Etiket Arşivleri: Kuantum

Bazı bilim insanları kuantum mekaniğinin karar verme mekanizmalarını açıklamaya yardımcı olabileceğini düşünüyor. Schrödinger’in kedisinin aynı anda hem canlı hem de ölü olmasına izin veren, bir galaksinin iki ucunda bulunan parçacıkların ‘birbiriyle konuşabileceğini’ söyleyen kuram, en gizemli olayı, yani insan davranışlarını da açıklayabilir. Kuantum fiziği ve insan psikolojisi birbirinden ilgisiz alanlarmış gibi görünebilir, ancak bazı bilim insanları iki alanın ilginç bir …

“Çok ufak şeyleri gözlemlediğimizde, sanki bir şekilde onları gözlemlediğimizi biliyor gibi davranıyorlar. Belki de… her zaman gözleri arkalarında onlar da bizi gözlemliyor! Ne kadar da sinir bozucu!” Kopenhag Yorumu 1. Olasılıklar ve Belirsizlikler: Schrödinger denkleminin belli bir kuantum sistemi için çözümüne o sistemin ‘dalga fonksiyonu’ denir. Kuantum mekaniğinde, dalga fonksiyonu y’nin karesi ile betimlenen olasılıklar, gözlemcinin ya da kuramcının eksik bilgisinden veya …

O zamanki mevcut atom modelindeki sorunsalı hatırlayalım. Atomun pozitif ve negatif parçacıklardan oluştuğu kesindi (dikkat, henüz nötron ortada yok!), fakat bilinemeyen, bu parçacıkların atom içinde nasıl bir konumda olduklarıydı. Rutherford deneyleri, merkezde kütlece yoğun pozitif yüklü bir kitlenin olduğunu göstermişti, o halde elektronlar çeperlerdeydi. Ama bu durumda eğer hareketsiz duruyorlarsa elektriksel çekim nedeniyle merkeze düşmeleri gerekirdi. Yok, eğer bir yörüngede dönüyorlarsa, …

Buraya kadar, kuantum bulguları öncesi fiziğin genel karakteristiğine ve bu fizik anlayışının getirdiği felsefî dünya görüşüne genel bir atıfta bulunduk. Özetlemek gerekirse: Herhangi bir sistemin çözümlenmesi, onun başlangıç şartlarının belirlenip daha sonra da bu başlangıç şartlarının sistemin matematiksel modelinde girdi olarak alınıp modelin matematiğini çözmekle mümkündü. Gerisi sadece bir hesap meselesiydi. (Peki, gerçekten öyle miydi? Bazı şeyleri temelden yanlış alıyor …

Yüzyılın başında atom altı seviyedeki yeni bulgular ve bu bulgulara uygun yaklaşımlar doğrultusunda şekillenen “kuantum fiziği”, dünyaya bakışımızı ve kâinat tasavvurumuzu kökten değiştirmesi yönüyle devrimsel nitelikte bir gelişmedir. Bu yazı dizisinde, Kuantum Devrimi’nin muhteşem serüvenine bir giriş yapacak; Planck, Einstein, Bohr, De Broglie, Heisenberg, Schrödinger gibi ‘devrimin çocukları’nı tanıyacak ve kuantum fiziğinin düşünce dünyamıza kazandırdığı bir takım ‘garip’ kavramları inceleyeceğiz. Kuantum’un …

Şu yazıda kuantum bilgisayarlarının nasıl çalıştığını ve gelişen kuantum teknolojisini incelemiştik. Şimdi matematiğin büyülü dünyasına dalacağız ve bu gelişmelerin bambaşka bir disiplin üzerindeki etkilerini keşfedeceğiz. Önce Biraz Kriptoloji Tarihi Çoğunuzun bildiği üzere kriptoloji, yani şifreleme biliminin tarihi çok eskilere dayanır. Kriptoloji A hükümdarının sınır karakollarına B hükümdarının çok kötü biri olduğunu iletmek istemesiyle doğmuştur. Tabii B hükümdarının bu mesajı ele …

Bütün elektronik beyinlerin ve bu beyinleri çalıştıran algoritmaların sorunu hep aynı: Döngüseller. Yani çalışabilmeleri için bir başlangıç noktasına geri dönmeleri gerekiyor. Bir algoritma başlangıç noktasına dönmeden önce sayılı işlem yaparak sonlu sayıda yolu tüketmek zorunda. Yani algoritmalar sonlu olmalı. Bunun istisnası, kendin kendini çağıran (rekürsif) algoritmalardır ki yapay zekâ dillerinin pek çoğu bu tür alt yordamlar kullanır. Kendi kendini çağıran …

Yaşam nedir? Canlıları, inorganik maddelerden hangi özellikler ayırır? En basit tek hücreliden, en gelişmiş memelilere kadar bütün canlıların ortak özellikleri nelerdir? Bu sorulara klasik biyoloji anlayışımız metabolizma, değişen çevreye uyum sağlama ve üreme yeteneği olarak cevap veriyor. Ancak çok yeni bir kavram olan kuantum biyolojisi, yaşamın doğasına olan anlayışımızı kökten değiştireceğe benziyor. Modern biyoloji, canlıların çok çeşitli davranış ve metabolizma …

Teist, bilimdeki yeni gelişmeleri veya hayattaki diğer konuları kendine uygun şekilde büker. Ateist, bilimdeki yeni gelişmeleri veya hayattaki diğer konuları kendine uygun şekilde büker. Agnostik veya Deist, incelediği metinleri kendini haklı çıkaracak şekilde okur. Antik Uzaylılar fikrini savunan kişi evrendeki bütün gizemli şeyleri buna yorar. Cinlerle uğraşan kişi bütün olayları içten içe buna yorar. Siyasetle uğraşan kişi ideolojisi neyse bütün …

İnsan, üstünlük kompleksi olan bir türdür. Bu, beynimizin zaaflarından birisidir. Üst düzey algılar, üst düzey sanrılarla birlikte gelmektedir. Örneğin her şeyin bizim için var olduğu bir sistem içerisinde yaşadığımızı ve her şeyden üstün olduğumuzu zannederiz. Halbuki 3.5 milyar yıllık canlılık tarihinde, son 200.000 yıldır varız. Dünya üzerinde yaşam, bizden 17.000 kat daha uzun süredir var! Benzer şekilde, gezegenimizin, galaksimizin, yani …