Etiket Arşivleri: Feminizm

Bilimkurgu, geleceği hayal ederken aslında bugünü ve geçmişi yeniden değerlendirmemize olanak tanır. Feminist bilimkurgu ise bu türün en radikal damarlarından biridir; toplumsal cinsiyetin, kimliğin ve bedenin nasıl şekillendiğine dair sorular sorar, geleneksel normları altüst eder ve daha özgür bir gelecek düşler. Bu yazı, feminist bilimkurgu yazarlarının ütopyalar, distopyalar ve siborg karakterler aracılığıyla toplumsal cinsiyeti nasıl dönüştürdüğünü ele alıyor. Donna Haraway, …

“Feminizm” ve “bilimkurgu”nun tanımları, bu iki kavramla özdeşleşen bireyler kadar çeşitlidir. Aslında bu durum, her iki topluluğu da birçok insan için çekici kılan şeyin bir parçasıdır. Bilimkurgu yazarı Joanna Russ’a göre feminist bilimkurgu yazarları -politik karşıtları gibi- sanatlarını ataerkil kültürün sınırlarını göstermek ve herkes için daha eşitlikçi alternatiflerin mümkün olduğunu ifade etmek için kullanan ortak bir dizi hedefle birbirine bağlıydı. …

Eylül, 1992’de Mae Jemison, Endeavour ile yörüngeye çıkan ilk Afroamerikalı kadın oldu. Bu muhteşem başarıyı elde etme yolundaki rol modelleri sorulduğunda, listenin başındaki isim Star Trek’in önemli karakteri Teğmen Uhura’dan başkası değildi. Bu, bilimkurgunun kadınlara yaratıcı olma, keşfetme, hayal kurma ve Mae Jemison örneğinde olduğu gibi yıldızlara ulaşma konusunda nasıl ilham verdiğini gösteren örneklerden sadece biri. O günden bu yana …

Kadınların tarihin hangi aşamasında bilimkurgunun “erkek egemen” dünyasına dâhil oldukları tartışmalarında geleneksel bir görüş hâkimdir. Bu görüş, bilimkurgunun 1960’lar ve 70’lere, yani feminizmin sahneye çıkışına kadar neredeyse yalnızca erkekler tarafından yazıldığını savunur. Ancak Georgia Teknoloji Enstitüsü’nün Edebiyat, Medya ve İletişim Okulu’nda bilimkurgu dersleri veren Profesör Lisa Yaszek eski dergileri karıştırdığında çok farklı bir hikâye keşfeder. Önce Yaszek’in kim olduğuna bir …

“Eşit muamele görsek biz kadınlar da erkekler kadar katkı sunardık elbette!” Gerçek adı Alice Bradley Sheldon olan fakat 1967’den ölümüne dek James Tiptree Jr. mahlasını kullanan yazar, 1915’te ABD’de doğdu. Yazarlığın erkek işi olduğu fikrinin dillendirildiği bir dönemde erkek mahlası kullanarak eserler yazdı. Kimliğini ilk açık ettiği kişilerden biri de yakın dostu ve aynı zamanda bilimkurgunun ABD’deki en büyük temsilcilerinden …

Bilimkurgunun diğer türlere kıyasla güçlü kadın karakterlerle daha sık karşılaştığımız bir tür olduğunu söyleyebiliriz. Pek çok bilimkurgu filminde erkeklerle eşit roller üstlenen kadınlar görürüz. Mesela türün en gözde filmlerinden Alien’ın Ripley’si, diğer bir gişe rekortmeni olan Terminator’ünse Sarah Connor’ı vardır. Bununla birlikte gerek eski gerekse yeni bilimkurgu filmlerinde, toplumsal cinsiyet ve cinsellik dinamiklerinin postmodern biçimlerde temsil edildiklerine de şahit oluruz. …

Bilimkurgu, çoğunlukla “erkeksi” bir tür olarak görülür. Oysa devasa bilimkurgu çatısının altı, toplumsal cinsiyet kurallarını eğip bükmeye cesaret eden, adil ve eşit bir dünya tasavvur etmeye çalışan ve insanlığı patriarkal sistemin korkutucu gerçeklerine karşı uyaran kadın yazarların hayalleriyle doludur. Feminist bilimkurgu olarak addedilen bu alt tür, feminizmin yaygınlaşmasıyla daha da büyümüş, kadın sorunlarının yanında ırkçılık ve çevrecilik gibi insan uygarlığının …

Ursula K. Le Guin, Mary Shelley, James Tiptree Jr, Margaret Atwood, Octavia E. Butler… Erkek hegemonyasının üst seviyede olduğu bu türde kendi varlıklarını sürdüren nice kadın yazar var. Naomi Mitchison da onlardan biri. 1 Kasım 1897’de doğan Mitchison, çoğunlukla tarihi romanlar kaleme aldı. 1931’de yazdığı Mısır Kralı ve Bahar Kraliçesi, 20. yüzyılın önde gelen tarihi romanlarından biriydi. Bilimkurgu türündeki ilk …

Son zamanlarda dünyada neler olup bittiğiyle ilgilenen hemen herkes, hiç değilse bir kez “bir distopyanın içinde yaşıyoruz” diye düşünmüştür. Zira insan uygarlığının geleceği adına bir olasılık olarak gördüğümüz distopik kurgu, neredeyse gerçeğin kendisi hâline gelmiş durumda. Siyasi liderler, medyada Orwellvari bir dili benimseyip yalanları “alternatif gerçekler”, gerçekleri ise “sahte haberler” olarak adlandırmaya başladı. Dünya genelinde siyasette inançlar ve önyargılar, rasyonel …

Gelecekte geçen Zamanın Kıyısındaki Kadın gibi bir romanı insan neden yazar? Geleceği yazmak onu öngörmeye çalışmakla ilgili değildir; ben burada Nostradamus olmaya çalışmıyorum. Bu tür bir yazının amacı, ilerleme veya zarar için mevcut eğilimleri tahmin ederek bugünü etkilemektir. Kimse geleceği öngöremez. Eğer önümüzdeki bir yıl veya birkaç ay ve hatta birkaç hafta içinde olabilecek olayları öngörebilseydik, boşanma oranlarımız sıfıra iner, …