Pedram Türkoğlu

Anatomi anabilim dalında araştırma görevlisi doktor. Aynı zamanda yaban hayatı fotoğrafçısı ve bilim yazarı.

Işıktan Oluşan Kara Delik: Kugelblitz

Kugelblitz (Almanca: Yıldırım Topu), teorik fizikte ışığın son derece yoğun bir hal alarak olay ufku oluşturmasına ve kendi içinde hapsolmasına denir. Genel göreliliğe göre eğer yeterli yoğunlukta radyasyon bir bölgede toplanırsa, uzay/zamanı bükebilecek düzeydeki bir objeye dönüşür. Çünkü genel göreliliğe göre enerji ve madde bazen aynı şekilde davranır. Bu yüzden enerji de madde gibi bir bölgede yoğunlaşabilir. Fakat buradaki anahtar cümle ”yeterli yoğunluk”tur. …

Devamını gör »

Mitolojiden Bilime: Cyclopia Sendromu

Mitolojiden bilime, fantastik dünyadan tıp dünyasına adım atalım. Bilinmezliğin sürekli aşılmaya çalışıldığı bu diyarlarda, bilime uzak toplumların fantastik olarak değerlendirebileceği pek çok olay gerçekleşir. Bunlardan biri de cyclopia (cyclocephaly ya da synophthalmia) sendromudur. İsminden de anlaşılacağı gibi Yunan mitolojisinde Cylcops olarak bilinen tepegöz anlamındaki isim verilmiştir. Tarih öncesi dönemlerdeki bu tarz fantastik hikayeler, çeşit çeşit malformasyonlarla doğan bebeklerden etkilenen insanların ürünü olabilirler. …

Devamını gör »
Dinozorları yok eden asteroit insana nasıl yaradı?

Dinozorları Yok Eden Asteroit İnsana Nasıl Yaradı?

66 milyon yıl önce dev bir asteroidin dünyaya çarptığını hemen herkes bilir. Ama bu olayın etkileri hala tam anlamıyla çözülmüş değil. Yeryüzüne çarpan asteroit yaklaşık 10 km çapındaydı. Düşüşten birkaç dakika sonra yeşil ve canlı dünya sessizliğe büründü. Özellikle çarpma etkisinin hissedildiği birkaç bin km karelik alan dümdüz olmuş, her tür canlılık belirtisi kaybolmuştu. Bu asteroidin etkisiyle dünyadaki bitki ve hayvan …

Devamını gör »

Uzaylı Avcıları Yapay Zekanın İzini Sürüyor

Evrenin derinliklerinde dünyadan başka bir yerde de canlı var mı sorusu, artık konunun uzmanları tarafından çok daha farklı biçimde soruluyor. SETI projesinde yer alan üst düzey gök bilimci Seth Shostak, ileride bir gün uzaylılarla değil, ‘düşünen makinelerle’ iletişim kurmamızın daha büyük olasılık olduğunu söylüyor. Search for Extraterrestrial Intelligence (Dünya Dışı Zeka Arayışı) ya da kısa adıyla SETI olan örgüt, evrenin …

Devamını gör »

Ay’a İlk Ruslar Çıksaydı Ne Olurdu?

Neil Armstrong‘un 1969’da Ay’a ayak basmasıyla uzay yarışını Amerikalılar kazanmıştı. Bu gelişme, Sovyetler’in sekiz yıl önce gerçekleştirdiği ilk uzay yolculuğunu gölgede bıraktı. Peki Ay’a ilk Amerikalılar değil de Sovyetler Birliği gitseydi ne olurdu? Apollo Ay programı 1972’ye kadar devam etti ve bu tarihe kadar 12 astronot Ay’a ayak bastı. Ama Amerikan televizyon kanalları Ay yolculuklarından çabuk sıkıldı. Siyasetçiler de ilgisini …

Devamını gör »

İnsan Nesli Nasıl Tükenecek?

İnsanlığı bekleyen en büyük tehlike ne? Hiç beklemediğimiz halde tükenmenin eşiğine mi geldik? Oxford Üniversitesi’nden bilim insanı, matematikçi ve felsefeciler bu sorulara yanıt arıyor. “Küresel bir öncelik olarak varoluşu tehdit eden riskler” adlı makalelerinde de, siyasetçilerin canlıların neslini tüketen tehlikeleri göz önünde bulundurması gerektiğine dikkat çekiyorlar. Geçen yıl karda sörf yapmak konusundaki akademik çalışmaların sayısı, insan neslinin tükenmesi ile ilgili çalışmalardan …

Devamını gör »

Mitokondrisiz Ökaryot!

Mitokondriniz olmadan biyokimyasal fonksiyonlarınızı sürdüremezsiniz, hiçbir ökaryot sürdüremez. Fakat yeni bir araştırmaya göre mitokondrilerinden kurtulmuş ökaryotlar olabilir! Evrimsel biyolog Eugene Koonin‘in dediği gibi “Artık mitokondrisi olmadan bile mutluca yaşayan ökaryotlar olabilir.” Mitokondriler evrimsel olarak primordial ökaryotik hücrelerin içlerine girdikten sonra fagolizozomdan kurtulup, simbiyotik ilişki kurmayı başarmış bakteri torunlarıdır. Bunun birçok yönden anlayabiliyoruz. Örneğin, morfolojik olarak bakterilere benzemeleri dışında genomları bakteriler gibi …

Devamını gör »

Sadece İki Kişi İnsan Soyunu Korumaya Yeter Mi?

Yeryüzünde kalan son insan teması romanlarda sık işlenen konulardan biridir. Peki bu kurgu gerçek olsa ne olurdu? İnsan soyunu korumak için kaç kişiye ihtiyaç vardır? Gerek başka bir gezegende koloni kurma planlarını tartışan NASA programlarında, gerekse nesli tükenmekle karşı karşıya olan canlı türlerinin koruma altına alınmasına yönelik çalışmalarda bu sayının adını koymak uluslararası bir önem ve aciliyet kazanıyor giderek. Diyelim …

Devamını gör »

Nefesimizi Ne Kadar Uzun Tutabiliriz?

Bazı insanlar çok uzun süre nefeslerini tutabilir. Frank Swain bunun sınırlarını araştırdı. Geçen yıl Kasım ayında 32 yaşındaki Nicholas Mevoli okyanusun üstünde sırtüstü yatmış ciğerlerini havayla doldurmuş, sonra suya dalmıştı. Bahama adaları civarında 72 metre derinlikte bir sualtı mağarasına kadar o nefesle yüzdü. 3,5 dakika sonra su üstüne çıktığında bilincini yitirmiş, deney ölümle sonuçlanmıştı. İnsan hiç nefes almadan su altında …

Devamını gör »

Genetiği Değiştirilmiş Bebekler Yolda Mı?

İngiliz bilim insanlarına göre, son yıllarda kaydedilen hızlı gelişmeler, “genetik yapısı değiştirilmiş bebek” yapılmasının yolunu açabilecek düzeye geldi. Bilim insanları toplumun artık buna hazır olması gerektiğini söylüyor. Gen kopyalama, bir başka deyişle klonlama dalındaki öncü çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Tony Perry, artık farelerde DNA’nın döllenme anında neredeyse hata payı olmadan değiştirilebildiğini bildirdi. Perry, son iki yıl içinde kaydedilen ilerlemeyle, isteğe …

Devamını gör »