Etiket Arşivleri: Araştırma

Bilimkurgu edebiyatının dijital çağdaki yükselişi, gönüllü çeviri faaliyetlerinin ve çevrimiçi toplulukların katkısıyla ivme kazanıyor. Trakya Üniversitesi öğretim üyeleri Dr. Cazibe Yiğit ve Dr. Fatma Bilge Atay tarafından yazılan ve Söylem dergisinin Mart 2025 tarihli özel sayısında yayımlanan akademik çalışma, ülkemizin önde gelen dijital platformlarından “Bilimkurgu Kulübü”nü mercek altına alıyor. “Dijital Müdavimler Üzerine Ürün Odaklı Bir İnceleme: ‘Bilimkurgu Kulübü’ Platformu” başlıklı …

“Uzun yıllardır uzaylıların bizim gibi olacağını varsaydık, ancak bunun yerine anlaşılmaz bir yapay zekâ biçimi olduklarını düşünmek hiç de mantıksız değil,” diyor İngiliz astronom Lord Martin Rees. Dünya’da doğal seçilimle birlikte zeki yaşamın ortaya çıkması dört milyar yıldan fazla sürdü, ancak gezegenimizin ölümüne milyarlarca yıl daha var. Bu süre zarfında zekâ tamamen yeni yönlerde gelişebilir. Biz insanlar Darwinci evrimin sonuna …

MINBAR, TARDIS, Cardassian Expansion, BoRG, DS9, Tatooines, ACBAR… Sizce hepsinin ortak noktası nedir? Muhtemelen bilemediniz. Bunlar, bilimkurgu hayranı gökbilimciler tarafından oluşturulmuş bazı astronomik araştırmaların ve yazılımların isimleri. Bu isimler, bilim camiasında bilimkurguya olan yaygın ilginin sadece ufak bir göstergesi. Pek çok bilim insanının (ve tabii bilim yazarının) bilimkurgu okuyup/izleyerek büyüdüğü düşünülürse, aslında bu manzara hiç de şaşırtıcı değil. Gezegen bilimciler …

Bir Çin atasözü şöyle der: “Tuhaf zamanlarda yaşayasın.” Günümüz insanının içinde yaşadığı çağ, biraz bu atasözünde betimlenen döneme benzer. Bilim ve teknolojide hiç olmadığı kadar büyük ilerlemeler kat etsek de, zihnimize çöreklenmiş kaygılardan kurtulamıyoruz. Geleceği öngörebiliyor, ona hazırlık yapabiliyoruz. Buna karşın beklenmedik felaketler ve yönünü kestiremediğimiz şekilde yoluna devam eden teknolojik ilerlemeler, insanlığa salt olumlu bir etkide bulunmuyor. Gelişimin önemsemediğimiz …

Bildiğimiz kadarıyla insan, evrende uzay yolculuğu yapabilen tek akıllı tür. Peki bu beceriye sahip, en azından böyle bir şeyi düşleyebilecek kadar gelişmiş başka canlılar uzaya açılmak için neye ihtiyaç duyarlardı? Öncelikle hipotetik uzaylıların, en az insanlar kadar zeki olmaları gerekli. Günümüz insanı kabaca üç yüz bin yıl kadar önce ortaya çıktı ve son on bin yıldaki atılımları hayranlık uyandırıcı. Oysa …

Bilim, Teknoloji ve Toplum çalışmalarında “sosyoteknik tahayyüller” şöyle tanımlanıyor: “Sosyal hayata ve sosyal düzene dair kolektif olarak hayal edilen unsurların bilimsel ve teknolojik projelerin tasarımındaki ve gerçekleşmesindeki yansımaları” (1). Türkçede “sosyoteknik tasavvurlar” olarak da kullanılan terim (2) asıl olarak ulusal çaptaki projelere yönelik olsa da, uzay çalışmalarının hem işbirliği hem de bir yarış olarak uluslararası niteliği, kavramın bu bağlamdaki anlamının …

Kendini gerçekleştiren kehanet, beklentilerimizin kendi kendini gerçekleştirmesine verilen addır. Bu tür bir kehanette, beklentilerimiz hem kendimizi hem de başkalarını etkileyerek kehaneti doğrulayacak davranışlar ortaya çıkarır. Sonunda da, “Gördünüz mü, ben böyle olacağını söylemiştim,” ya da “Böyle olacağını biliyordum,” cümlesiyle sonuçlanır. Bunun tipik örneği 1929 Büyük Ekonomik Bunalımı sırasında yaşanmıştır. Finansal kaynakları sağlam olan bankalar hakkında bile zaman zaman kasalarında mevduat …

Sanal sınıflar ve finansal yetersizlik akademiyi nasıl değiştirebilir? Finansal krizler bilim bütçeleri için sorun yaratabilir mi? Sanal toplantılar COVID-19 kapsamında bir norm haline gelecek mi? Finansal baskılar akademik yayıncılığı nasıl etkileyecek? Çin ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki araştırma yarışı hangi yöne ivmelenecek? Bilimsel konferanslarda hangi değişiklikler bekleniyor? Klinik çalışmalardaki yeni durum kalıcı mı olacak? Araştırmacıların çalışmaları neden koronavirüs eksenine girdi? …

Masmavi su, minik kulübeler ve rüzgârda hafifçe sallanan yeşil sazlıklar… Baltık Denizi’ndeki küçük bir Alman adası olan Riems‘e uğrayan gezginler, burayı bir tatil yeri sanabilir. Ancak adanın içine doğru biraz daha yürürseniz bir anda yüksek duvarlar ve dikenli tellerle karşılaşıyorsunuz. Üstelik bu engellerin arkasında, dünyanın en tehlikeli araştırma tesislerinden biri var. Almanya’nın kuzey doğusundaki 1,3 kilometre uzunluğunda bir ada olan …

Bilinç aktarımı, insan beyninin işlevsel kopyalarını bilgisayarda yaratma yöntemidir. Beynin ve beyindeki hücrelerin detaylı bir şekilde taranmasını içeren bu teknolojinin gelişimi için şu anda milyarlarca dolar fon sağlanmış durumda. Bilimkurgu tutkunları, diğerlerinin aksine bu teknolojiye yönelik daha olumlu bir bakış açısına sahip. Araştırmacı Michael Laakasuo, “Bilinç aktarımı, çözülmemiş felsefe sorularıyla dolu,” diye belirtiyor. “Örneğin beyin kopyalandığında, bilinçli deneyimlerin de aktarılma …