Etiket Arşivleri: Dil

Bir zamanlar bilimkurgusal öngörülerde bulunulurken, farklı kültürlerden gelen insanların gelecekte birbirleriyle Esperanto dilinde veya onun kurgulanmış başka bir versiyonunda konuşacakları varsayılırdı. Esperanto, 1887’de Ludwik Lejzer Zamenhof tarafından yaratıldı. Son derece basit ve kısa sürede öğrenilebilen gerçek bir dildi. Erken dönem bilimkurguda Esperanto, ‘fütürizm‘ diye haykıran yeni bir dil teknolojisiydi. İyi ama günümüz dünyasında pek çok insan uluslararası dil olarak İngilizce, …

Bilimkurgu geniş kitlelerce sevilen bir tür hâline geldiğinden beri en çok kullanılan konseptlerden biri uzaylılar olmuştur. Uzaylıların Dünya’yı ziyaret etmesi veya insanların bir uzaylı medeniyetiyle karşılaşması her zaman gerek okuyucu gerek izleyici için doyurucu bir hikâye anlatımı ortaya çıkarmıştır. Uzaylı konseptinin kullanıldığı eserlerin bir kısmı uzaylıları kötü ve işgalci varlıklar olarak göstermiş ve genelde insanların kendilerine karşı verdiği savaşı anlatmıştır. …

“Gelirler bana buzlu ateş geceleri, söylerim ateşe…” (syf. 55) Selda Uygur oldukça önemli bir akademisyen ve alanında yaptığı çalışmalarla isminden övgüyle söz ettiriyor. Selanikli yazar Fazlı Necip’in “Ah, Anne” adlı eserini İş Bankası Kültür Yayınları’nın Türk Klasikleri Serisi bünyesinde yayına hazırladı ve günümüz Türkçesiyle, hem de ilk kez kitap olarak okurla buluşmasını sağladı. Eser, hem kültürümüz açısından değerli bir girişim hem …

İnsanlık tarihi, şaşırtıcı bir şekilde üretilmiş dillerle dolu. Çoğu dil, süreç içerisinde organik olarak gelişir, ancak zaman zaman uzmanlar dilbilimsel eğilimleri inceler, tarihi sözdiziminin gizemlerini araştırır ve daha verimli bir dil yaratmaya çalışır. Bu tür deneyler nadiren işe yarar. Genelde bu diller sıradan konuşmacının öğrenmek istemesi için biraz fazla abartılıdır. Örneğin Katolik kitlelerde Latinceyi yaygınlaştırmak amacıyla 1903’te yaratılan Latino sine …

İletişim tarih boyunca önemli bir kavram oldu. Hatta bilincimizin ve farkındalığımızın oluşumunda dilin hayati rol üstlendiğini savunan dilbilim teorileri bile var. İletişimin önemi o kadar büyük ki, yeri geldiğinde bir sözcükle dahi savaşlar önlenebilir, yanlış anlamalar giderilebilir, tarih yeni baştan yazılabilir. Diplomasi dediğimiz şeyi boşuna var etmedik sonuçta. Bugün dünya üzerinde 5000’e yakın farklı dil konuşulduğu tahmin ediliyor. Elbette bir …

Çoğu zaman, yıldızlararası bir yolculuğun yalnızca “dış görünüşü” etkileyeceği düşünülür. Hatta zorlu yolculuğu atlatıp yıldızlara ulaşan insanların artık bilinen anlamdaki insanlardan tamamen farklı bir şeye dönüşebileceği söylenir. Nihayetinde insanlar Dünya şartlarına göre evrimleşti fakat yıldızlararası yolculuklarda, insanlar Dünya’nın sunduğu pek çok korumadan yoksun kalacaklar. Peki sadece dış görünüşleri ve bünyeleri mi değişecek? Ya davranış biçimleri? Mesela dil? Dil bir ihtiyaçtan …

Düşüncenin sapakları vardır, düşündükçe önümüzde yol ayrımları belirir ve devamlı geçişler yaşarız. Fakat ayrımların sebep olduğu geçişler yalnızca bireysel edimi etkilemez, toplumsal bütünün parçası olduğumuzdan ötürü çevremizdeki kişileri de tesirimizde bırakıp Meksika Dalgası’na nazire zincirlemek bir etkide bulunuruz. Birine kızdığımızda oluşan negatif enerji bir başkasına sirayet eder ve bu trafik nihayetinde temelsiz bir öfkenin körüklenişine yol açar. Halbuki bu akışın …

Fantastik veya bilimkurgu edebiyatıyla ilgilenen herkes yeni bir dil yaratmayı düşünmüştür veya bu işin nasıl yapıldığını merak etmiştir. Bir dilci gözüyle size baştan aşağı yepyeni bir dilin nasıl tasarlanabileceğini anlatacağım. Bunu yaparken de roman türünde dil tasarlamanın işlevini hikâye katmanından karakter inşasına kadar geniş bir yelpazede tartışacağım. Bu analizin öncesinde yapay diller hakkında biraz bilgi edinelim. Yapay Diller Dilbilim alanı …

Genel olarak sözcük sayısı 1.000 ile 7.500 arasında olan anlatıya “kısa öykü” diyoruz. “Roman sayıyla kazanır, kısa öykü nakavtla,” diyor Julio Cortazar. Sanırım kısa öyküyle ilgili bugüne kadar söylenmiş en doğru sözdür. Aynı şey şiir ve fıkra için de geçerlidir sanırım. Bir metin ne kadar kısaysa, o kadar güçlü olmak zorundadır. Bu nedenle tıpkı bir fotoğrafta olduğu gibi, siyahla beyaz …

Nadir de görülse, yabancı aksan sendromu bir kişinin doğduğundan beri konuştuğu aksanı bir gecede değiştirebiliyor. 2. Dünya savaşının işgal günlerinde Norveç’te yaşamak ülke sakinleri için oldukça zor bir deneyimdi. Özellikle de 30 yaşındaki Astrid için. Astrid, alışveriş yapmak gibi basit bir işe bile kalkıştığında insanlar sert Alman aksanı yüzünden onu geri çeviriyorlardı. Ülkede Alman karşıtlığı ve Gestapo ajanlarına duyulan tiksinti …