Etiket Arşivleri: Bilim

Atalarımız kan hakkında pek az şey biliyordu. Kan hakkındaki en temel bilgiler bile (“Vücudun içindeyse iyidir, dışındaysa kötüdür; dışında çok fazla varsa çok kötüdür”) pek çok asır boyunca anlaşılamadı. Dolayısıyla da, atalarımız kanın ne olduğuna dair pek de bilimsel sayılamayacak birçok teori üretti, bu teoriler her devirde ve kültürde birbirinden çok farklı şekiller alabiliyordu. Söz gelimi, Shakespeare’in zamanındaki doktorlar kanın …

“Tarihi kazananlar yazar.” Napoleon Bonaparde’a atfedilen bu söz gerçekten de çok doğrudur. Çünkü galip taraf, karşısında mücadele edip yendiği taraf hakkında yalan, abartı ya da küçümseme de dâhil her şeyi yazabilir. Yazımızın konusu olan Skolastik Çağ ve bu çağa atfedilen tüm olgular da bu şekildedir. Orta Çağ dendiğinde hepimizin aklına gelen tamamen kilise baskısı altında geçen, düşünmenin ve sorgulamanın yasaklandığı, …

Hindu kutsal kitabından alıntıladığı “İşte ben ölüm oldum, dünyaların yok edicisi” sözüyle akıllarda yer buldu Robert Oppenheimer. Öncesindeki ve sonrasındaki tüm fizikçilerden bir şekilde ayrılmayı ve özel bir kişilik olarak tanınmayı başardı. Kendisinin çelişkili hayatı ve yaptıkları, anlaşılmasını daha da zor hâle getirdi ve ortaya bir bilim insanından ziyade bir Hint prensini andıran bir karakter çıktı: Atom bombasının babası, dünyaların …

İnsanların %85’i A ya da O kan grubunu taşıyor, geri kalan %15 ise B ya da AB… Bu kan gruplarının nasıl keşfedildiğini hiç düşündünüz mü? Eğer öyleyse hadi gelin bu konuda bir yolculuğa çıkalım. Yolculuğumuz, insanlığın başlıca ölüm nedenlerinden biri olan kanamalarla başlıyor. Tarih boyunca insanlar savaştı ve doğum yaptı, çocuklarının başına olmadık kazalar geldi. Ameliyat, doğum ve kazalarda kan …

Samandromeda Galaksisi, Samanyolu ve Andromeda galaksilerinin gelecekteki büyük çarpışmasının sonucudur. Aslında bu olaya çarpışma değil de “kaynaşma” demek daha doğru olur. Tabii hemen heyecana kapılmayın, çünkü iki galaksinin kaynaşması ya da birleşmesi günümüzden milyarlarca yıl sonra gerçekleşecek. Evren yaklaşık on dört milyar yıl önce oluştuğundan beri hiçbir parçası yerinde durmuyor, oradan oraya savruluyor ve daima hareket ediyor. Gezegenler, yıldızlar ve …

Sayısal işlemciler (bilgisayarlar) sıklıkla mekanik beyinler olarak tanımlanmıştır. Muhtemelen bilim insanlarının çoğu bu tanımı medya abartısı olarak alacaktır ama bazıları için bu gerçek bir sorudur. Bir matematikçi karşıt görüşü oldukça güçlü bir ifadeyle yüzüme karşı dile getirdi, “Bu makinelerin beyin olmadığı söyleniyor, ama sen de ben de biliyoruz ki öyleler.” Bu konuşmada çeşitli olası bakış açılarının arkasındaki fikirleri açıklamaya çalışacağım, …

Uzayda bir metreküp hacme kaç tane atom düşüyor? En basit ve klasik cevap şu: Yerine göre değişiyor. Ancak biraz daha derine inebiliriz. Galaksiler arası boşlukta metreküp başına sadece birkaç atom yer alır. Yani buna göre komşumuz Andromeda Galaksisi ile Samanyolu arası pek bir boş, pek bir tenha diyebiliriz. Fakat Güneş Sistemi ve dolayısıyla Dünya çevresindeki uzayda ise parçacık yoğunluğu oldukça …

1955’teki ölümünün üzerinden geçen onca zamana rağmen, Einstein’ın çığır açıcı buluş ve düşünceleri insanlığı etkilemeyi sürdürüyor. Times dergisi, 1999 yılında Einstein’ı “Tüm zamanların en büyük bilim insanı” ilan etti. Peki, bu payeyi hak etmek için ne yapmıştı? Esasında Einstein’ın fikirleri 20. yüzyıl bilimiyle öylesine iç içe geçmiştir ki, onun adını anmadan hiçbir önemli bilimsel kavramdan bahsetmek mümkün değildir. Genelde E=mc² …

“Biz ancak başlangıç olabiliriz, bütün kosmozun bilinç kazandığı bir sürecin başlangıcı.” -Novasen: Yaklaşan Hiperzeka Çağı – James Lovelock Yapay zekâ, sıklıkla bahsi geçen ve her geçen gün insanlığın geleceğini belirleme hususunda önemini arttıran elzem bir kavram. Köklü değişimlerin önünü açarak yepyeni bir çağın kapılarını ardına dek açması oldukça muhtemel görünüyor. Bu çağı, James Lovelock’ın deyimiyle Hiperzeka Çağı olarak isimlendirmek de …

Bu yeni hipotez, evrenin büyük gizemlerinden birini açıklamayı hedefliyor. Kısa süre önce yapılan bir çalışma, kozmologlar tarafından evrenin genişlemesini hızlandırdığı düşünülen gizemli karanlık enerjinin, galaksilerin merkezindeki süper kütleli kara deliklerden meydana gelebileceğini ortaya koydu. Çalışma eğer doğruysa, fiziğin en akıl almaz kavramlarından ikisi olan kara delikler ile karanlık enerjiyi birbirine bağlayacak ve karanlık enerjinin kaynağının on yıllardır burnumuzun dibinde olduğunu …