Philip K. Dick Toplu Öyküleri Cilt 1: Bay Uzay Gemisi

“Evrene bir anlam vermeye çalışmak beyhude bir çaba. Ama öyle ya da böyle devam etmeliyiz sanırım.” – Philip K. Dick.

5 ciltten oluşan Philip K. Dick toplu öykülerinin ilki “Bay Uzay Gemisi”, Aralık 2013 yılında Türkiye’de yayımlandı. Berna Kılınçer çevirisiyle, Büyülü Fener Yayınları tarafından basılan bu ilk ciltte 25 öykü bulunuyor. 1’i hariç hepsi 1951-1952 yılları arasında 9 aylık bir süreçte kaleme alındı. Ve yine 1’i hariç tüm öyküler bilimkurgu türünde. Yayınevi ilk cildin ardından 2. cildi de yayımlayarak bilimkurgu okurlarını sevindirse de, aradan geçen 3.5 yıllık bir zaman dilimine rağmen 3. cilt bir türlü gelmedi. Alfa Yayınları’ndan çeşitli Philip Dick romanları yayımlanmaya devam ederken, Alfa’ya ait bir yayınevi olan Büyülü Fener’in PDK’nin toplu öykülerinin devamını basmaması üzücü bir durum. Dileriz yakın bir dönemde bu diziye devam kararı alınır ve 5 cilt eksiksiz olarak raflardaki yerini alır.

İlk ciltte yer alan 25 öykü bilimkurgunun çeşitli alt türlerinden besleniyor. Çoğunlukla zamanda yolculuk, uzay operası ve askeri bilimkurgu temalarıyla karşımıza çıkan öyküler Philip K. Dick tarafından 20’li yaşlarının hemen başında kaleme alındıkları için yer yer basit anlatımlarıyla göze çarpıyor. Yine de, tüm öyküler büyük bir bilimkurgu yazarının doğuşunu simgeliyor. Philip K. Dick’in kısa önsözü ile açılan kitapta usta bilimkurgu yazarlarından Roger Zelazny’nin de bir sunuşu yer alıyor. PKD’den övgüyle bahseden Zelazny, öykülere geçmeden önce okuru güzel bir yazıyla selamlıyor. Sonsöz kısmında da yine Philip K. Dick imzası bulunuyor. Öykülerin yazılma tarihlerine ek olarak bazı öykülerin yazılma aşamasından da bahsediyor. Öyküler hakkında kısaca:

1. İstikrar

Uzak bir gelecekte geçen bu öykü, zamanda yolculuk temasına sahip. Robert Benton zaman makinesini icat etmiş ve bunu kullanmıştır. Zamanla oynayan Benton’ın çevresindekiler tarafından fark edilmesi zor olmayacaktır.

2. Roog

Alf ve Cardossi çiftinin köpekleri Borris’in başrolde olduğu bir öykü. Bir köpeğin gözünden betimlenen “Roog” adlı canlıların davranışları Borris’i korkutmakta ve köpek sürekli çevreye gürültülü anlar yaşatmaktadır.

3. Küçük Hareket

Küçük, metal kurşun askerlerin dünyayı ele geçirme planları vardır. Oldukça zorlu olan bu görevde en büyük etken ise çocuklardır. Yetişkinleri etkileri altına alamayan oyuncak askerler çocukları bir araç olarak kullanarak sonuca varmaya çalışacaklardır.

4. Ötedeki Vub

Mars’a yolculuk eden insanlar orada yerli halk ile temaslarda bulunur. Dünya’ya geri dönerlerken Mars’ta “Vub” adı verilen bir canlıyı da beraberlerinde getirirler. Bu canlı aynı zamanda konuşma yetisine de sahiptir.

5. Silah

Uzayda araştırmalar yapan geminin mürettebatı, ilginç olduğunu düşündükleri bir gezegenin yüzeyine iniş yapar. Tam o esnada bir silah ateşlenir ve gemi hasar görür. Silahın nerede olduğu, kim tarafından kontrol edildiği ve neden kendilerine ateşlendiğini merak eden ekip araştırmalara başlar.

6. Kafatası

Zamanda yolculuk temasına sahip öyküde geçmişi değiştirmesi gerektiği söylenen Conger, elinde öldüreceği adamın kafatasıyla birlikte geçmişe gönderilir. Bir anda kendini 1960’lı yıllarda bulan Conger, yapılan planı uygulamaya girişir.

7. Savunmacılar

Soğuk savaş döneminde kaleme alınan öykü ABD ile Sovyetler arasındaki savaşın gelecekte de devam edeceği fikrinden yola çıkıyor. Savaşın şiddetlenmesi sonucu tüm insanlık yeraltına inmiştir ve yeryüzünde ise “kurşunumsular” adı verilen insansı robotlar yer almaktadır. Savaşı robotların devam ettirdiğini sanan insanlık yeraltında huzur içinde yaşamakta ve gece gündüz çalışarak robotlara silah temini yapmaktadır.

8. Bay Uzay Gemisi

Sürekli savaş halinde olan insanlık farklı gezegenlere giderken de bu davranışı beraberinde götürmüştür. Kramer ve Gross’un başında olduğu ekip bir uzay gemisine insan beyni takma fikrini hayata geçirmek istemektedir. Bunun için hayatından vazgeçecek bir insan bulunmalıdır. Kramer’ın ölmek üzere olan hocası Profesör Michael Thomas bu teklifi kabul edecektir.

9. Ormandaki Kavalcı

Y3 isimli asteroidde çalışan insanlar ormana gittikten sonra kendilerini bitki gibi hissetmeye başladıklarını belirtir.  Bunlardan ilki olan Westerburg, Doktor Harris tarafından kontrol edilir. Vakaların artması sonucu Harris asteroide gitme kararı alır ve olayı çözmek için çabalar.

10. Sonsuzlar

İnsanın evrimi üzerine kurulan bu öyküde Dünya halkı galaksideki her kaya parçasını haritalandırmak ve madenleri işletmek istemektedir. Bunun için yola çıkan bir ekip X43y isimli asteroide denk gelir. Dünya benzeri bir atmosfere sahip olduğu anlaşılan asteroidde insan yaşamadığı anlaşılır. Bu durumu garipseyen mürettebat uzay gemilerini asteroide indirme kararı alır.

11.Saklama Makinesi

Gelecek hakkında karamsar fikirlere sahip olan Doktor Labyrinth insan uygarlığının silinip gideceğini düşünmektedir. “Müzik”i ise dayanıksız olduğu için ortadan kalkacak ilk şey olarak görür. Bunun için müziklerin saklanacağı bir Makine yapma fikrini ortaya atar. Hatta bunun biyolojik bir varlık olabileceğini dahi düşünür.

12. Harcanabilir

Bir insanı “dev” olarak gören böcekler ona karşı ayaklanırlar. Onunla iletişime geçerek planlarını uygulamaya çalışırlar.

13. Değişen Adam

Gelecekte gezegenler arası savaşlar henüz çıkmadan bilimin yardımıyla olasılıkları hesaplanabilmektedir. Girilen veriler neticesinde hangi tarafın savaşı kazanacağı olasılıkla gösterilmekte ve buna göre savaş başlatılmaktadır. Yanlışlıkla bir zaman kepçesi ile geleceğe getirilen Cole, makinanın işleyişini bozarak istatistiklerin yanlış çıkmasına neden olmaktadır. Cole’un tekrar geçmişe gönderilmesi gerekmekte fakat Cole, geleceğin dünyasına aitmiş gibi davranışlar sergilemektedir.

14. Yorulmaz Kurbağa

Profesör Grote ve Profesöt Hardy aynı üniversitede görev yapmaktadırlar. Fizikçi Hardy öğrencilerine Zenon’un bir bilimadamı olduğunu söylerken, Grote bir filozof olduğunu belirtir. Zenon’un “kurbağa ve kuyu paradoksu”nu deney yaparak kanıtlamak isteyen iki profesör vakit kaybeden işe koyulur.

15. Kristal Mezar

Mars ve Dünya hükümetleri arasındaki ilişkiler turizmi de etkilemiş ve iki gezegen arasındaki yolculuklar durma noktasına gelmiştir. Mars’tan Dünya’ya gidecek olan son gemi havalanmak üzeredir. Fakat o esnada Mars’ın en büyük kentlerinden biri yok olur. Uzay gemisi, Mars devleti tarafından durdurulur ve buna sebep olan kişiler aranır.

16. Kahverengi Oxford’un Kısa Mutlu Yaşamı

Doktor Labyrinth “canlandırıcı” adını verdiği makinesiyle cansız cisimleri canlandıran bir buluşa imza atar. Yeterli Huzursuzluk prensibi adını verdiği yasayla cansız cisimleri huzursuz ederek hareket etmelerini amaçlar. Keşfini bilim dünyasına açıklamak için heyecanlıdır.

17. Yapıcı

Soğuk Savaş döneminde geçen öyküde E.J. Elwood isimli iki çocuk babası adam bir tekne/denizaltı benzeri araç yapmaya çalışır. Amacı ise gizlice Rusya’ya gitmek ve Moskova’yı ortadan kaldırmaktır. Sürekli bu aleti yaparak zamanını harcayan Elwood’un iş yaşamı düzensiz bir hale gelecek, eşiyle dahi arası açılacaktır.

18. İşgüzar

Geleceğe ayarlı bir zaman makinesiyle gelecekten fotoğraflar elde eden bilim insanları, insansız bir dünyanın yaklaşmakta olduğunu fark ederler. Buna neyin sebep olduğunun araştırılması için Heston bir zaman aracına bindirilerek 100 yıl sonrasına gönderilir. Elde edilen sonuç beklenmeyecek ölçüde sıra dışıdır.

19. Maaş Çeki

Jennings, Earl Rethrick şirketinin teklifini kabul ederek iki yıl orada çalışır. İki yılın sonunda 50 bin gibi yüksek bir ücret alacak olan Jennings, parasını ister ve karşılığında saçma bir yanıt alır. İki yıl dolduğu halde tüm o süre zarfında yaşadıklarını unutmuş olan Jennings, şirketin neler karıştırdığını çözmeye çalışacaktır. Tabii önce şirketin yerini bulmalıdır.

20. Ulu C

Bir yıl boyunca düşünüp üç soru ortaya çıkaran kabileler, bu soruları “Ulu C” olarak adlandırılan bilgisayara sorarlar. Bilemeyeceklerini düşündükleri her soruyu doğru bilen Ulu C için kabileler gelecek 1 yıl boyunca yeniden zor sorular hazırlamaya girişirler.

21. Bahçede

Peggy, Sir Francis adını verdiği ördeğine oldukça bağlıdır. Eşi Robert’tan daha çok ördeğiyle ilgilenmektedir. Bir gün hamile olduğunu söyleyen Peggy, zamanı geldiğinde doğum yapar fakat çocuğun davranışları Robert’ı endişelendirmektedir.

22. Elflerin Kralı

Küçük bir kasabada benzin istasyonu işleten Shadrach Jones, günün birinde Elflerle karşılaşır ve onları yağmurlu bir gecede evine davet eder. Elflerin Kralı, ona Elfler ile Troller arasında yüzyıllardır süren savaştan bahseder ve Shadrach bu durumu çevresindekilere anlatır.

23. Koloni

Uzayda akıllı yaşam formları arayan gemi yeni indiği gezegende hiçbir olumsuzlukla karşılaşmaz. Fakat bu durum yerini bir süre sonra tehlikeli dakikalara bırakacaktır, zira gezegende her şeyin şekline bürünen ilginç bir organizmanın farkına varacaklardır. Etrafına ölüm saçan bu organizmadan kurtulma yolları aranır.

24. Ganimet Gemi

Güneş sistemindeki bütün gezegenlere yayılan insanlık, aralarında sürekli savaşmaktadır. Ele geçirilen bir Ganymade gemisi diğer gemilerden farklıdır. Gemiye binerek yolculuk edenler gittikleri ilginç yerlere bir açıklama getiremezler. Geminin bir zaman makinesi olduğu ise sonradan fark edilecektir.

25. Dadı

Gelecekte her ailenin bir robota sahip olacağı fikrinden yola çıkan öyküde robotların çocuklara dadılık yapacağı üzerinde durulmaktadır. Yeni robotlar daha alt sürümdeki robotlara her zaman kinle bakmaktadır, karşı karşıya geldiklerinde ise kavga ederler.

“Belki de bakış açımız yalnızca bir alışkanlıktır.” – Philip K. Dick

Sonraki