Etiket Arşivleri: Uzay Zaman

Birisine uzayın ne olduğunu sorduğumuzda bilmemiz gereken şey, esasında bir balığa denizin ne olduğunu sormakla eşdeğer bir eylem içinde olduğumuzdur. Çünkü uzay, tam olarak denizin bir balığın etrafını sardığı gibi etrafımızı sarar. Hatta balığın iç organlarını, bizim iç organlarımızı ve diğer bileşenlerimizi de. Uzay, içinde bir ”şey” barındırabilir de barındırmayabilir de. Bu konu üzerine ilk kez fikir yürütenlerden Aristoteles, uzayın …

Kara delikler belki de evrenimizin en korkunç ama en büyüleyici gök cisimleri. Sonsuz karanlık bir tünele benzeyen bu cisimlere yaklaşan hiçbir şey –ışık da dahil olmak üzere- güçlü kütle çekimi dolayısıyla kara delik tarafından yutulmaktan kurtulamaz. Ufuk çizgisini aşan bir daha geri dönemez. Bu nedenle, kara delikler ve onların etrafını çevreleyen boş ve karanlık uzay gözle görünmez. Bilim insanları kara …

”İçi dışından büyük.”  Doktor’un Tardis’i, Doctor Who evreninin en çok bilinen öğelerinden biridir. Doctor Who deyince ilk akla gelen şeyler içerisinde üst sıralardadır. Doktor’un bu inanılmaz gemisini yakından incelemekte fayda var. Öncelikle söylemem gereken şey, bu gemi sadece Tardis ismiyle anılmaz. The Ship ve The Box olarak da bilinir. Fakat diğer Tardisler aynı zamanda TT Capsule veya timeship olarak da …

İlk bakışta fotoğrafta neyin olup bittiğini anlamayabilirsiniz. Dikkatli bakın, göreceksiniz. Bizler, cisimlerin görünümlerinin ve şekillerinin “içsel özellikleri” olduğunu varsayarız; çünkü yaşadığımız mezo-boyutta karşılaştığımız cisimler uzay-zamanı dikkate değer miktarda bükmezler. Dolayısıyla onlardan yansıyan ışık pratik olarak dümdüz bir rota izleyerek gözümüze ulaşır; yol boyunca eğilip bükülmez. Bu nedenle o cisimlerin üretildikleri veya sahip olduğu şekli olduğu gibi görürüz. Ancak eğer ki …

Star Trek‘in olağanüstü uzay uçuşunu yapabilmek için uzay-zamanı bükebilmeye, eylemsizlik ve kütle çekim kuvveti üzerinde kontrole, çok daha fazla enerji gücüne ve bu enerjiyi güvenli bir şekilde kullanabilmek için sosyal bir disipline ihtiyacımız var. Peki, bunu başarmak için ne kadar ilerleme kaydettik? Öncelikle yukarıdaki teknik hedefler on yıllar önce bilimkurgu olmaktan çıktı. Doğrusu, bu durum ne yazık ki bir keşfin …

Daha çok uzayın ortaya çıkışıyla ilgili modellere ayırdığımız yazımızın bu bölümünde ele alacağımız son teori AdS/CFT Dualitesi olarak adlandırılıyor. Biraz tuhaf bir isim. Dilerseniz bu ismin nereden geldiğini kısaca açıklayalım. 1917 yılında Willem de Sitter (1872–1934) adlı Hollandalı bir fizikçi, Einstein denklemlerine her noktasında pozitif bir eğiriliğe sahip bir uzay içeren bir çözüm bulmuştu. (Bu tıpkı bir küre yüzeyine benzeyen bir uzaydır.) Willem …

Ta antik çağlardan beri evreni anlamaya ve anlamlandırmaya çalışıyor, işleyişini bilimsel bir düzlemde açıklamaya çabalıyoruz. Elbette bu kolay değil. Çünkü içinde bulunduğumuz bu muazzam evren, insan için pek çok sürpriz ve gizem barındırıyor. Hiç kuşkusuz bu gizemlerden biri de kara delikler… Kara deliklerin bilimsel tarihi 18. Yüzyıl sonlarına kadar uzanıyor. Fakat 20. Yüzyıl’ın başlarında ve özellikle Albert Einstein‘ın genel görelilik …

Uzayın ortaya çıkışına dair ele alacağımız ilk çalışma, 2008 yılında Tomasz Konopka, Fotini Markopoulou ve Lee Smolin tarafından ortaya atılmış olan Kuantum Grafiti kuramı. Kuramın ismi sadece bir şakadan ibaret. Kuramcılar aslında yeni bir kuantum gravite (yerçekimi) kuramı oluşturmak üzere yola çıktıklarını söylüyorlar. (Grafiti~Gravite). Özetle kuram, uzayın ortaya çıkmasını evrenin faz geçişiyle açıklıyor. Kurama göre, nokta benzeri taneciklerin oluşturduğu bir ağdan ibaret olan evren, başlangıçta bütün taneciklerin birbiriyle bağlantılı olduğu yüksek …