Etiket Arşivleri: Distopya

Sinemanın “tuhaf” çocuğu Yorgos Lanthimos, 2000’ler sonunda ortaya çıkan “Yunan Tuhaf Dalgası”nın (Greek Weird Wave) öncüsü olarak anılıyor. Yönetmen, son filmi Bugonia (2025) ile çağdaş dünyanın çelişkilerini yeniden masaya yatırırken, bu kez Jang Joon-hwan’ın kült mertebesine erişmiş Save the Green Planet! (2003) filmini baştan yorumluyor. Lanthimos’un sinemasına aşinayız: İnsan doğasının itaatkârlığını, içsel şiddetini ve toplumsal kabulleri soğuk, donuk ve rahatsız …

Ayrılıklar bazen bir hikâyenin sonu, bazen de başlangıcı olur. Dave Mustaine’in Metallica’dan 1983’te alkol, kişisel anlaşmazlıklar ve gruptaki liderlik çekişmesi nedeniyle kovulması, metal müzik tarihinin en büyük hikâyelerinden birinin de başlangıcı oldu. Mustaine, bu aşağılanmayı kariyerinin bitişi olarak değil, ilk basamağı olarak gördü ve yeni bir grup kurarak yazacağı bir intikam hikâyesine dönüştürdü. Yolda, Los Angeles’a geri dönerken, kuracağı grubun …

Dostoyevski’ye göre insanlar, kusursuz bir dünyada özgür olmaktansa, kusurlu bir dünyada özgür olmayı tercih eder. Platon’un Devlet‘inde görüldüğü gibi, ütopyayı distopyadan ayıran çizgi her zaman belirgin değildir. Birçok ütopik düşünür, özgürlük yerine gerçeği seçmiştir. Fyodor Dostoyevski, 1864 tarihli Yeraltından Notlar adlı romanında, “Tuhaf niteliklerle donatılmış bir varlık olan insandan ne beklenebilir ki?” diye sorar. “Üzerine her türlü dünyevi nimeti yağdırın, …

“Bilimkurgu yazarları kaçınılmazı öngörür. Zaten kaçınılmaz olan felaketlerdir, çözümleri değil.” -Isaac Asimov Bilimkurgu ile geleceğin dünyasını, teknolojinin evrimini, bilimsel keşiflerin insanlığa getireceklerini düşünebilmek kolaylaşır ve ilgi çekici bir hâl alır.  Zaman içerisinde bilimkurgu yazarlarının öngörü tutarlılığını görmek ve hayallerinin gerçek yaşama sızmasına şahit olmak hayranlık vericidir. Elbette, bilimkurgu yazarları birer kâhin değillerdir. Onlar, kurgularını bilimin ve aklın rehberliğinde yazarlar. Kabiliyetleri, …

Bilimkurgu Araştırma Derneği’nin (Science Fiction Research Association – SFRA) 2025 Güz sayısı, Türk bilimkurgu edebiyatına ayrıldı. “Türk Bilimkurgu Edebiyatında Ütopya ve Distopya” başlığını taşıyan özel sayı, Meltem Dağcı ve Duygu Küçüköz Aydemir’in editörlüğünde yayımlandı. “Pandora’nın Kutusu’ndan Güneş Şehrine” başlıklı sunuş yazısında editörler, Türk bilimkurgusunun ütopya ve distopya ekseninde nasıl bir düşünsel zenginlik taşıdığını ele alıyor. Yazıda, “umut ve korku, akıl …

2012 Antalya Altın Portakal Film Festivali’ndeki en ilginç yapımlardan biri de Ramin Matin imzalı Canavarlar Sofrası‘ydı. Tek mekânda geçen ve distopik kurgusuyla dikkatleri üzerine çeken film, jüri özel ödülünü kazanarak festivalin en çok konuşulan işlerinden oldu. Cevdet Tolgay’ın (Atatürk’ün yaveri) kızı Mayda Tolgay’ın oğlu olan Ramin Matin, uzun yıllar yurtdışında farklı projelerde yer aldıktan sonra Türk sinemasına bu cesur ve …

2018 yılında, özgün konusuyla ilginç bir bilimkurgu filmi sessiz sedasız vizyona girdi. Drew Pearce’in yazıp yönettiği ve başrolünde Jodie Foster’ın yer aldığı Hotel Artemis, ilk bakışta bir aksiyon-gerilim filmi gibi görünse de, aslında kapitalizm, sağlık hizmetleri, toplumsal çöküş ve ahlak arasındaki ince çizgiyi irdeleyen distopik bir öyküydü. Film, 2028 yılının Los Angeles’ında geçiyor. Şehir, kaynakların özelleştirilmesiyle birlikte suyun fahiş fiyatlara …

Eskiden yalnızca bilimkurgu filmlerinde gördüğümüz turistik uzay seyahatleri bugün Jeff Bezos’un, Elon Musk’ın iş modellerinden biri. Artık uzaya giden sivil haberleri sıradanlaşmaya başladı. Bilimkurgunun en klasik konularından biri olan makinelerin düşünmesi, bugün cep telefonlarımızda, fabrikalarda, hatta devlet politikalarında fiilen çalışıyor. Yapay zekâ, bugün gündelik hayatımızın bir parçası. Eski bilimkurgu filmleri, gelecekte insanların ekrandan ekrana konuşacağını gösteriyordu. Ancak bu, çağımızda çocukların …

Gerçeklik nedir? Yaşadığımız deneyimler ne ölçüde gerçektir? Bellek, yaşantılarımızı sıralamada bir anlam taşısa da ona ne kadar güvenebiliriz? Düşünen bir özne olarak, imgeye dönüşen gerçekliğe, çoğu zaman bir yanılsama gibi görünen benliğimize ve büyük ölçüde imgelerle işleyen belleğimize güvenmek mümkün müdür? Bu tür soruların merkezde yer aldığı filmler arasında Matrix (Wachowski Kardeşler, 1999) ve Dark City (Alex Proyas, 1999) gibi …

Bilimkurgu için sadece teknolojik kehanetler ya da yıldızlararasındaki maceralardan ibaret diyemeyiz. Her şeyden önce insanlığın en büyük varoluşsal sorgularına dair bir düşünme alanı olarak karşımıza çıkar. Bilimkurgunun en derininde yatan damar, özgürlük arzusu ve baskıya karşı durmak için titreşen bir kalptir. Teknolojinin, bürokrasinin, gözetimin her geçen gün daha karmaşık hâle geldiği bir dünyada, bilimkurgu kitapları birer pusula gibi alternatif yollar …