Bilim & Teknoloji

Yaşamın ortaya çıkışına dair iki temel hipotez vardır. Bunlardan birisi hetetrof hipotezi, diğeri de ototrof hipotezidir. Hetetrof hipotezi, ilkin tüketicilerin ortaya çıktığını savunur. Buna göre ilk ortaya çıkan canlı (proto-bakteri) hetetroftur, yani besinini dışarıdan alır. Kısaca, ilk canlı kendi enerjisini kendisi üretemeyen, dışarıdan doğrudan besin alan bir canlıydı. Ototrof hipotezine göre ilk canlı bir ototroftur, yani kendi besinini kendisi üreten …

İki süpergüç konumundaki ABD ile Sovyetler Birliği‘ni karşı karşıya getiren ve 1947’den 1991’e kadar tam 46 yıl süren Soğuk Savaş dönemi, hafızalarda iz bırakan pek çok siyasi ve askeri gerginliğe sahne oldu. Kıran kırana bir rekabetin yaşandığı bu dönemde, tarafları bir adım öne geçirebilecek her türlü bilimsel ve teknolojik çalışmaya geniş kaynaklar ayrılıyordu. Uzay ve savunma teknolojileri alanında tarihi gelişmeler …

Eğer Mars’a gitme ve orada hayatta kalma hayalleri kuruyorsak, yerleşmeden önce Kırmızı Gezegen’de tarım yapmayı öğrenmemiz gerek. Bu amaçla bilim insanları, NASA tarafından geliştirilen temsili Mars toprağıyla deney yapmaya şimdiden başladılar. Mars’a gönderilen araç ve uydulardan alınan bilgiye göre geliştirilen temsili toprağın gerçek Mars toprağına en yakın şey olduğu belirtiliyor. Temsili toprak, herhangi bir organik madde taşımadığı için Dünya’da toprak …

Günümüzde hâlâ konuşulan ve tartışmalara konu olan Deep Blue ile Garry Kasparov satranç partilerini hatırlayanlarınız olacaktır. IBM şirketi tarafından 1993 yılında geliştirilen Deep Blue, Kasparov ile ilk 6 partilik maçını 1996 yılında oynamıştı. Kasparov’un 4-2 yendiği Deep Blue; 1997 yılında tekrarlanan ikinci 6 partilik maçta, 3,5-2,5 sonuçla rövanşı almıştı. Nitekim, bu Deep Blue’nun son maçları oldu. Çünkü Kasparov, ikinci partideki …

Bildiğiniz gibi insanlar arasında çok yaygın bir inanç vardır: “İnsanlar beyinlerinin %3’ünü (%5’ini, %10’unu, vs.) kullanıyormuş. Einstein bile %5’ini kullanıyormuş. Kimi insanlar ömürleri boyunca çalışıp %4’e ancak çıkarabiliyorlarmış. Demek ki %100’ünü kullansak kim bilir neler yapacağız!” Bu iddia, bilimsel olarak ciddi bir hata ve saçmalıktır. Ne yazık ki, sadece Türkiye insanının değil, genel olarak bilimden uzak yaşayan insanların bu tip …

Radyasyon! Işın! Elektromanyetik ışınlar! Morötesi, kızılötesi, x ve gama ışınları… Mikrodalga fırınlar, cep telefonları!… Bu sözcükler birçok insanı ürkütmeye yetiyor. İnsan sağlığına zararlı oldukları söyleniyor. Öyleyse neden hayatımızda varlar? Daha da önemlisi, gerçekten zararlılar mı? Uzmanlar “ışın” dedikleri zaman aslında birbirinden farklı şeyleri kastedebilirler: Elektromanyetik dalga (yani bildiğimiz ışık) ve Çok hızlı hareket eden atom altı zerrecikler. Ama şurası kesin …

Bu soruya etraflıca yanıt verebilmek için öncelikle bilimkurgunun tanımına ve neye dair olduğuna dair bir hafıza tazelemesi yapalım. Türk Dil Kurumu (TDK) bilimkurguyu şöyle tanımlıyor: “Çağdaş bilim verileriyle düş gücünden oluşan (film, roman, vb.)” Değişik alanlarda ürettiği yirmiden fazla sözlükle tanınan yazar Ali Püsküllüoğlu ise, Can Yayınları’ndan çıkan Edebiyat Sözlüğü’nde bilimkurguyu daha geniş bir şekilde açıklıyor: “Çağdaş bilimin verilerinden yola …

İnsan, üstünlük kompleksi olan bir türdür. Bu, beynimizin zaaflarından birisidir. Üst düzey algılar, üst düzey sanrılarla birlikte gelmektedir. Örneğin her şeyin bizim için var olduğu bir sistem içerisinde yaşadığımızı ve her şeyden üstün olduğumuzu zannederiz. Halbuki 3.5 milyar yıllık canlılık tarihinde, son 200.000 yıldır varız. Dünya üzerinde yaşam, bizden 17.000 kat daha uzun süredir var! Benzer şekilde, gezegenimizin, galaksimizin, yani …

Yaklaşık 400 yıl boyunca matematikçiler Johannes Kepler tarafından ortaya atılmış bir iddiayı kanıtlamaya çalışıyorlar. Acaba bu modern matematiğin, artık bilgisayarların yardımı olmaksızın yapılamayacağının bir göstergesi olabilir mi? Johannes Kepler’i gezegenlerin hareketi üzerindeki çalışmalarından dolayı biliyoruz. Gerçekte o, 17. yüzyıldaki bilimsel devrim sırasında pek çok çalışmasıyla adını tarihe altın harflerle yazdırmış çok yönlü bir bilim adamıydı. Kepler birçok şeyle meşguldü. Örneğin …

“Sayın Hâkim, kocam beni bir robotla aldatıyor. Ondan ayrılmak istiyorum.” Bu cümlenin bir boşanma davasında kurulacağı günler çok uzak değil. Daha şimdiden, henüz bilimkurgu filmlerinden alışık olduğumuz gelişmişlikte birer android olmasalar da robotlarıyla duygusal ve cinsel beraberlik yaşayan insanların haberlerini okumaya başladık. Örneğin Fransa’da, 3 boyutlu yazıcıdan kalıplarını çıkararak ürettiği “InMoovator” adlı robotuyla bir yıldan beri aşk yaşadığını ve onunla …