Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Bilimkurgunun müzik dünyası kapsamındaki etkisini eserler üzerinden incelediğimiz yazı dizimize üçüncü bölümüyle devam ediyoruz. Önceki bölümde Dünyanın Merkezine Yolculuk, Dünyaların Savaşı, Uzak Dünyanın Şarkıları, Dune ve 1984 romanlarından etkilenerek bestelenmiş on müzik parçasından bahsetmiştik. Önceki yazımıza ve yayımlandıktan sonra devam yazılarına en alttaki ok tuşları ile ulaşabilirsiniz.
Bu bölümde Aldous Huxley’in Cesur Yeni Dünya, Ray Bradbury’nin Resimli Adam, John Wyndham’ın Krizalitler, Asimov’un Vakıf ve J. G. Ballard’ın Çarpışma eserleri için seçtiğimiz 12 müzik parçasından bahsedeceğiz. Heavy metal’den psychedelic rock’a, elektronik müzikten hard rock’a varan çeşitlilikteki parçalar ilginizi çekecek.
Aldous Huxley – Cesur Yeni Dünya
Iron Maiden – Brave New World
The Strokes – Soma
Jack Johnson – Red Wine, Mistakes, Mythology
1894 doğumlu Aldous Huxley, birçok ünlü bilim insanı ve sanatçı yetiştirmiş Huxley ailesinin bir üyesi olarak dünyaya geldi. Eton College’da okuduğu sırada gözlerindeki bir rahatsızlık nedeniyle öğretimine ara verdi. Ailesinin ünlü olması nedeniyle sanıldığının aksine, lüks içinde bir yaşam sürmedi. Çoğunlukla romanları ve denemeleriyle tanındı ancak öykü, şiir ve senaryo yazımı ile de ilgilendi. En bilinen eseri Cesur Yeni Dünya‘yı 1931’de kaleme aldı ve bu çalışmasında H. G. Wells’in A Modern Utopia ve Men Like Gods eserlerinden etkilendi. Eser 1980 ve 1998’de iki kez NBC tarafından uyarlandı.
Heavy metal dünyasının en büyük isimlerinden olan Iron Maiden‘dan önceki yazımızda da bahsetmiştik. Bilimkurguyu seven grup, 2000 tarihli Brave New World albümlerinin ismini Huxley’in romanından alır ve albümdeki aynı adlı parça da bu romandan esinle bestelenmiştir. Amerikalı indie rock grubu The Strokes, 1998’de kuruldu ve ilk albümleri Is This It‘i 2001’de çıkardı. Bu albümde yer alan Soma parçası, isminin de işaret ettiği gibi Cesur Yeni Dünya’ya atıfta bulunur. Hawaii’de dünyaya gelen müzisyen Jack Johnson, müzisyenliği dışında oyunculuk yapmakta ve belgesel yapımcılığı ile ilgilenmektedir. 2010’da yayınladığı To the Sea albümünde yer verdiği parçası Red Wine, Mistakes, Mythology‘i Huxley etkisiyle besteledi.
Ray Bradbury – Resimli Adam
Elton John – Rocket Man
Deadmau5 – The Veldt
Raymond Douglas Bradbury, 1920 doğumlu ABD’li öykü, roman ve oyun yazarı. 20.yy’ın Poe’su demekten çekinmeyeceğim Bradbury, birçok türde, özellikle bilimkurgu, korku ve fantastik türlerinde önemli eserler verdi. Bilimkurgu alanında SWFA tarafından, fantastik edebiyat alanında ise WSFS tarafından “Büyük Usta” ünvanına layık görüldü. Korku edebiyatı için en önemli ödüllerden biri olan Bram Stoker ödülünü birkaç kez kazandı. Hugo’dan Pulitzer’e, Prometheus’tan Emmy’e kadar sayısız birçok ödülün sahibi oldu. En bilinen eserleri, önemli distopyalardan biri olan Fahrenheit 451, Mars Yıllıkları ve 1951’de yayımlanan öykü kitabı Resimli Adam‘dır.
Sir ünvanı sahibi İngiliz piyanist ve besteci Elton John, önemli müzik insanlarından biridir. 5 kez Grammy kazanan ve 450 milyondan fazla albüm satan John, The Who, Eric Clapton, John Lennon, Queen ve George Michael gibi birçok ünlü isimle çalışmıştır. Mayıs 1972’de çıkardığı albümü Honky Château‘da bulunan Rocket Man isimli parçasını da Resimli Adam’daki aynı öyküden esinle yazdı. 2000’lerden bu yana müzik yapan deadmau5, progresif house müzik yapan Joel Thomas Zimmerman isimli DJ’in sahne ismidir. Album Title Goes Here adlı albümde yer alan, aynı zamanda tekli olarak da yayınlanan The Veldt, deadmau5’ın popüler parçalarından biridir; Resimli Adam’da yer alan aynı isimli Bradbury öyküsü ilham kaynağı oldu.
John Wyndham – Krizalitler
Jefferson Airplane – Crown of Creation
John Wyndham, bilimkurgunun ilk dönem yazarlarındandır. 1903 İngiltere doğumlu yazar, 1930’larda başlayan yazarlık kariyerine yaşama veda ettiği 1969 senesine kadar devam etti. Vefatından sonra da Web ve Plan for Chaos adlı iki eseri yayımlandı. Eserlerinde özellikle kıyamet sonrası ve savaş sonrası türlerine önem verdi. En çok Krizalitler ve Triffidlerin Günü ile tanınır. Triffidlerin Günü, birçok kez televizyona ve sinemaya uyarlandı. Eserleri ülkemizde, Delidolu Yayınları tarafından basılmakta.
Jefferson Airplane, The Jimi Hendrix Experience ve The Doors gibi 60’ların ortasında kuruldu. Dönemdaşları gibi psychedelic rock icra ettiler. 1965-1972 arasında sahnelerin tozunu attıran grup, bu dönemde 7 albüm yayınladı ve 1989’daki 8.albüm ile final yapmış oldu. Çoğunlukla Surrealistic Pillow albümü ile tanınırlar. Bizi ilgilendiren albümü Crown of Creation‘ı ise 1968’de yayınladılar. Albümle aynı isimdeki parça Crown of Creation‘ın Krizalitler’den esinle yazıldığını, parçayı besteleyen Paul Kantner 2003’te yazdığı kitabında açıkladı.
Asimov – Vakıf Serisi
Deep Purple – The Mule
1920 Rusya doğumlu Asimov, üç yaşında ailesiyle Amerika’ya yerleşti. New York’ta yaşamaya başladı ve çok küçük yaşlardan itibaren bilimkurgu öyküleri kaleme almaya başladı. Daha sonra biyokimya eğitimi aldı. Bilimkurgunun altın çağının en önemlilerinden olan Asimov, Robert Heinlein ve Arthur C. Clarke ile birlikte dönemin “üç büyük”ü kabul edilir. Defalarca Hugo ve Nebula ödülü kazandı. Felsefe hariç hemen her konuda yazan Asimov’un 500 kadar kitabı bulunuyor. En çok “Üç Robot Yasası”, Ben, Robot ve Vakıf Serisi ile tanındı. Vakıf Serisi’ni 1951’de yazmaya başladı.
Efsane grup Deep Purple, 1968’de kuruldu. Üye değişiklikleri ve dağılmalarla günümüze dek 20 kadar albüm yayınladı. Ritchie Blackmore, Ian Gillan, Jon Lord gibi muhteşem müzisyenleri bünyesinde barındıran grup, Blackmore ve Gillan arasındaki anlaşmazlık ile farklı kadrolarla albüm çalışmaları yaptı. 1970’de Gillan’ın gruba katılmasıyla çıkardıkları harika Deep Purple in Rock albümü ile çıkışa geçen grup, 1971’de Fireball‘u yayınladı. Fireball albümünde bulunan The Mule isimli parçayı Vakıf Serisi’ndeki aynı adlı karakterden etkilenerek yazdığını ifade eden Gillan, 60’larda Asimov’u sıklıkla okuduğunu dile getiriyor.
J. G. Ballard – Çarpışma
Radiohead – Lucky
Suede – The Asphalt World
Tubeway Army/Gary Numan – Cars
The Normal – Warm Leatherette
John Foxx – Underpass
1930 Şanghay doğumlu James Graham Ballard, teknolojik gelişmelerin değil; psikoloji, politika ve toplum bilimin önce çıktığı yeni dalga bilimkurgu’nun en önemli temsilcisidir. Cambridge’de psikiyatri eğitimi görür ve yazarlık kariyerine kısa öykülerle başlar. En çok Güneş İmparatorluğu, Gökdelen ve Çarpışma romanları ile tanınır. 1984’te yayımlanan yarı-otobiyografik romanı Güneş İmparatorluğu’nda savaş deneyimlerini kurgulamıştır ve eser 1987’de Steven Spielberg tarafından sinemaya aktarılmıştır. 1973’te yazılan Çarpışma’da ise cinsel arzular ve hayatın vazgeçilmez ögeleri haline gelen arabaları aynı noktada buluşturur. Eser 1996’da başka bir önemli yönetmen olan David Cronenberg tarafından beyaz perdeye uyarlanmış, Cannes Film Festivali’nde jüri özel ödülünü kazanmıştır.
Thom Yorke‘un öncülüğündeki Radiohead, tanınan bir alternatif rock grubudur. 1997’de çıkardıkları OK Computer albümünde yer alan Airbag ve Lucky adlı parçalar sözlerini Çarpışma romanından alır. Ayrıca Thom Yorke, başka birçok çalışmasında da Ballard’tan etkilenmiş, önemli bir hayranıdır. Başka bir İngiliz alternatif rock grubu olan Suede, 1994’te Dog Man Star adlı albümü yayınlamıştır. Dog Man Star, büyük oranda Orwell ve Ballard’ın distopik dünyalarının etkisiyle şekillenmiştir; Pink Floyd ve Bowie’nin müzikal etkileri de görülür. Bu albümden özellikle The Asphalt World parçası, Çarpışma romanının etkisindedir. Kariyerine Tubeway Army ile başlayıp solo olarak devam eden Gary Numan da bir Ballard hayranıdır. Birçok albümünde PKD ve Ballard’a ithafen bestelediği parçalar bulunur. The Pleasure Principle’daki Cars da en bilinen parçalarından biridir. The Normal, bir müzik prodüktörü olan Daniel Miller’ın kısa dönemli olan projesidir. Proje, Warm Leatherette ile tanınır. John Foxx, Ballard’ın en büyük hayranı desek abartmış olmayız. Neredeyse tüm albümlerinde yazarın çalışmalarından etkilenen Foxx’un bu etkiyle bestelediği parçalardan en bilineni Underpass‘dir.
Hazırlayan: Canberk İleri
