Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Netflix’in bilimkurgu/gizem türündeki dizisi 1899, yayımlandıktan sadece birkaç gün sonra Black Silence (Kara Sessizlik) adlı bir çizgi romandan intihal yapmakla suçlandı. Kerberos adlı devasa bir gemide yaşananları anlatan dizi, ilk sezonunda birçok iddialı ve yenilikçi bilimkurgu kavramı sunuyor. Devam sezonunda açıklanmak üzere gizemlerin çoğunu kasıtlı olarak yanıtsız bıraksa da, cinsellik, keder, travma, anıların ve kimliğin kırılgan doğası gibi dokunaklı temaları, farklı diller konuşan karakterler aracılığıyla etkili bir şekilde işliyor.
Çoğu izleyici ve eleştirmen, ağır ilerleyen draması ve heyecanın zirveye çıktığı finali hakkında olumlu eleştiriler yaparken, bazı kişiler ise birçok anlatı öğesini Black Silence’tan çaldığı suçlamasında bulundu. Çizgi romanın yazarı Mary Cagnin de kendi hikâyesiyle dizi arasındaki çarpıcı benzerlikleri paylaştığı tweetler attı. Cagnin, Portekizce attığı tweette, “1899 dizisinin, 2016’da yayımlanan çizgi romanım Black Silence ile aynı olduğunu öğrendiğimde şok oldum,” diye yazdı. Yakından incelendiğinde, iki hikâyenin olay örgüsü, imgeleri ve karakterleri açısından gerçekten de bazı benzerlikler olduğu görülüyor. Bununla birlikte, iki eser arasında önemli farklılıklar da var. Yazımızda bu benzerliklere ve farklılıklara değineceğiz.
Benzerlikler
Mary Cagnin, 1899 ve Black Silence’tan paralel görseller paylaşarak dizinin bazı görsel fikirlerinin çizgi romanında yer alan görsellere ne kadar benzediğini ortaya çıkardı. Bunlardan biri, Dark Silence’ta yer alan çöldeki bir piramit görüntüsüydü. Dizide de bir piramit, yinelenen şekilde görünüyordu. Cagnin, 1899’da Kerberos ve Prometheus gemilerindeki açıklanamayan ölümlerden karakterlerin gözlerinde beliren üçgen sembollerine kadar her şeyin Black Silence’taki hikâye anlatım araçlarıyla örtüştüğünün altını çizdi.
Cagnin ayrıca, 1899’da olduğu gibi kendi çizgi romanında da dünyanın farklı yerlerinden gelen, kişisel dramlarını atlatmaya çalışan ve gizemli ölümler ile başa çıkmaya uğraşan karakterlerin yer aldığını belirtti. Hatta 1899’daki Kaptan Eyk gibi, çizgi romanındaki karakterlerin de kendilerine seslenen garip sesler duyduğuna dikkat çekti. Ek olarak Black Silence‘ın hikâyesi, kıyamet sonrasında bir grup astronotun hayatta kalan son insanlar için yaşanabilir bir gezegen keşfetmeye çıkmasını anlatıyor. Her ne kadar Black Silence’ın hikâyesi farklı gibi görünse de, sondaki uzay sahnesi 1899’un da benzer bir yöne gidebileceğini gösteriyor. Bu nedenle, Cagnin’in iki proje arasındaki benzerliklere dikkat çekmesi şaşırtıcı değil.
Farklılıklar
Tüm bu benzerliklere rağmen, 1899’u Black Silence’ın bir kopyası olarak adlandırmak haksızlık olur, çünkü dizinin genel konusu Black Silence ile çok az ortak zemini paylaşıyor. Black Silence’ın kozmik korku hikâyesi, Christopher Nolan‘ın Interstellar’ı ve John Carpenter‘ın The Thing filmiyle daha uyumlu görünüyor. Çünkü çizgi roman, gizemli bir gezegene iniş yapan uzay gemisi yolcularının yaşadıkları korkutucu olaylara odaklanıyor. Öte yandan, 1899’un 1. sezonunda yavaş yavaş çözümlenen gizemli olaylar bir gemide meydana geliyor. Ancak sonunda, karakterlerin kimliklerinden gemilere ve okyanusa kadar her şeyin bir simülasyon olduğu ortaya çıkıyor.
1899 ile Black Silence arasındaki paralellikler kasıtlı olmaktan çok tesadüfi görünüyor. Örneğin, The Void ve Stargate gibi diğer birçok filmde de benzer piramit görsellerine rastlamak mümkün. Üçgen göz simgesi de daha önce Scott Sigler‘in bilimkurgu romanı Infected‘da bir anlatım aracı olarak kullanılmıştı. Sense 8 gibi çeşitli bilimkurgu dizilerinin farklı diller konuşan, farklı ülkelerden karakterlere sahip olduğunu söylemeye de gerek yok.
Tepkiler
1899’un dizi sorumluları Jantje Friese ve Baran bo Odar, aynı zamanda çok ses getiren bir diğer Netflix dizisi Dark’ın da yapımcılarından. Hâliyle bu durum, akıllara yapımcıların söz konusu çizgi romandan nasıl haberdâr olduğuna yönelik birtakım soru işaretlerini de getirdi. Mary Cagnin bu konuya da değindi ve Twitter’da şunları paylaştı: “Merak ediyor olmalısınız: Bu nasıl mümkün olabilir? 2017’de Brezilya büyükelçiliği tarafından Avrupa’da çok ünlü ve etkili bir uluslararası fuar olan Göteborg Kitap Fuarı’na davet edildim. Panellerde bulundum ve Black Silence çizgi romanımı sayısız yayıncıya ve sektördeki insanlara dağıttım. Çalışmalarımın onlara ulaştığını hayal etmek zor değil. Sadece fiziksel çizgi romanı teslim etmekle kalmadım, aynı zamanda İngilizceye çevrilmiş bir nüshasını da sundum.”
Bununla da yetinmeyen Mary Cagnin, herkesin okuyup inceleyebilmesi için çizgi romanını çevrimiçi olarak paylaştığını duyurdu. Çizgi romana buradan ulaşabilirsiniz.
1899’un yapım ekibi bir süre bu iddialar karşısında sessiz kalmayı yeğledi. Ancak olayın büyümesi ve uluslararası medyada yer bulmaya başlaması üzerine yapımcı Baran bo Odar, resmi Instagram hesabı üzerinden kısa bir açıklama yayımlayarak iddiaları reddetti: “Ne yazık ki sanatçıyı, eserini ya da çizgi romanını bilmiyoruz. Kendimizi sanatçı olarak hissettiğimiz için asla başka sanatçılardan çalmayız. Kendisine de ulaştık, umarım bu suçlamaları geri alır. İnternet tuhaf bir yer hâline geldi.”
Netflix ise konu hakkındaki sessizliğini koruyor.
Sonuç
Mary Cagnin, Twitter üzerinden hukuki süreci başlatacağına dair birtakım açıklamalar yapsa da bu yönde herhangi bir yasal girişimde bulunup bulunmadığı bilinmiyor. Daha da ilginci, iddialarıyla dünya çapında ses getirdikten bir süre sonra Twitter hesabını kapattı. Tüm bu gelişmeler üzerine seyirci ve okurların kafası iyice karıştı. Bir grup Mary Cagnin’in iddialarında haklılık payı olduğunu düşünürken, diğer bir grup ise bunun kesinlikle “intihal” olarak yorumlanamayacağını savundu.
1899 ile Black Silence arasındaki bariz farklar göz önüne alındığında, intihal iddialarının herhangi bir yasal yaptırıma yol açması pek de mümkün görünmüyor.
Hazırlayan: Gökhan Karagül
Yararlanılan Kaynaklar:
