Etiket Arşivleri: Astronomi

1995’te yıldızına aşırı yakın yörüngede dolanan bir gaz devinin keşfinden sonra gökyüzü garip ve egzotik ötegezegenlerle dolmuş durumda. (Ötegezegen: Diğer yıldızların yörüngesinde dönen gezegenler.) Üstelik hepsi de birbirinden tuhaf. Sıcak Jüpiterler mi ararsınız, minik-Neptünler mi, yoksa “Süper-Dünya’’lar mı? Hepsi  de mevcut! Ya göğünde iki veya üç güneş doğup batanlara ne dersiniz? Peki, tüm yüzeyi lavlarla kaplanmış olan kayalık gezegenler ya …

Samanyolu Galaksisi’ndeki en eski yıldızlardan biri, alışılmadık derecede sıcak, kayalık bir “Süper Dünya“ya ev sahipliği yapıyor. Araştırmacılar, TOI-561b olarak bilinen bu dış gezegenin Dünya’dan yaklaşık %50 daha büyük ve kütlesinin de üç kat daha ağır olduğunu açıkladı. Kendi yıldızına çok yakın bir yörüngede döndüğünden bir turu da 12 saatten az sürede tamamlıyor. Bu yakınlık göz önüne alındığında, TOI-561b’nin ortalama yüzey …

Isaac Asimov bir kitabında, “Tüm zamanların en büyük bilim insanı kimdir?” sorusuna tereddütsüz olarak “Isaac Newton” yanıtını vermişti. Geçenlerde yapılan “bütün zamanların en büyük bilim insanı kimdir?” soruşturmasında ise Einstein’dan sonra ikinci sırada yer alıyordu. Peki, 1642 yılında doğup 1726 yılında ölmüş olan bu büyük bilim dehasının hâlâ bu kadar ön sıralarda yer almasının nedeni neydi? Newton, her biri kendi …

Geçtiğimiz günlerde Breakthrough Listen‘dan bir grup araştırmacı, gizemli bir sinyal yakaladığını duyurdu. Sinyalin Proxima Centauri civarından geldiği düşünülüyor. Proxima Centauri, Güneş’e en yakın yıldız sistemi ve 4 ışık yılı uzaklıkta. Sinyali bu kadar heyecan verici kılan şey de, bu yıldızın etrafında gelişmiş bir medeniyetin olabileceği ihtimalini güçlendirmesi. Elbetteki haber net bir kanıt sunmuyor. Yine de heyecanlanmamak elde değil. Heyecana neden olan sinyal, Wow! sinyali ile …

Çocukken Supermen’in mermiden hızlı gittiğini öğrenmek bizi büyülemeye yeterdi. Bir tabancadan çıkan merminin peşinde, savrulan pelerini ve tek yumruğu belinde bir Supermen görüntüsü zihnimizde yer etmişti. Supermen’in hızı merminin hızının yarısı ise, o zaman merminin Supermen’den uzaklaşma hızı da yere göre olan hızının yarısı olacaktı. Mermiden iki kat hızlı gidiyorsa, mermiye yetişip sonra da onu geçebilirdi. Başka bir deyişle, Supermen’in uçuş …

Bu ilk bakışta kulağa tuhaf gelebilir, ancak aşağıdaki tahmini hesaplar bu iddianın hiç de imkânsız olmadığını gösteriyor. Yaşadığımız evren, Güneş kütleli ortalama 100 milyar yıldız barındıran yaklaşık 100 milyar galaksi içermektedir. Bir kara deliğin çapı kütlesiyle orantılı olduğundan, evrenin kütlesine eşdeğer bir kara deliğin çapı yaklaşık 1023 kilometre olacaktır ve tesadüfe bakın ki, evrenimizin yarıçapı da aşağı yukarı bu kadardır! Karanlık …

Jüpiter’in uydularından biri, tıpkı fosforlu bir oyuncak gibi karanlıkta parlıyor olabilir. İlk bakışta bu pek de heyecan verici bir bulgu gibi görünmüyor. Malum, Dünya’nın da uydusu karanlıkta parlıyor, Güneş’ten aldığı ışığı yansıtıyor. Jüpiter ise oldukça uzakta ama yine de güneş ışığı oraya kadar da ulaşıyor, gezegeni ve uydularını aydınlatıyor. Bu uyduların arasında Europa da var. Fakat Europa öbürlerinden farklı. Son …

Son zamanlarda NASA’nın Mars yörüngesine yolladığı MAVEN isimli uzay aracı sayesinde kızıl gezegenin atmosferi hakkında detaylı bilgilere ulaşıldı. Bu bilgiler sayesinde önemli bir sorunun cevabı bulunmuş olabilir: Mars’ın bir zamanlar sahip olduğu okyanuslar nerede? Cevap, belki de yüzeyden 150 kilometre kadar yukarıda. Bununla alakalı detaylı bir yazı yakın zaman önce Science dergisinde çıktı. Yazının içeriğine göre suyun izlerini yüzeyde aramak …

Güneş Sistemimizin yıldızımıza en uzak gezegeni Neptün (4.45 milyar kilometreyle Dünyanınkinin yaklaşık 30 katı), modern çağda gözlemlenmeden önce varlığı matematiksel denklemler tarafından öngörülen ve o denklemlere göre hesaplanarak konumu bulunan bir gök cismi olmasıyla bilim tarihinde önemli bir keşif öyküsüne sahip. Ancak bu öyküden bahsetmeden önce, bu buz devi gezegenin bazı fiziksel özelliklerini hatırlayalım. Neptün’ün keşif öyküsüne değindikten sonra da …

Samanyolu Galaksisi’nin merkezindeki hayalleri zorlayan canavar kara delik, bir kez daha kurgudan daha tuhaf olduğunu kanıtlıyor. Harvard & Smithsonia’daki Astrofizik Merkezi (CfA) ile Northwestern Üniversitesi’ndeki Disiplinlerarası Keşif ve Araştırma Merkezi’ne (CIERA) mensup bilim insanları güncel araştırmalarında, Samanyolu Galaksisi’nin merkezindeki süper kütleli kara deliğin beklenildiği hızda dönmediğine dair yeni kanıtlar ortaya çıkardı. Makale The Astrophysical Journal Letters‘da yayımlandı. Samanyolu Galaksisi’nin merkezindeki canavar …