Bilimkurgu, geleceği hayal ederken aslında bugünü ve geçmişi yeniden değerlendirmemize olanak tanır. Feminist bilimkurgu ise bu türün en radikal damarlarından biridir; toplumsal cinsiyetin, kimliğin ve bedenin nasıl şekillendiğine dair sorular sorar, geleneksel normları altüst eder ve daha özgür bir gelecek düşler. Bu yazı, feminist bilimkurgu yazarlarının ütopyalar, distopyalar ve siborg karakterler aracılığıyla toplumsal cinsiyeti nasıl dönüştürdüğünü ele alıyor. Donna Haraway, …
Devamını gör »Etiket Arşivleri: Kadın
Kadın Başkahramanlara Sahip İzlenesi 10 Bilimkurgu Animesi
Simgeleşmiş animelerden kült klasiklere ve yeni favorilere kadar gitgide artan sayıda bilimkurgu animesi kadın kahramanlara odaklanıyor. Hem bilimkurgu türü hem de anime endüstrisi, sadece erkek izleyicilere yönelik olduğu yönündeki talihsiz stereotiplerle boğuşuyor. Ancak bu durum son yıllarda değişmeye başladı, hem bilimkurgu hem de anime dünyası kapılarını daha geniş ve çeşitli izleyici kitlesine açtı. Son dönem animeleri, özellikle bilimkurgu eserleri söz …
Devamını gör »Bilimkurgunun “Kadın Sorununu” Çözmek
Hem sıkı bir bilimkurgu hayranı hem de başarılı bir bilimkurgu yazarı olan Molly Flatt’ten “geleceği icat eden kadınlar” konusunda bir bilimkurgu öyküsü yazması isteniyor. Bunun üzerine Flatt, bir öykü düşünmek yerine erkek egemen bir tür olan bilimkurguyla ve Scully Etkisi denen fenomenle ilişkisini en baştan değerlendirmeyi seçiyor. Okuyacaklarınız, Flatt’in bu değerlendirmeden çıkardığı görüşleridir. Ama önce Scully Etkisi’nin ne olduğuyla ilgili …
Devamını gör »Bilimkurguda Kadının Dönüşümü
Eylül, 1992’de Mae Jemison, Endeavour ile yörüngeye çıkan ilk Afroamerikalı kadın oldu. Bu muhteşem başarıyı elde etme yolundaki rol modelleri sorulduğunda, listenin başındaki isim Star Trek’in önemli karakteri Teğmen Uhura’dan başkası değildi. Bu, bilimkurgunun kadınlara yaratıcı olma, keşfetme, hayal kurma ve Mae Jemison örneğinde olduğu gibi yıldızlara ulaşma konusunda nasıl ilham verdiğini gösteren örneklerden sadece biri. O günden bu yana …
Devamını gör »Kadınların Başrolde Olduğu 20 Bilimkurgu Filmi
Bilimkurgu filmleri onlarca yıldır hem geleceğe dair hayal gücümüzü hem de türe dair ilgi ve anlayışımızı geliştirmekte harika işler çıkarıyor. The Day the Earth Stood Still ve 2001: A Space Odyssey gibi büyük klasikler, inanılmaz sahneleri ve dönemlerine göre devrim niteliğindeki görsel efektleriyle hâlâ merakımızı cezbetmeyi başarıyor. Sinema endüstrisindeki teknolojik gelişmelerden bolca faydalanılarak ortaya çıkarılan Avatar ve Interstellar gibi modern …
Devamını gör »Bilimkurgunun Kayıp Sesleri
Kadınların tarihin hangi aşamasında bilimkurgunun “erkek egemen” dünyasına dâhil oldukları tartışmalarında geleneksel bir görüş hâkimdir. Bu görüş, bilimkurgunun 1960’lar ve 70’lere, yani feminizmin sahneye çıkışına kadar neredeyse yalnızca erkekler tarafından yazıldığını savunur. Ancak Georgia Teknoloji Enstitüsü’nün Edebiyat, Medya ve İletişim Okulu’nda bilimkurgu dersleri veren Profesör Lisa Yaszek eski dergileri karıştırdığında çok farklı bir hikâye keşfeder. Önce Yaszek’in kim olduğuna bir …
Devamını gör »Bazı Kadın Yazarlar Neden Erkek Mahlası Kullandı?
Edebiyat tarihine cinsiyet eşitliği bağlamında baktığımızda, söyleyecek kıymetli sözleri olan ve bu sözleri dünyaya iletebilmek adına isimlerinden başlayarak kadınlıklarından vazgeçmek zorunda kalan yüzlerce kadın yazarla karşılaşırız. Bu kadınlar, sözlerinin altına bir erkeğin ismiyle imza atarak yaratma arzularını kendi bireysel varoluşlarının önünde tutmuş ve bu yolla binlerce yıl yazın dünyasına katkıda bulunmuştur. Bu yazarların, eserlerini erkek mahlasıyla yazmalarının pek çok farklı …
Devamını gör »Barbarella, Under the Skin ve Bilimkurguda Kadın Paradigmaları
Bilimkurgunun diğer türlere kıyasla güçlü kadın karakterlerle daha sık karşılaştığımız bir tür olduğunu söyleyebiliriz. Pek çok bilimkurgu filminde erkeklerle eşit roller üstlenen kadınlar görürüz. Mesela türün en gözde filmlerinden Alien’ın Ripley’si, diğer bir gişe rekortmeni olan Terminator’ünse Sarah Connor’ı vardır. Bununla birlikte gerek eski gerekse yeni bilimkurgu filmlerinde, toplumsal cinsiyet ve cinsellik dinamiklerinin postmodern biçimlerde temsil edildiklerine de şahit oluruz. …
Devamını gör »Feminist Bilimkurgunun Evrimi
Bilimkurgu, çoğunlukla “erkeksi” bir tür olarak görülür. Oysa devasa bilimkurgu çatısının altı, toplumsal cinsiyet kurallarını eğip bükmeye cesaret eden, adil ve eşit bir dünya tasavvur etmeye çalışan ve insanlığı patriarkal sistemin korkutucu gerçeklerine karşı uyaran kadın yazarların hayalleriyle doludur. Feminist bilimkurgu olarak addedilen bu alt tür, feminizmin yaygınlaşmasıyla daha da büyümüş, kadın sorunlarının yanında ırkçılık ve çevrecilik gibi insan uygarlığının …
Devamını gör »Blade Runner’dan Westworld’e: Bilimkurguda Fabrikasyon Kadınların Tarihi
Bilimkurgu yapımlarında insan eliyle üretilmiş olan “fabrikasyon” kadınlar, ekseriyetle erkek fantezilerine hizmet eden nesneler olarak kullanılırlar. Bu, bir tür klişeye dönmüştür artık. Lakin tüm film klişelerinde olduğu gibi bu klişe de tersine çevrilip eleştirilebilir ve hatta tamamen ortadan kaldırılabilir. Gelin şimdi bu fabrikasyon kadınların tarihine biraz yakından bakalım… Kadın nedir? Doğurma kabiliyetinden dolayı yaratıcı güce sahip olan biri midir? Ya …
Devamını gör »