeleri ve ışığı yutan kozmik tuzaklar olarak görmemeliyiz; aynı zamanda evrenin sınırlarını, doğa yasalarının geçerliliğini ve zaman kavrayışımızı sorgulamamıza neden olan uç örnekler. Bilim dünyasında kara delikler, sıradan bir gök cisminin ötesinde fiziğin çelişkili göründüğü, uzay-zaman dokusunun büküldüğü çukurlar olarak düşünülüyor. Kara delikler, en …

Hatırlarsanız birkaç hafta önce Rusya’da dünya dışından çok güçlü bir sinyal alındığı duyurulmuş, bunu SETI (Dünya Dışı Akıllı Yaşam Araştırması) açıklamıştı. Tabii dünya heyecanlanmış, herkesin aklına “Uzaylılarla mı karşılaşacağız? Büyük sessizlik bitiyor mu?” tarzında pek çok soru gelmişti. Astronominin iki büyük paradoksundan biri olan Fermi Paradoksu çözülüyor diye düşünmüştük. Ancak SETI başka bir açıklamayla hevesimizi kursağımızda bıraktı. SETI yeni açıklamasında …