Bilim & Teknoloji

Teknolojinin üretim araçlarını dönüştürmesi, aynı zamanda toplumsal ilişkilerin, değer sistemlerinin ve ekonomik tahayyüllerin de yeniden tanımlanması anlamına geliyor. Sanayi Devrimi’nde dokuma tezgâhlarını kıran Ludistlerden bugünün yapay zekâ karşıtı kaygılarına kadar uzanan çizgi, teknolojik ilerlemenin her zaman bir tür toplumsal tedirginlik yarattığını gösteriyor. Fakat bu defa değişen yalnızca iş araçları değil, emeğin kendisi ve dolayısıyla insanın üretim içindeki anlamı. Bugün artık …

Tarih dersleri, Homo sapiens’in Afrika’dan göç etmesiyle başlar. İnsanın evrim süreci hızlıca anlatılır, birden kendimizi Taş Çağı’nda buluruz. Sonrasında ise Bakır, Demir Çağı, yazının bulunuşu, Milat, İlkçağ-Orta Çağ-Yeniçağ şeklinde doğrusal bir kronoloji önümüze serilir. Liseye kadar adım adım izleriz bu takvimi…. Sydney, Avustralya’daki Macquarie Üniversitesi, Tarih çalışmaları konusunda oldukça önemli bir adım attı. Üniversite bünyesinde kurulan “Büyük Tarih” Enstitüsü, insanın …

Teknoloji büyük bir hızla ilerlemeye devam ediyor. Dronlardan tutun da beyin tarayıcı kafa bandına kadar, bilimkurgu filmlerindeki cihazlara benzeyen birçok yeniliğe şahit oluyoruz. Peki yakın gelecekte nasıl teknoloji ürünleri ile karşılaşacağız? Neler geliştirilecek? Genç Girişimciler Konseyi (YEC) şöyle cevap veriyor:  Beyin Tarayıcı Şimdiye kadarki en gelecekçi teknolojilerden biri de, beyin tarama ve beyin dalgalarını algılama teknolojisidir. Muse gibi cihazlar, beyin …

Geçen gün internetten tiyatro bileti almıştım. Elektronik biletim G-mail hesabıma gönderildi. Hemen ardından, telefonum uyarı verdi. G-mail’ime gelen bilet, Google takvimimde etkinlik olarak kaydedilmiş ve tiyatrodan 2 saat önce alarmla uyarılacakmışım. Beni düşündüğün için teşekkürler Google… Son yıllarda hızla gelişen “Nesnelerin İnterneti“ (Internet of Things, IoT) kavramı, çok daha fazlasını vaat ediyor. En basit açıklamasıyla IoT; akıllı telefon, laptop, mutfak …

İnsanlık tarihi boyunca tanrılara inanmak, doğanın gizemlerine anlam vermenin ve belirsizliklerle başa çıkmanın bir yolu oldu. Gök gürültüsünü öfkeyle bağıran bir tanrının sesi saydık, kıtlığı ilahi bir cezalandırma biçimi olarak yorumladık. Ancak son yüzyılda, bu anlatı giderek daha fazla insan için geçerliliğini yitiriyor. Artık birçok kişi, yaşamın ölümle nihayete erdiğini, görünen dünyanın ötesinde bir güç bulunmadığını kabul ediyor. İnançsızlık, bir …

Her çağ, evrenin nasıl oluştuğuna veya yapılandığına ilişkin kendi öykülerini ya da metaforlarını geliştirir. Eski bir Hint yaratılış efsanesine göre evren, Tanrılar Purusa adlı tarih öncesi devi parçaladıkları zaman yaratılmıştır; devin başı gökyüzü, ayakları yeryüzü, nefesi de rüzgâr olmuştur. Aristoteles‘e göre evren eş merkezli elli beş kristal küreden oluşmaktaydı; en dıştaki küre gökyüzünü temsil ediyor, gezegenleri, Dünya’yı ve onun ögelerini, …

Tarih boyunca medeniyetler, inşa ettikleri anıtlar kadar geride bıraktıkları sessizlikle de konuştu. Maya uygarlığı, bu sessizliğin en dramatik örneklerinden biri. Bir zamanlar görkemli tapınakları, göğe yükselen piramitleri, taşlara kazınmış takvimleriyle insan yaratıcılığının zirvelerinde yer alan bir uygarlıktı. Ancak ardında terk edilmiş ya da ormanlarca yutulmuş kentler bırakarak sırra kem bastı. Bu da akla ister istemez şu soruyu getiriyor: Bir medeniyet …

Evrende termodinamiği aramaya gerek yok, çünkü her yerdedir ve termodinamik yasalar, bize günlük yaşantımızda kim olduğumuzu söylerken, evreni de anlamamızı sağlar. Bu olgunun güçlendirilmesinde entropinin katkısı yadsınamaz ve entropinin bizlerde uyandırdığı izlenimi, elbette, yine termodinamik yasalarla elde ederiz. Evren ve termodinamik arasındaki ilişkiyi anlamlandırabilmek için termodinamik hakkında temel seviyede bilgi verilmesi gerekiyordu ve serinin önceki bölüm yazısında da okumuş olmalısınız. …

Yaratıcılık, insan varoluşunun en ayırt edici yetilerinden biridir. Bir mısra, bir fırça darbesi ya da bir melodi, teknik beceriden ziyade deneyim, duygu ve anlam içerir. Ancak dijital çağla birlikte bu tanım yeniden sorgulanıyor. Yapay zekâ ve algoritmalar mantıksal görevleri yerine getirmekle kalmıyor, sanat üretimi gibi insan zihnine özgü olduğu varsayılan alanlara da adım atıyor. Bu da yaratıcılık kavramını temelden sarsacak …

Termodinamik, hayatın devamı için temel olan enerji konusunu ele alan heyecan verici ve çekici bir konudur. Bütün dünyada uzun süredir mühendislik öğreniminin temel bir parçası olmuştur. Termodinamik, mikroskobik organizmalardan bilinen ev gereçlerine, ulaşım araçlarına, güç üretim sistemlerine ve hatta bilimkurguya kadar evreni anlamlandıran her şeyin geniş bir uygulama alanına sahiptir. Bu makale serisinin ilk bölümünde, termodinamikte temel düzeyde bir anlayışı …