Fk_Spoilers!

Kültür-Sanat Yazıları ve Spoiler

İnternetin hayatımıza girişiyle birlikte karşılıklı etkileşim de arttı. Herhangi bir konuyla ilgili düşüncelerimizi zaman ve mekandan bağımsız olarak binlerce kişiyle paylaşabiliyor, anlık geri dönüşler alabiliyoruz. Bunun yansımalarını kültür-sanat alanında da görmek mümkün. Örneğin sinema salonundan çıkar çıkmaz bir filme dair kişisel fikirlerimizi paylaşabilir duruma geldik. Sosyal medyanın bu gücü, örgütlenmeyi ve etkileşimi kolay hale getirdiği kadar, bilgi kirliliğini de hiç olmadığı kadar ayyuka çıkardı. Bu bilgi bombardımanı altında doğruyla yanlışı, gerçekle yalanı ayırt etmekse her zaman olduğu gibi yine bize düşüyor.

İnternetin baskın medya gücü haline geldiği çağımızda, kültür-sanat sitelerinin üstlendiği görev ortada. Artık yapımlara ilişkin bir şeyler öğrenmek istediğimizde, yaptığımız ilk iş “gugıllamak” oluyor. Hal böyleyken, karşımıza çıkan onlarca içeriği doğru sınıflandırabilmek ve bize en çok hitap edeni diğerlerinden ayırabilmek büyük bir meziyet haline gelmiş durumda. Sonuçta bir yapımın konusunu öğrenmek isterken yanlışlıkla sonunu da öğrenme tehlikesiyle karşı karşıyayız. Şu bir gerçek ki, hiçbirimiz spoiler yemek istemeyiz. Bu nedenle kültür-sanat eserlerine ilişkin yazıların hem sınıflandırılmasında hem de kapsamının belirlenmesinde uyulması gereken bazı kıstaslar olduğu açık. Mesela çoğumuz bir “tanıtım” yazısına “inceleme” yazısı diyebiliyoruz. Oysa bunlar bambaşka şeyler. Dilerseniz önce yazı çeşitlerini ele alıp, sonra da “spoiler” konusuna eğilmeye çalışalım.

Tanıtım Yazısı

İnternette karşımıza en çok çıkan yazı çeşidi tanıtım (sunuş) yazılarıdır. Bunlar, bir eser hakkında çok fazla ayrıntıya ve bağlama girilmeden kaleme alınmalarıyla bilinirler. Bir eserin yapım sürecini, kabaca konusunu, anlatımdaki başarısını ve üretiminde yer alanların çeşitli bilgilerini içerir. Hepimiz sevdiğimiz yapımlara dikkat çekmeyi, başkalarının da ilgisini uyandırmayı isteriz. İşte tanıtım yazıları, bu iş için biçilmiş kaftandır. Tanıtım yazılarında spoiler vermemek evrensel bir kuraldır. Zaten izlenilmesini ya da okunulmasını istediğimiz bir esere ilişkin spoiler vermek, tanıtım yazısının kendi mantığına da aykırı bir davranış olacaktır.

İnceleme Yazısı

inceleme

Bir eserin konusunu, vermek istediği mesajını, alt metinlerini, çözümlemesini, gözden kaçan ayrıntılarını, başka eserlere olan gönderme ve benzerliklerini her yönüyle geniş biçimde açıklayan araştırma yazılarıdır. İnceleme yazıları “spoiler” içerir. Çünkü bir filmin ayrıntılarına inilmeden çözümlemesini yapmak mümkün değildir. Buna kalkışılsa bile yapılan çözümleme tatmin edici olmaz. Dolayısıyla okur, bir inceleme yazısıyla karşılaştığında spoiler yeme tehlikesiyle karşılaşmaya da hazır olmalıdır.

Eleştiri Yazısı

eleştiri

En fazla yanlış anlaşılan yazı türlerinden biri de eleştiri yazılarıdır. Çünkü çoğumuz, eleştiriden olumsuz bir anlam çıkarmaya meyilliyiz. Oysa eleştirinin olumlusu da olur, olumsuzu da. Eleştiri yazıları, bir eserin doğru ve yanlış yanlarını bulup ilgilenenlerine sunmak amacıyla kaleme alınmış yazılardır. Yani bir filmi ya da kitabı sadece yermek için değil, övmek için de kaleme alınabilirler. Bu yazılarda da eserin ayrıntılarına girmek lüzum eder ki bu da “spoiler” anlamına gelir. Ayrıca eleştiri yazılarında okurun tepkisini çekmeye hazırlıklı olmak lazımdır. Çünkü bir eserin hayranı da, beğenmeyeni de her zaman bol miktarda bulunur.

Araştırma Yazısı

En sık karşımıza çıkan yazı türlerinden biri de araştırma yazılarıdır. Araştırma yazıları, bir konuyla ilgili yapılan araştırma sürecinden sonra buluntuları derleyip belli bir uyumluluk içinde aktarmak için kullanılır. Mesela: Türkiye’de Bilimkurgu Edebiyatının Gelişim Süreci gibi...

Kısacası, öncelikle yazacağımız yazının türünü doğru belirlemek, ardından da eğer tanıtım yazısı yazmaya karar vermişsek spoiler içermemesine dikkat etmek gerekir. Bu yazı türlerinin niteliksel olarak birbirlerinden üstünlüğü de yoktur. Güzel bir tanıtım yazısı, çalakalem yazılmış bir inceleme ya da eleştiri yazısına on basabilir. İnceleme ve eleştiri yazılarına “spoiler” ibaresi koyup koymamak yazarının takdirindedir. Genelde dergilerde “inceleme” adlı köşeler olur ve okurlar bu köşede yer alan yazıların spoiler içerdiğini zaten bilir ve ona göre okuyup okumamaya karar verirler. Ancak internet sitelerinde bu durum dergilerdeki kadar kesin olmadığı için, inceleme ve eleştiri yazılarının başına genelde spoiler ibaresi konulması önerilir. Ayrıca okur olarak bizlere de bazı görevler düşüyor. Örneğin bir yazının başlığına bakarak, kapsamını ve içeriğinde spoiler barındırıp barındırmadığını az çok anlayabilmemiz lazım.

Kültür-sanat makaleciliğinin olmazsa olmaz bu kurallarını iyi bilmek, özümsemek ve uygulamak hepimizin yararınadır. Nasıl ki herkesin kurallara uyduğu bir trafikte seyretmek daha güvenliyse, raconuna uygun şekilde icra edilen makalecilik de o kadar doyurucu olacaktır; hem yazan hem de okuyan için…

Yazar: İsmail Yamanol

Amatör bir düş gezgini, saplantılı bir bilimkurgu hayranı. Kuruculuğunu ve genel yayın yönetmenliğini üstelendiği Bilimkurgu Kulübü'nde at koşturmayı sürdürüyor.

İlginizi Çekebilir

Hugo-Weaving-Smith-The-Matrix

Büyük Projelerin Oyuncusu: Hugo Weaving

Hugo Weaving, 4 Nisan 1960 tarihinde Nijerya’da dünyaya geldi. Annesi İngilizce öğretmeni, babası ise sismologdu. …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et