Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Samanyolu Galaksisi’ndeki en eski yıldızlardan biri, alışılmadık derecede sıcak, kayalık bir “Süper Dünya“ya ev sahipliği yapıyor. Araştırmacılar, TOI-561b olarak bilinen bu dış gezegenin Dünya’dan yaklaşık %50 daha büyük ve kütlesinin de üç kat daha ağır olduğunu açıkladı. Kendi yıldızına çok yakın bir yörüngede döndüğünden bir turu da 12 saatten az sürede tamamlıyor.
Bu yakınlık göz önüne alındığında, TOI-561b’nin ortalama yüzey sıcaklığı 3140 Fahrenheit’in (1726 santigrat derece) üzerinde. Doğal olarak bu durum bildiğimiz herhangi bir yaşamı barındırmak için oldukça sıcak. Ancak California Üniversitesi Reverside’daki araştırmacılar, TOI-561b’nin yoğunluğunun Dünya’nınkine çok benzer olduğunu da keşfetti.
Gezegen astrofizikçisi olan çalışmanın ortak yazarı Stephen Kane, “Bu şaşırtıcı, çünkü yoğunluğun daha yüksek olmasını beklersiniz,” dedi. “Bu, gezegenin son derece eski olduğu düşüncesi ile tutarlı.”
Demir ve magnezyum gibi ağır elementler, büyük yıldızların kalbindeki füzyon reaksiyonları ile üretilir. Bu elementlerin bolluğu Samanyolu’nda ve diğer galaksilerde zamanla artar, çünkü yıldızlar süpernova patlamalarında öldüklerinde bu materyalleri çalkalayıp uzaya dağıtır. Amerikan Astronomi Derneği’nin (AAS) 237. toplantısındaki bir sunum sırasında Hawaii Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmacı olan Lauren Weiss, TOI-561b’nin düşük yoğunluğunun sebebinin nispeten az sayıda ağır elemente sahip olmasından kaynaklandığını ve bu nedenle çok eski olduğunu, belki de 10 milyar yıl önce oluştuğunu söyledi.
Aslında, gezegenin ana yıldızı TOI-561, galaktik kalın disk adlı bölgede bulunan nadir bir yıldız popülasyonu arasında. Bu yıldızların, Samanyolu’ndaki tipik yıldızlardan belirgin şekilde daha az ağır elemente sahip oldukları biliniyor.
Weiss açıklamasında, “TOI-561b şimdiye kadar keşfedilen en eski kayalık gezegenlerden biri,” dedi. “Onun varlığı, evrenin neredeyse 14 milyar yıl önceki başlangıcından bu yana kayalık gezegenler oluşturduğunu gösteriyor.”
Weiss ve meslektaşları, NASA‘nın Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) ve W.M. Keck Gözlemevi tarafından yapılan gözlemleri inceleyerek TOI-561b’yi keşfetti ve karakterize etti. Sistem, Dünya’dan yaklaşık 280 ışık yılı uzaklıkta yer alıyor ve TOI-561b’ye ek olarak bilinen diğer iki gezegeni barındırıyor. Ancak diğer gezegenler, TOI-561b’nin aksine kayalık olamayacak kadar büyük ve yeterince yoğun değil.
Kane açıklamasında, “Bu gezegende bugün yerleşim olasılığı düşük olsa da, galaksimizin en eski yıldızlarının çevresinde henüz keşfedilmemiş birçok kayalık dünyanın habercisi olabilir,” dedi.
Yeni bulgular Astronomical Journal’da 11 Ocak’ta yayımlandı ve Pazartesi günü 237. AAS toplantısında sunuldu.
