Etiket Arşivleri: Ahlak

Ursula K. Le Guin‘in kısa hikâyesi Omelas’ı Bırakıp Gidenler (The Ones Who Walk Away from Omelas)¹, uzun zamandır ahlaki ikilemleri ve toplumsal değerleri derinlemesine inceleyen ve ahlak felsefesi, hukuk kuramı gibi derslerin çoğunda ‘okunulması gereken eser‘ olarak kendine yer bulur. On yıllar sonra N.K. Jemisin, The Ones Who Stay and Fight adlı bir kısa hikâye yazmıştır. Bu hikâye, Le Guin’in …

Netflix’in 2021 yılında en çok ses getiren eserlerden biri Squid Game oldu. Yapım, üzerinde bilimsel ve felsefi olarak konuşmaya değer olan, hatta bir kısmını daha önce duymamış olabileceğiniz üç önemli konuyu gündeme getiriyor: Sosyal Darwinizm, “münasebetsiz ayartma” diye çok ilginç bir kavram ve tabii ki eşitsizlik… Gelin dizi bağlamında bunlarla ilgili neler öğrenebiliriz bir bakalım. Squid Game isimli dizide baş …

“Eğer insanı gerçekte olduğu gibi ele alırsak bu onu kötüleştirir. Ama onu olması gerektiği gibi ele alırsak, olabileceği kişi olmasına yardım ederiz.” – Goethe İnsan nedir? İnsanlığı bir arada tutan değerler nelerdir? Her şeyden önce ne eksik ne de fazla, gerçeğimizi olduğu gibi kabul etmeliyiz. Bu bizim onayımız, kabulümüz dışında olan bir durum. Beğensek de beğenmesek de; evrimsel gelişimimiz sırasında …

Ekim-Kasım 2014 aylarında o kadar fazla ve o kadar kaliteli bilimkurgu filmleri çıktı ki… Ancak Yıldızlararası’nın etkisine kapılıp, bilimkurgunun bir diğer önemli eserini es geçmemek gerekiyor: Dilimize tuhaf bir şekilde Evrim olarak çevrilen, aslında “üstünlük, aşkınlık” anlamına gelen Transcendence bunlardan biri… Yıldızlararası bizi Evren’in ve modern fiziğin sınırlarına götürürken, Transcendence bizleri beynimizin müthiş dünyasına çekiyor, nanoteknolojiden gücünü alan yapay zekanın …

Üst ahlak, süperzekaya sahip bir zihin tarafından geliştirilip kullanılan ahlak türüdür. Bu kavram tamamen kuramsaldır. Geliştirilene kadar, biz sadece süperzeka tarafından benimsenecek etik kuralları tahmin edebiliriz. Bu konu, özellikle Alan Turing’in Evrensel Makine’sinin icadı ile bilimkurgu alanında çokca işlenildi. Biz de bu vesileyle, üst ahlakın kullanıldığı bir kaç film ve edebiyat eserini inceleyelim dedik. The Day the Earth Stood Still …

Bilimsel ve teknolojik gelişmeler birçok ahlaki, dini ve en önemlisi yasal sorun çıkaracaktır. Örneğin robotlar modern köleler mi olacak? Bir yapay zekanın yasal durumu ne olacak? Bir kişinin malı mı olacak, hukuk karşısında insan olarak mı tanımlanacak? Kölelik, siyah derililerin insan sayılıp sayılamayacağı tartışmaları tarihsel olarak çok kısa bir süre önceye kadar vardı. 2005 yılı yapımı “The Island” filminde klonlar, bir …

Bugün pek çok bilimkurgu romanında kullanılan motiflerden biri olan görünmezlik, H.G. Wells’in 1897 yılında yayınlanan Görünmez Adam romanında bir bilim adamı olan Griffin’in toplumdan soyutlanma ve kimlik bunalımı gibi meselelerle mücadelesinin temel dayanağıdır. Görünmezlik motifi Plato’nun Devlet adlı eserinde kullanılmış olacak kadar eski bir motiftir. Zaman Makinesi romanında sınıfların net çizgilerle birbirinden ayrılması ve birlik beraberlik kavramlarının unutulmasıyla medeniyetin toplumculuk …