Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
NASA, Mars’taki Curiosity gezgini tarafından 3 milyar yıl öncesinden kalma bir göl yatağının tabanını oluşturan tortul kayaçlarda karmaşık organik moleküller bulunduğunu açıkladı. Keşif, eskiden Mars göllerinin karbon bazlı bileşiklerden oluşan zengin bir çorba içerdiğine dair bugüne kadar elde edilen en etkileyici kanıtları sağladı. Araştırmacılar, organik materyalin nasıl oluştuğunu tam olarak söyleyemiyorlar: Eski organizmaların kalıntıları ya da kimyasal reaksiyonların ürünü olabilirler. Hatta yüzeye çarpan kuyruklu yıldızlarla birlikte gelmiş de olabilirler.
Kaynağı ne olursa olsun, eğer Mars’ta mikroplar yaşasaydı, aç kalmazlardı. “Dünyadaki mikroorganizmaların her türlü organik maddeyi yediğini biliyoruz. Bu onlar için değerli bir besin kaynağı olurdu,” diyor Maryland’deki merkezde çalışan bir NASA uzmanı. “Mars’ta hayat olup olmadığını bu bulgulara dayanarak kesin olarak söyleyemeyiz, ama en azından organizmaların yaşayabilmesi için gerekli şartlar mevcutmuş.”
Altı yıl önce Mars’a inen gezgin bugüne değin sadece 12 mil yol katedebildi. En son üzerinde bulunduğu eski göl tabanındaki bir kayayı matkabıyla delerek aldığı malzemeyi gövdesinde yer alan fırında 820 santgrat dereceye kadar ısıttığında bazı organik maddelerin buharlarını tespit etti. Bilim ekibi, bunların, uzak geçmişte Mars kayalarına hapsolmuş kömür benzeri bir kayadan gelen büyük organik moleküllerin parçalanma ürünleri olduğuna inanıyor.
Teksas’taki Rice Üniversitesi’nde bir gezegen jeoloğu olan Kirsten Siebach, “Bana göre bu kayalarda 3 milyar yıldan uzun bir süredir korunmuş organik maddelerin bulunması harika bir şey, gezegen üzerinde potansiyel yaşam kanıtlarının korunmuş olabileceğine dair umutlarımızı körüklüyor. Bu moleküller bir zamanlar var olan yaşamın belirtisi olabilir. Aynı zamanda yaşamın gıdası da olabilir. Suyun organik moleküllerle dolu olduğunu bilmek, bir zamanlar Mars’ta hayatın var olma şansını arttırıyor,” diyor.
Curiosity daha önce de gezegende organik maddelerin varlığına dair ipuçları bulmuştu. 2015’te klor içeren organikler algılamış, ancak bulaşma ve hatalı ölçüm şüphesi yüzünden bulguları herkes kabul etmemişti. Science dergisinde yayımlanan son kanıtlar ise çok daha ikna edici. Hollanda’daki Utrecht Üniversitesi’nden bir jeologa göre, “Sonuçlar Mars’ta organik bileşiklerin uzun zamandır beklenen kanıtlarını sunuyor.” Mars yüzeyinin birkaç santim altından gelen bulgular derinlerde daha zengin çökeltiler bulma umutlarını da arttırıyor. Bilim insanları, alt katmanlarda yaşam izine de rastlanabileceğini söylüyorlar. “Eğer yağ asitleri gibi şeyler bulabilirsek, bu hayatın ilk potansiyel ipuçları olabilir,” deniyor.
Science dergisinde yayınlanan ayrı bir makalede, NASA tarafından yönetilen başka bir ekip Curiosity’nin Mars atmosferinin en son ölçümlerini de açıkladı. 2012’deki inişinden bu yana Mars atmosferinde yapılan metan ölçümlerinde mevsime bağlı değişkenlik belirlendi. Bu değişkenlik kimilerine göre toprağın derinlerindeki bakteriyel faaliyeti gösteriyor, kimilerine göre de kayalarla su arasındaki birtakım reaksiyonlardan kaynaklanıyor. Henüz tartışmalar sonuçlanmış değil. Bu ölçümleri yapmak sanıldığı kadar kolay değil. Bir Mars yılı yaklaşık iki Dünya yılı sürdüğünden, mevsimlere bağlı değişikliklerin belirlenebilmesi için en az dört yıllık gözlem kayıtlarına ihtiyaç duyuluyor.
