Etiket Arşivleri: Işık

Evrenin İşleyişine Dair Temel Bir Özellik: Kütle

Kütle, bir objenin içerdiği madde miktarının ölçüsüdür ve objelerin hızlarında meydana gelen değişimlere karşı koymasını sağlayan bir özelliktir. Ağırlıkla aynı şey değildir. Zira madde ile enerjinin birbirinin yerine konulabileceğini gösteren Albert Einstein’a göre kütle saf enerjiye dönüştürülebilir. Sonuçta kütle de enerjidir. Einstein’ın kütle çekimi teorisine genel görelilik teorisi denir. Atom altı parçacıklar söz konusu olduğunda kütle çekimi son derece zayıftır …

Devamını gör »

Tamamı Aynayla Kaplı Bir Odada Işık Yakarsak Ne Olur?

Bu tip bir soru, bir yerde termodinamiğin 1. yasasını ihlal etmeyi hedeflemektedir. Sorunun özünde şu yatar: Eğer ki bir hidroelektrik santralinden suyun akışı ile elektrik elde ediyorsak, pompayla akan suyu yukarı gönderip tekrar tekrar akıtsak sonsuz enerji elde edemez miyiz? İnsanlık, sınırsız enerjinin hayalini her zaman kurmuştur, buna dair bugüne kadar birçok yalan söylemiştir (YouTube’da bolca örneğini görebilirsiniz); ancak bu …

Devamını gör »

Ay Güvesi ve Işık

Güveler niye ateşin etrafından dönerler, hiç düşündünüz mü? Bunun yanıtı çok basittir aslında… Güveler (ve gece uçan böceklerin çoğu) yönlerini ay ışığına göre bulurlar. Böcek uçmaya başladığında ay ışığı belli bir açıdan gelmektedir. Böcek, bu açıyı hiç bozmadan uçar, böylece dümdüz uçmuş olur. Ay çok uzakta olduğundan, böcek hareket etse bile ay ışığının geliş açısı değişmez. Bunu kendiniz de bilirsiniz. Araba …

Devamını gör »

Zararlı Işınlar

zararli isinlar

Radyasyon! Işın! Elektromanyetik ışınlar! Morötesi, kızılötesi, x ve gama ışınları… Mikrodalga fırınlar, cep telefonları!… Bu sözcükler birçok insanı ürkütmeye yetiyor. İnsan sağlığına zararlı oldukları söyleniyor. Öyleyse neden hayatımızda varlar? Daha da önemlisi, gerçekten zararlılar mı? Uzmanlar “ışın” dedikleri zaman aslında birbirinden farklı şeyleri kastedebilirler: Elektromanyetik dalga (yani bildiğimiz ışık) ve Çok hızlı hareket eden atom altı zerrecikler. Ama şurası kesin …

Devamını gör »

Işık Hızı Neden Sabittir?

isik hizi neden sabittir

Bilim çoğunlukla kurgusal bir yapıdır, bilimsel kuramlar belli çerçeveler içinde anlaşılır. Bu çerçeveler, aslında temelinde bazı varsayımlar ve gözlemler yatan matematiksel yapılardır. Çerçeveler, olguları modellememizi sağlarlar. Bu çerçeveler şunlardır: Klasik Fizik, Görelilik (Özel ve Genel), Kuantum Elektrodinamiği, Standart Kuram, Sicim Kuramları (henüz tamamlanmadı). Var olan her türlü bilimsel olguyu (mesela ışık) bu çerçeveler içinde anlamaya çalışırız. Burada ışık hızının sabit …

Devamını gör »

Kara Delikten Bile Siyah: Vantablack

vantablack

Siyah renk aslında rengin yokluğudur. Daha doğru ifadeyle ışığın yokluğudur. Tanımı gereği siyah, üzerine düşen ışığı hiç yansıtmayan bir yüzeydir. Ancak bu tanıma uyan hiçbir boya ya da cisim yoktur. Daha doğrusu 2009 yılında Ulusal Fizik Laboratuvarı’nda (İngiltere) Vantablack’ın üretimine kadar yoktu. Aslında Vantablack bile gerçek anlamda siyah değil, üzerine düşen ışığın %0,035’ını yansıtıyor. Bu bile onu müazzam bir madde …

Devamını gör »

İnsan Nesli Tükense Son Yapay Işık Kaynağı Ne Zaman Söner?

Bir şekilde insanların tamamının Dünya’dan silindiğini hipotetik olarak düşünelim. Peki o zaman son yapay ışık kaynağı ne zaman sönerdi? Alan Weisman‘ın 2007 tarihli müthiş kitabı Bizsiz Dünya, insanlar birdenbire yok olsa yeryüzündeki evlere, yollara, gökdelenlere, çiftliklere ve hayvanlara ne olacağını tüm detayları ile işliyor. 2008 tarihli TV dizisi Life After People da aynı konuyu ele alıyor. Ne var ki bunların hiçbiri …

Devamını gör »

5. Element: Esir #3

esir-3

19. Yüzyılın sonlarına gelindiğinde ışığın bir dalga olduğu artık genel kabul görmüştü. Bununla birlikte, dalgalar boşlukta yayılamayacağı için esir denen taşıyıcı bir ortamın varlığını kabul etmek gerekiyordu. Ancak bilim adamları araştırdıkça, yeni deneyler yaptıkça esirin özellikleri de giderek saçmalaşıyordu. Katı ama geçirgen, sonsuz esnek, hareketsiz, her yeri dolduran bir ortam nasıl olabilirdi ki? (Bkz. Esir#2) 1800’lü yılların sonunda esirin varlığı tartışmalı hale gelse de …

Devamını gör »

Işıktan Oluşan Kara Delik: Kugelblitz

Kugelblitz (Almanca: Yıldırım Topu), teorik fizikte ışığın son derece yoğun bir hal alarak olay ufku oluşturmasına ve kendi içinde hapsolmasına denir. Genel göreliliğe göre eğer yeterli yoğunlukta radyasyon bir bölgede toplanırsa, uzay/zamanı bükebilecek düzeydeki bir objeye dönüşür. Çünkü genel göreliliğe göre enerji ve madde bazen aynı şekilde davranır. Bu yüzden enerji de madde gibi bir bölgede yoğunlaşabilir. Fakat buradaki anahtar cümle ”yeterli yoğunluk”tur. …

Devamını gör »

5. Element: Esir #2

esir

Bin yıllık “esir” fikri nihayet 1905 yılında Einstein’den son darbeyi alarak, tarih oldu… Ancak insanlık bu noktaya birden bire gelmedi tabii… Zamanın en büyük dâhileri, esir fikrini yaşatmak için çok çabalamışlardı, ama nafile… Fikir bir türlü yerli yerine oturmuyordu. Bir deneyi açıklamak için geliştirilen bir model, başka bir deneyin sonuçlarını açıklamakta yetersiz kalıyordu. Ama bilim insanları inatla esir düşüncesini terk …

Devamını gör »