Etiket Arşivleri: Yevgeni Zamyatin

“Edebiyat olanaksızlaştığı ölçüde olanaklı hale gelir.” Fantastik – Tzvetan Todorov Aristo’nun Poetikası asırlardır kıymetini muhafaza eden önemli bir yapıt. Tiyatro özelinde anlatıcının, dekorun, senaryonun ve elbette seyircinin yapısal durumlarına dikkat çekmiş ve böylece anlatı geleneği üzerinde derin izler bırakmıştır. Geçen yazımızda görüşlerini hocasının görüşleriyle mukayese ederek vermiş ve birçok detaya değinmiştik. İşbu yazıda ise meseleyi daha farklı veçheden değerlendirmeye çalışacağız. …

“Bu dünyanın sırları herkese açık değil, sadece onları arayanlara ve bulmasını bilenlere açıktır.” – Ayn Rand Ayn Rand (1907-1982), edebi yetkinliğinden ziyade eserlerini temellendirdiği felsefi yaklaşımıyla ya da diğer bir deyişle serbest piyasa destekçisi ve bireyci tavrıyla tanınır. İkinci Kızıl Tehlike döneminde (1947-1957) senatör Joseph McCartyh‘nin öncülüğünü yaptığı anti-komünist soruşturmalarda yer almış, dönemin tartışmalı figürlerinden biri olmuştur. Rivayete göre, Komünizmle …

Bilim tehlikeli midir? Tehlikeliyse bunun sebebi nedir? İnsanın bu hususta etkisi, rolü ne ölçüdedir? Çağımızın en önemli sorunları kanımca bunlardır. Bilimin gelişimi, daima ayrışmayla ortaya çıkmıştır. Önce doğayı tanıma süreciyle başlamış ve filozoflar öncülüğünde adım adım işlenmiştir. Ardından modern zamanlar geldiğinde ise felsefe ile ayrılarak, kendi özgün yöntemlerini kazanmıştır. Bu yöntemlerin ayrılma noktası ise doğadan özerk, hatta münezzeh bir durum …

2073 Türkiye’sini anlatan Gökdelen’de temel izlek yargının özelleştirilip patronlara satılma hikayesidir. Yargı organı elde kalan tek kamusal kurumken ülkenin dağı, taşı, maden ocakları, ormanları, denizleri, havaalanları, yolları, köprüleri, üniversiteleri, müzeleri, limanları, fabrikaları, hastaneleri ve hatta çöpleri bile özelleştirilmiştir. Sadece bu da değil, karasuları boylu boyunca Amerikalı bir şirkete satılmış, tarihi yerler şirketlerin talebine göre yok edilmiştir. Böyle bir yönetim anlayışının …

Rus yazar Yevgeni Zamyatin (1884-1937), hem oldukça saygın hem de son derece etkili, totaliterlik üzerine yazılmış mizahi bir bilimkurgu romanı olan Biz’in (1920) yaratıcısıdır. Çok fazla bilinmese de erken Sovyet Rusya edebiyatı okuyan öğrenciler için elmas değerinde, dikkate değer pek çok kısa hiciv daha yazmıştır. Sovyet Rusya’da yasaklanan ilk kitap olan Biz, 1952 yılına kadar Rusya’da tam haliyle yayımlanmamıştır ve …

Dünya nereye gidiyor diye kendi kendimize sorduğumuzda cevap için çok azımız kitaplara yöneliriz. Çünkü kitaplar hazır reçete sunmaz, orada aradığınızı bulmak zahmetli bir iştir. Hâlbuki gidişatın hangi yönde seyrettiği yıllar önce sayfalara kazınmıştır. Bu eserleri, zamanını iyi tahlil eden ve geleceği öngören kitaplar diye adlandırıyoruz. Onları kaleme alanlar medyum değil, yaşadıkları çağın nabzını iyi tutan, olan biteni tüm çıplaklığıyla görüp …

“Ütopyalar birleşik bir yerküreye ihtiyaç duyar, çünkü ütopya adaları yozlaşabilir ya da işgal edilebilir.” – Jerome Gillison Bilimkurgu, ya da Rusça’daki kullanımıyla “Fantastika”, Rusya’daki en parlak zamanlarını Ekim Devrimi sonrasında, 1920’li yıllarda yaşamıştı. Kaderi de devrimin kaderiyle çakışacak şekilde, Sovyet bilimkurgusu 20’lerin sonunda 30’lardan itibaren Stalin’in yükselişi ve iktidarını sağlamlaştırmasıyla birlikte hem nicelik hem de nitelik açısından gerilemiş ve çöküşe …

Edebiyat ve sinema, açıklamakta oldukça zorlanılan toplumsal gerçeklerin derinliğine ve enginliğine katkı sağlayabilir. Politik kelime dağarcığımız Oxford’un yılın sözcüğü seçtiği post-truth (Gerçek ötesi/Post-gerçek) haline dönüştükçe, gerçeğin dürüst temsilcileri yalnızca hayallerde karşımıza çıkabilecek gibi gözüküyor. Son 20 yıldaki siyasi koşulları izah ederken faydalanılan modern distopya türündeki patlama da bir hayli dikkat çekici. Bu durum, günümüzün rahatsız edici gerçeklerini yüzümüze vuran Kar Küreyici (Snowpiercer), …

“Distopya” kelimesi “eftopya (eutopia)”nın zıddı olarak kullanılır ve şu an var olan dünyadan daha kötü bir toplum ya da sistem anlamına gelir. Terimi ilk kullananlardan biri olan John Stuart Mill’in 1868’deki bir parlamento konuşmasında bu sözcük geçer. Ancak terimi günümüz anlamıyla moda yapan Glenn Negley ve J. Max Partrick’in “Ütopya Peşinde (Quest for Utopia, 1952)” adlı eseridir. 1985’te Anthony Burgess …

“Bu deli zırvalarını gerçekten okuyor musun?” Çok değil, 15-20 yıl önce elinde bilimkurgu kitabıyla yakalanan birine ilk sorulan bu olurdu. Ya da kaşlar kalkar, hafif alaycı bir sesle “ilginç!” denilirdi ve saygınlığınızın o anda dibe vurduğunu hissederdiniz. Çoğu kimse için bilimkurgu, entellektüel bir ayıptı. Kimileri için hala öyle. Tıpkı aynı insanlar için, erotizmin ahlakî bir ayıp olması gibi. Bu bir rastlantı mı? Bence …