Türkiye’nin ilk bilimkurgu dergisi olan Antares, ODTÜ’de matematik bölümü öğrencisi Sezar Erkin Ergin tarafından 1971’de çıkarılmıştır. Bu, “Aylık Haber Bülteni” adı altında çıkan dokuz sayfalık bir teksirdir. Ergin, bir sene sonra bu bülteni yine teksir makinesiyle İngilizce ve Türkçe olarak basarak İtalya’ya gider. Orada bu çalışmayı beğenirler ve ona ödül verirler. O da bu hevesle matbaada basılan “Anteres” adlı bir dergi çıkarır ve bu çalışma altı sayı sürer. İçinde yerli yabancı bilimkurgu öyküleri, film haberleri vardır.
Bu süre boyunca Anteres’in her sayısı ortalama 50-100, en fazla 150 kişiye ulaşır. Altı ay sonra ekonomik nedenlerle Anteres’in boyutu küçültülür ve eski ebadının yarısı boyunda bir altı sayı daha çıkar ve son bir özel sayı çıkarılarak biter. Fakat, 1978-1980 yılları arasında Sezar Erkin Ergin, bilimkurgu severlerin haberleşmesi için her hafta, postayla evlere gönderilen bir sayfalık, teksirle çoğaltılmış Aylık Haber Bülteni‘ni çıkarmaya devam eder. Bu bülten toplam 78 sayı sürmüştür.
Yine aynı dönemlerde bu kez İstanbul’da Selma Mine, 1976’dan itibaren dokuz sayılık bir teksir çalışması yapar. Bu yayında yerli ve yabancı öykülere yer verilir. Tabii teksir ile okurlara ulaşma imkânı sınırlıdır. Dolayısıyla evvelce çıkmış dokuz sayılık teksir bültenler ciltlenir ve X-Bilinmeyen dergisinin ilk sayısı olarak yayımlanır. Mart 77’de, X-Bilinmeyen’in matbaada basılan ilk sayısı piyasaya çıkar ve dergi aylık olarak yayımlanmaya başlar. Dergi, Aralık 79’daki 42. Sayısına kadar bilimkurgu içerikli yayınını sürdürür. Bu süreçte bilimkurgu severler de 10-15 kişilik gruplar şeklinde her hafta Selma Mine’nin evinde toplanıp dergiyle ilgili sohbetler gerçekleştirirler. Bu anlamda X-Bilinmeyen, bilimkurgu severler için bir okul görevi de üstlenmiş olur.
42. sayıdan sonra bazı yazarlar Selma Mine’yle anlaşmazlığa düşer ve ayrılır. X-Bilinmeyen dergisi “Evren” adını alır ve böylece yayın hayatına iki yıl daha devam eder. Bu son iki yıl boyunca, derginin içeriği bilimkurgudan ziyade bilimsel makalelerden oluşmuştur. Bilimkurgu adına yalnızca, derginin ortasında Selma Mine’nin romanının tefrika fasiküllerine yer verilmiştir. E-Bilinmeyen/Evren 64. sayısında, yardımcı olanların iyice azalmasından dolayı sona erer. Tüm bu yıllar boyunca X-Bilinmeyen, aslında kendi zamanı için oldukça iyi bir tiraj yakalamıştır. Satışlarının 600-700, bazen 1000-1200’e çıktığı olur. Böylece Türkiye’nin her yerine ulaşır.
Bu dönemde, X-Bilinmeyen’den ayrılanlardan Bülent Akkoç, Ocak 1980’de Göktaşı diye teksir bir çalışma yapar ve bu çalışmayı üç sayı sürdürür, her sayıyı 450’şer tane çoğaltarak dağıtır. Türkiye’de bilimkurgu yayıncılığı kurumsallaşmadığı ve kişisel ilişkiler üzerinden yürütüldüğünden, dergi çıkaranların eğitim ve iş durumları çerçevesinde uzun kesintiler olur. 6-7 yıllık bir aradan sonra Bülent Akkoç, Ekrem Kasım adlı bir ressamla beraber, Çağdaş Sanat Bilimkurgu isimli bir dergi daha çıkarır. Bu da üç sayı sürer ve maddi olanaksızlıklar yüzünden sona erer.
Bülent Akkoç, 1988’de bu kez tek başına Öncü diye bir dergi çıkartır. Bunun her sayısını bazen matbaada bastırarak ve bazen de fotokopi ile çoğaltarak ortalama bin kişiye postayla gönderir. Öncü dergisinin ömrü de bir yıl olur. Yine uzun bir aradan sonra bu kez Ocak 1996’da Bülent Akkoç, çizgiromanla ilgilenen Hakan Alpin ile birlikte, Atılgan dergisini çıkarmaya başlar. Dergide yerli ve yabancı öykülere ve bilimkurgu üzerine çok çeşitli makalelere yer verilir. Atılgan dergisi, 2000 yılına kadar 14 sayı çıkar. Yine 90’lı yıllarda Beyoğlu’ndaki Atılgan adlı dükkânda çalışanlar tarafından Nostromo ismiyle bir bilimkurgu dergisi piyasaya sürülür. İyi bir gelecek vaat eden, hatta bir bilimkurgu öykü yarışması da düzenleyen bu dergi de ancak dört sayı çıkabilmiştir.
2000’li yıllarda hem bilimkurgu dergiciliği ve hem de kitap yayıncılığında bir artış olur. Bu dönemde İzmirli bilimkurgu severlerin çıkardığı Albemuth adlı fanzin dikkat çeker. Yine 2002-2005 yılları arasında, döneminin tek bilimkurgu dergisi olarak yayımlanan Davetsiz Misafir ise, toplam 10 sayı çıkmıştır.
Merhaba
Bilgilendirici bir yazı olmuş. Bilimkurguyla ilgilenenler için bir kaynak niteliğinde.
Bu yazıya eklemek istediklerim var.
1 – Ocak 1983’te Zühtü Bayar tarafından çıkarılan “Galaktika” isimli fanzin.
2 – İ.T.Ü. Bilimkurgu kulübü tarafından çıkarılan 3 sayılık bilimkurgu dergisi. Bu dergi son olarak BK dergisi Mars sayısı adıyla http://issuu.com/bkdergi/docs/bk_mars adresinden görülebilir.
3 – Orion isimli dergi. Bu dergi hakkında tek bilgi Mayıs 1978 tarihinde, Ankara’dan Tuncay Başaran tarafından çıkartılmış olduğudur.
4 – Son olarak benim hazırladığım .pdf formatında 37 sayılık “Yeni Dünyalarda” isimli bilimkurgu dergisi. İlk sayısı Ekim 2005’te 0. sayı olarak deneme amaçlı çıkmıştır. Ocak 2006’dan itibaren her ay olmak üzere 36 sayı çıkmıştır. Dergi öykü ağırlıklı olup, öykülerin hepsi yerli yazarlar tarafından yazılan öykülerdir ve şu anda bazıları kapanmış olan internet sitelerinden derlenmiştir.
Tüm sayıları aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiniz.
http://www.mediafire.com/download/v5l75elq9pz8it7/yenidunyalarda.rar