Edebiyat Üzerine

Bilimkurgu, çoğunlukla “erkeksi” bir tür olarak görülür. Oysa devasa bilimkurgu çatısının altı, toplumsal cinsiyet kurallarını eğip bükmeye cesaret eden, adil ve eşit bir dünya tasavvur etmeye çalışan ve insanlığı patriarkal sistemin korkutucu gerçeklerine karşı uyaran kadın yazarların hayalleriyle doludur. Feminist bilimkurgu olarak addedilen bu alt tür, feminizmin yaygınlaşmasıyla daha da büyümüş, kadın sorunlarının yanında ırkçılık ve çevrecilik gibi insan uygarlığının …

İlk olarak 1901 yılında yayımlanan Ay’da İlk İnsanlar’da H.G. Wells, hırslı bir iş adamı olan Bay Bedford ve garip bir bilim insanı olan Bay Cavor tarafından Ay’a yapılan ilk insanlı yolculuğu anlatır. Bedford ve Cavor, “Seleneliler” adını verdikleri gelişmiş bir uzaylı medeniyetin Ay’a yerleştiğini keşfeder. Kitabın başlarında Ay’ı keşfetme arzusuyla Cavor, Bedford’u Cavorite adını verdiği maddeden yapılacak bir kürenin inşasına …

“İnsan, olabilecek en kötü şeylerin kendi yokluğunda gerçekleşip sona ermesi umuduyla gidiyordu yıldızlara.” – Stanislaw Lem Günümüzde Ukrayna sınırları içinde yer alan, 1921’de Polonya’ya bağlı bir şehir olan Lviv’de doğan Stanislaw Lem, 1941’e kadar öğrenimine bu şehirde devam etti. 2. Dünya Savaşı’nı yakından deneyimleyen Lem, tıp öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kaldı ve savaş yıllarında kaynakçılık, teknisyenlik ve otomobil tamirciliği gibi …

“Bilimkurgu, elmaya dışarıdan bakabilen elma kurdudur” -Müfit Özdeş Buhar gücüyle çalışan dev makineler, retro lazer tabancaları, fizik kurallarını umursamayan uzay gemileri, kâğıda yazılmış komutlarla eğitilen robotlar… Bilimkurgu gibi geleceğe yönelik bir türde güncel bilimsel birikime uymayan, ihtiyarlamış eserlerin modernlerinden daha çok sevilmesi tuhaf gelebilir. Birlikte türün geçmişinde bir yolculuğa çıkıp bu soruya cevap arayalım. Bilimkurgunun Doğuşu İnsan, başından beri yarını …

Uyduruyorlar ve biz de en azından bir noktaya kadar uydurduklarını biliyoruz. Bu yüzden tesadüflerden, tuhaflıklardan, aksiyon ve maceradan yoksun olan Gerçek Hayat’la ilgileri yok —savaş anlatıları hariç tabii. Yine aynı nedenle muteber kabul edilmiyorlar. Oysa sanatsal roman daima insan doğasını, yani insanların yatak odası dışındaki giyinik hâllerinde, gözlemlenebilir sosyal koşullar altında nasıl davrandıklarını anlatma iddiasındadır. Ama “tür” romanının derdi başkadır. …

Çılgın bir bilim adamının, ölü beden uzuvlarından canlı yaratmayı başarma hikâyesini anlatan Frankenstein, hâlâ güncelliğini koruyan bir başyapıt. Tanrıyı oynamak isterken başımıza neler gelebileceğini anlatan bu 200 yıllık hikâyenin bilinmeyen kısımlarını sizler için derledik. Genç Bir Yazar Tarafından Yazıldı Mary Shelley’nin ergenlik dönemi oldukça çalkantılı geçti. 16 yaşındayken şair Percy Bysshe Shelley ile kaçan yazar, sonraki iki sene içerisinde iki …

Peki, ya bütün hikâyeler anlatıldıysa? Dünyanın merkezindeki panayıra hoş geldiniz! Ne yazık ki perde, birkaç dakika içerisinde kapanacak gibi görünüyor. Yine de kim bundan emin olabilir ki? İstanbul’un bu zamana kadar tanıklık ettiği en absürt hikâyenin sayfalarına dalmaya hazır mısınız? O hâlde Kıyamet Treni’ne biletinizi almayı unutmayın. Yıl 1973… Hem sosyal hem siyasal hem de kültürel değişimlerle çalkalanan bir Türkiye. …

1968 yılında Judith Merril ile Kate Wilhelm, Vietnam Savaşı’na karşı olan bilimkurgu yazarlarına ait bir duyuru metni yayımlamak istediler. Fakat Amerika Bilimkurgu ve Fantezi Yazarları Derneği’ndeki üyelere ulaştıklarında, hatırı sayılır bir kesimin savaş yanlısı olduğunu öğrenip tam anlamıyla şoka uğradılar. Üstelik savaş yanlısı bu yazarlar, söz konusu görüşlerini bilimkurgu okuyucularıyla da paylaşmak istiyordu. Duyuru metni Galaxy Science Fiction dergisinde yayımlandı. …

İnsanlığı ileriye götürmek adına atılan bütün büyük adımlar bir düşünceyle başlar. Önce düş kurulur, ardından bu düş söze dönüştürülür. Sözün tarihte yer edinme şartı ise kalıcılıktır, yazıya geçirilen söz tarihte kalmanın en önemli şartını sağlamıştır. Artık çağının dışına seslenmeye hazırdır, yaratıcısı öldükten sonra dahi onun düşüncelerini insanlığa sunmaya devam edecektir. Edebiyatı, ’’Düşünce ve hayalleri dil yardımıyla ifade eden sanat,’’ şeklinde …

Stephen King bugün korku edebiyatının kralı olarak anılsa da, kendisinin de ilham aldığı başka birisi var: H.P Lovecraft. Lovecraft külliyatının büyük bir çoğunluğu kozmik dehşete, yüzyıllar önce Dünya’ya inmiş devasa ve korkunç tanrılara, okuyan insanları delirten lanetli kitaplara dayanır. Korku kurgunun bu çeşidine de Lovecraftvâri Korku denmektedir. Tuhaf Kurgu adlandırmasına da sıklıkla rastlanır. Stephen King de bu alanın öğelerini ustaca …