Etiket Arşivleri: Matematik

Rudy Rucker, 22 Mart 1946’da Louisville, Kentucky’de doğdu. Babası mobilyacılıkla uğraşıyordu ve aslen Alman olan annesi ise bahçe işlerine, çömlekçiliğe ve sanata tutkusu olan bir kadındı. Louisville’de abisi Embry ile birlikte büyüdü. Katolik olmamasına rağmen Louisville’de özel bir Katolik okulu olan Aziz Xavier Lisesi’nde eğitim aldı. Ailesi, okulun güçlü bilim programları sunduğuna inanıyordu. Babası daha sonra Episkopal rahibi oldu ve …

Türkçenin olumlu özelliklerinden biri de sözcük türetme yeteneğinin fazla olması, oysa kimi diller bu özelliğini kaybetmiş durumda… Örneğin İngilizce, yeni sözcükler için Latince ve Yunanca köklere baş vurmak zorunda kalıyor, çünkü üretken sözcük köklerinden ve türetme yollarından artık uzakta kalmış. Bunun nedeni, tarih boyunca İngilizcenin çeşitli göç ve istilalarla diğer dillerle karışması ve özgün yapısının körelmiş olması gösterilebilir. Diller bitkiler …

Galaksimizdeki yıldızların çoğu ikili ya da üçlü sistemlerdir. Bizim gibi tek yıldızdan oluşan sistemler nispeten azdır. Gökyüzünde tek başınaymış gibi görünen çoğu yıldızın, teleskopla bakıldığında ikili ya da üçlü sistemlerden oluştuğu anlaşılır. Bu durum ufak bir dürbünle bile tespit edilebilir. Proxima Sistemi de aynı şekilde üç (belki de dört) yıldızdan oluşmaktadır. Hatta bazı astronomlar Güneş Sistemi’nin kendisinin de bir ikili …

Netflix‘te yayımlanan “Sonsuzluğun Sınırları (A Trip to Infinity) adlı belgesel, izleyicileri eski çağlardan beri insanlığın merakını cezbetmiş sonsuzluk kavramı üzerine matematik, fizik ve felsefe alanlarında bir yolculuğa çıkarıyor. Format ve bilimsel düzey açısından daha önce HBO, National Geographic, Discovery Channel ve History Channel gibi kanallarda yayımlanan belgesellerden çok farklı olmasa da, yine de ufak bazı yenilikler getirmiyor değil. Örneğin bilim …

Dört işlem kadar basit matematiğe, hatta onu geçtik, sayılara dair bile en ufak fikriniz olmadığı bir anı hayal etmeye çalışın. Öyle ki, “1, 2, 3…” diye saymayı bile bilmiyorsunuz! Durduk yerde “matematik” dediğimiz baş döndürücü sistemi nasıl geliştirirdiniz? Eğer tekrardan yaratacak olsaydık, matematiği aynı şekilde mi yaratırdık? Yani matematik, gerçekten evrenin dili mi, yoksa bizim tarafımızdan doğayı tarif etmek için …

Salgın politikaları, tahminlerin nasıl şeffaf ve mütevazı olunması gerektiğini vurgular. Ancak COVID-19 salgını, tüm dünyada normalleşme süreciyle birlikte yönetimlerde aciliyet, riskler, değerler ve belirsizlikler eksenine giren bilimin işleyişinin nasıl değiştiğini göstermiştir. Koronavirüs pandemisinden önce istatistikçiler, özellikle politikayı etkileyebilecek yanlış uygulamaların nasıl önleneceğini tartışıyordu. Şimdi ise bilgisayar modellemeleri ile dikkat çeken politikacıların politikaları, bilim tarafından dikte edildiği gibi sunuluyor. Yine de …

Genova Üniversitesi’nden Nikolas Gisin adlı bir fizikçi, “zaman” kavramına bakış açımızı değiştirebilecek bir dizi makale yayımladı. Gisin’in çalışmaları, çağdaş Kuantum Mekaniği kuramını, 20. yüzyılın başlarında Hollandalı matematikçi Luitzen Egbertus Jan Brouwer tarafından geliştirilen ve “sezgisel matematik” olarak adlandırılan alternatif bir matematik kuramı ile uzlaştırmaya çalışıyor. İsmine aldanmayın. “Sezgisel Matematik” ifadesi alternatif tıbbın matematik versiyonu gibi gelse de aslında Brouwer’ın kuramı …

Hari Seldon, Isaac Asimov‘un Vakıf serisinin aydın, entelektüel kahramanıdır. Trantor’da bulunan Streeling Üniversitesi’nde matematik profesörü olarak görev yaptığı sırada, geleceği tahmin etmesini sağlayan kuramsal psikotarih disiplinini geliştirir. Klasik Vakıf üçlemesinde sadece birinci kitabın (Vakıf) ilk bölümünde yaşayan bir tipleme olarak karşımıza çıkar. Seldon Krizi olarak anılan dönemlerde ise önceden kaydedilmiş holografik bir görüntü olarak belirir ve Vakıf’ı girdiği çıkmazlardan kurtarmaya …

Günümüzde yapay zekâ, ilgili olsun olmasın hemen her insan için dikkat çekici popüler bilim konularından biri hâline geldi. Teknolojinin üstel hızla gelişmesi ve özellikle internet ve bilgisayarın evlerimize girmesiyle, 2000’lerin dünyasında bu çok beklendik bir gelişmeydi. Ancak bilimkurgu için bu konu, yapay zekâ ismi kullanılarak olmasa da daima gündemdeydi. Çek yazar Karel Capek, 1921 gibi erken bir tarihte yazdığı R.U.R …

Bir mustatîlin mesâha-i sathiyyesi, ufkî kaaidesi ile şâkulî dılısının darpıdır. Osmanlıca olan bu ifadenin Türkçeye çevirisi: Bir dikdörtgenin alanı, eni ile boyunun çarpımıdır. Ya şuna ne dersiniz? Bir müselles-i mütesâviyü’ssâkeynin kaaide-i zaviyeleri müsavidir. Çevirisi: Bir ikizkenar üçgenin taban açıları eşittir. Şaka yapmıyoruz, Osmanlı Devleti’nde geometri dersine giren öğrenciler böyle cümleler duyuyorlardı. İlköğretim Matematik derslerinde kullanılan birçok terim Mustafa Kemal Atatürk …