Kral Şakir: Geri Dönüşüm

Çocukların merakla beklediği Kral Şakir: Geri Dönüşüm, Disney+’ta izleyiciyle buluştu. Filme geçmeden önce Kral Şakir evrenine yakından bakmakta fayda var. İlk olarak çizgi dizi formatıyla karşımıza çıkan Kral Şakir, 23 Nisan 2016 tarihinde Cartoon Network kanalında gösterime girdi. Yapımcılığını ise Grafi2000 ve Koca Kafalar gibi yapımlardan tanıdığımız Varol Yaşaroğlu üstleniyordu. Dizinin ana karakteri Şakir isimli bir aslandı. Onun etrafında şekillenen macera dolu serüvenlere ise Fil Necati, Canan, Kadriye ve Remzi eşlik ediyordu. Bazı bölümlerde yan karakter olarak Peyami Dede, Uyuz Tanju, Cemşit, Akbaba Kürşat da yapıma dahil oluyordu.

Çocuklara hitap eden Kral Şakir, altı sezonluk dizi süreci boyunca eğlenmeyi ve eğlendirirken de Milli Eğitim Bakanlığı’nın üzerinde durduğu “Değerler Eğitimi” çerçevesinde ürün ortaya koymayı amaçladı. Yapımcılar ise bu süreçte sayısız övgü ve eleştiri ile karşılandı. Günümüzdeki dijital dönüşüm süreci nedeniyle çocuklar da tıpkı yetişkinler gibi vakitlerinin büyük çoğunluğunu ekran karşısında, sanal iletişimle geçiriyor. Bilindiği üzere sağlıklı gelişim açısından “Çocukluk” (3-6 yaş) ve “İkinci Çocukluk” (7 – 11 yaş) dönemlerinde bilişsel, dilsel, sosyal ve duygusal gelişimin dikkatle desteklenmesi gerekiyor. Özellikle de çocuklar için yayımlandığı söylenen yapımlar, çocukların gelişim ödevlerini kimi zaman destekliyor, kimi zamansa suistimal edebiliyor.

Kral Şakir evrenine dair yapılan kimi haklı eleştiriler de zaten bu noktaya işaret ediyor. Gerek çizgi dizisi, gerekse sinema filmleri (Kral Şakir: Oyun Zamanı / 2018, Kral Şakir: Korsanlar Diyarı / 2019) çocuklu aileler için yepyeni harcama kapıları açıyor. Kitaplar, oyuncaklar ve daha birçok alanda geniş bir ürün yelpazesi ile kimi aileleri zor duruma düşürebiliyor. Öte yandan eleştiri okları “Değerler Eğitimi” konusunda da karşımıza çıkıyor. Çocuk izleyicilerin eğlenirken öğrenmelerini amaçlayan yapım, eşitlik, adalet, dostluk, sabır, sevgi, vatanseverlik gibi kavramları hikâyeler içerisine yedirme gayretinde olsa da, kimi zaman hataya da düşebiliyor. Senaryonun yer yer şiddet içerikli oluşundan ötürü küçük yaş grubundaki çocukları (3-6 yaş) rahatsız etmesi, diyalogların ve üretilen esprilerin yetişkin seviyesinde oluşu ve takılan lakapların uygunsuzluğu gibi konular, yapıma getirilen eleştirilerin de başını çekiyor.

Bir diğer olumsuz örnek ise birçok defa karşımıza çıkan küçümseme ve alaycı dil kullanma sorunu. Bilişsel anlamda yeterliliği az olduğu (Fil Necati bunlardan bir tanesi) görülen karakterlerin istek ve arzularının alaycı bir dil ile bastırılması ya da komedi unsuru olarak kullanılması yukarıda bahsettiğimiz değerlerle örtüşmüyor. Ayrıca beyaz atletli erkek figürlerinin mangal yaparken göstermiş oldukları tavırları ve piknik yaptıkları esnada yan gelip yatmaları da yaşatılması gereken bir değer olarak kabul görmekten uzak. Yine belli başlı sorumlulukların kadınlar ve erkekler konusunda keskin bir şekilde paylaştırılması da günümüz dünyasının toplumsal rol dağılımı ile uyuşmuyor. Peki, birçok dile çevrilen ve sayısız ülkede gösterilen Kral Şakir evreni, bir kısmını saydığımız bu olumsuzlukların ötesinde çocuklara neler vadediyor?

Tanınmış marka tesciline de sahip olan Kral Şakir, Geri Dönüşüm isminde yeni bir filmle tekrar izleyici karşısına çıkıyor. Neredeyse post apokaliptik bir döneme girmiş olan gezegenimizin çöplerle ilgili başı belada. Bilimci Mirket, geliştirdiği bir alet ile geri dönüşüm konusuna dikkat çekmek istiyor ve çözüm yolları üzerine çalışıyor. Ancak kendisine sunulan fırsatı değerlendirmekte başarısızlığa uğruyor ve egemen bilim çevrelerince alay konusu oluyor. Mirket’in küskün hâlinden sonra çöplerin roketlerle uzaya taşınması fikri kabul ediliyor ve macera başlıyor. Uzaylılar, gezegenlerini kirletenlere karşı öfkeli olduklarından Dünya’ya bir keşif ekibi gönderiyor. Bu ekiple filmin ana karakterlerinin karşılaşması maceranın seyrini değiştiriyor ve alt metinlerde özenle hazırlanan hedefler birer birer izleyiciye ulaşıyor. Uzaya gönderilen çöplerin tekrar Dünya’ya dönmesi ile daha önceki uygulamanın yanlış olduğu gerçeği ortaya çıkıyor ve geri dönüşüm ile hammadde ihtiyacı karşılanırken, doğanın da temiz kalması sağlanıyor.

Kral Şakir, başından beri ufuk açıcı kavramları kullanmayı seven bir yapım. Solucan delikleri, uzaylılar, paralel evrenler, simülasyon, yapay zekâ, bilimsel çalışmalar, robot teknolojisi, geri dönüşüm bu kavramların başında geliyor. Dijital Dönüşüm çağına doğmuş olan çocukların erken yaşlarda bu kavramlarla tanışmaları ülkemiz için büyük şans. Gerek dizinin bölümlerinde gerekse de Geri Dönüşüm filminde çevreye duyarlılık, sorumluluk almak, yapay zekâya sahip robotlardan yardım istemek gibi konular ustalıkla işleniyor. Ayrıca evrende yalnız olmama ihtimalimiz düşünüldüğünde, yapılan çalışmalarla evrenin yakından incelenmesi, dünya dışı canlılara yönelik uygun iletişim yönteminin aranması gibi konular da çocuk izleyiciler için ufuk açıcı nitelikte. Saydığımız olumsuzluklara rağmen Geri Dönüşüm, doğaya duyarlılığın ve bilimkurguya dair kavramların çocuklara ulaşması açısından desteklenmesi gereken bir film.