Etiket Arşivleri: Sosyoloji

Bir Yüzleşme Hikayesi: Mevki Uygarlığı

“Özgürlük daima isyana açılan bir kapıdır.” -Georges Bataille Amerikalı yazar Robert Sheckley‘nin 1960 yılında yayımladığı Mevki Uygarlığı (The Status Civilisation), suç ve ceza kavramlarına dair önemli sorgulamalar içermektedir. Bu kavramların sosyolojik tesiri üzerinde duran Sheckley, soğuk savaşın ortasında kutuplara ayrılmışken dünyanın daha iyi olup olamayacağı üzerine kafa yorar ve bu eseri ortaya çıkarır. 1995 yılında ise Metis Bilimkurgu Serisi‘nin üçüncü eseri olarak yerli bilimkurgu …

Devamını gör »

Kendini Gerçekleştiren Kehanet

Kendini gerçekleştiren kehanet, beklentilerimizin kendi kendini gerçekleştirmesine verilen addır. Bu tür bir kehanette, beklentilerimiz hem kendimizi hem de başkalarını etkileyerek kehaneti doğrulayacak davranışlar ortaya çıkarır. Sonunda da, “Gördünüz mü, ben böyle olacağını söylemiştim,” ya da “Böyle olacağını biliyordum,” cümlesiyle sonuçlanır. Bunun tipik örneği 1929 Büyük Ekonomik Bunalımı sırasında yaşanmıştır. Finansal kaynakları sağlam olan bankalar hakkında bile zaman zaman kasalarında mevduat …

Devamını gör »
macdonalization

McDonaldization: Fast Food İdeolojisi

George Ritzer isimli bir sosyolog 1993 senesinde çıkan The McDonaldization of Society kitabı ile literatüre yeni bir kelime kazandırdı. McDonaldizasyon. Bu terime göre, giderek küreselleşen ve tek tipleşen dünya yakında bir “fast-food” restoranını andıracaktır. Tabii bu J.G Ballard’ın gökdelenindeki gibi tek bir bina etrafında dönen yaşamdan ziyade, toplumların giderek kendini kaptırdığı hız, dakiklik, işlevsellik ve standartlaşmanın bir nevi eleştirisi gibidir. …

Devamını gör »

Evren Tasarımında İdeal Toplum Yaratımı

Son Cephede Şafak‘ı ve Yüreğin Zafere Çağrısı‘nı tasarlarken vardığım sonuçlar, idealize bir toplumun nasıl olabileceğine dair uzun düşünce ve tahlillerin ürünüydü. Tabii idealizelik kavramının göreceli olduğunu unutmamak gerekir. Herkesin öncelikleri de, beğenileri de birbirini yüzde yüz tutmayacağına göre, ideal olarak kabul edilen ayrıntılar da kişiden kişiye değişebilecek, hatta konu üzerinde fikir beyan eden beyin sayısı arttıkça ortaya yüzseksen derece zıt …

Devamını gör »
son ada

Zülfü Livaneli’den Demokratik Bir Distopya: Son Ada

Zülfü Livaneli‘nin Son Ada‘sı, kendilerine yaşanabilir bir dünya kurmak için küçük bir adaya yerleşen insanların başına gelenleri anlatan bir roman. Huzurlu bir yaşamdan ötesini arzulamayan, çam fıstıklarını satarak, balıkçılık yaparak ve küçük bahçelerine ektikleri sebzelerle, kendi hâlinde yaşayıp giden insanların mütevazı hayatları… Adadaki hakim ilişki kipi üstünlük kurma şeklinde gelişmemiş. Özgürlük, eşitlik ve kardeşliğin az çok başarıya ulaştığı bir ortam. …

Devamını gör »

“İnsan”ın İç Yolculuğu: Mars Yıllıkları

“Kendini gerçekten akıllı hissetmediğin ve akıllı olmayı istemediğin zamanlarda, akıllı olmaktan nefret ediyorum, diye düşündü kaptan. Ben daha kendimin kim olduğundan emin değilken bu doğruyu yaptığım düşüncesinden iğreniyorum. Kimiz biz aslında? Çoğunluk mu? Yanıt bu mu? Çoğunluk daima kutsaldır, değil mi? Daima, daima; kısacık, önemsiz bir an için bile haksız değildir, öyle mi? Düşündü: Nedir bu çoğunluk ve kimlerden oluşur? …

Devamını gör »

İnsanın Seyri Üzerine Sosyo-Teknolojik Bakış Eleştirisi

Başkalarıyla toplumsal bağlar kurmayan çocuklar gelişemez, yetişkinler ise varlıklarını sürdüremez. Toplum, bu nedenle insanın var olabilmesinin en belirgin koşuludur ve insanlar, yaşadıkları toplumu etkin olarak biçimlendirir. Bir topluluğun üyelerinin ortak yaşam tarzlarını anlatan kültür, insanların toplumsal yaşamdaki deneyimleri ya da doğrudan eğitim yoluyla edindikleri öğrenilmiş davranış modellerini izah ederken; günümüzde birçok modern sanayi toplumu, kendisini demokrasiyi benimsemiş olarak görüyor. Bütün …

Devamını gör »
Karanlığın Sol Eli

Cinsiyet Kavramı Üzerine Bir Yolculuk: Karanlığın Sol Eli

Ursula Kroeber Le Guin, teknolojik gelişmelerin değil; politika, psikoloji ve toplum bilimin öne çıktığı ve alternatif toplum biçimlerinin sorgulandığı yeni dalga bilimkurgu’nun en önemli temsilcilerindendir. 1929 senesinde Kaliforniya’da dünyaya gelen bilimkurgu ve fantazi yazarı, yalnızca romanları ile 5 Locus, 4 Nebula, 2 Hugo, ve 1 Dünya Fantezi Ödülü almıştır. Kariyerine 1960’ların başında öykü yazarak başlamış ve ilk öyküsü 1962’de yayımlanmıştır. …

Devamını gör »