Güneş Sistemi’ndeki En Yüksek 10 Dağ

Dağ veya büyük tepeler, çeşitli jeolojik etkiler (volkanik, tektonik, darbesel) sonucu oluşmuş topoğrafik yapılardır. Listede verilen yükseklik birimleri deniz seviyesinin aksine yapının tabanından, en yüksek kısmı olan zirvesine kadar olan kısmı temsil eder. Çünkü diğer gök cisimlerinde deniz seviyesinden bahsetmemiz mümkün değil. Örneğin Dünya’da bulunan Everest, deniz seviyesinden yüksekliği 8.8 km iken; bu filtreye göre 4.6 km yüksekliğe geliyor. Hawaii’de bulunan Mauna Kea ise deniz seviyesinden 4.6 km yüksekte iken bu filtreye göre 10.2 km yüksekliğe denk geliyor. Dolayısıyla evrensel bir ölçek kullanmakta fayda var.

 10. Euboea Montes, Io

EuboeaMontes

Jüpiter’in uydusu Io’da bulunan yaklaşık 10,5±1 km (1 km’lik hata payı dahilinde) yüksekliğinde tektonik kökenli bir dağdır. Io’nun levha hareketleri sonucu oluşmuştur. Tepesinde bulunan kenarlar kalın ve yuvarlaktır.

9. Uzuv Dağı, Oberon

ccvoberon

Uranüs’ün en büyük ikinci uydusudur. Aynı zamanda Uranus IV olarak da isimlendirilir. Dağın yüksekliğinin 11 km ve genişliğinin 375 km olduğu düşünülüyor. Oberon’un güneydoğu uzvunda (limb) bulunduğu için bu isim kullanılıyor. Ancak ayrıntılı olarak incelenememesinden ötürü henüz özel bir isim verilmedi.

8. Arsia Mons, Mars

arsssss

Mars’ın Tharsis bölgesinde bulunan 3 büyük volkanik dağın en güneyinde olanıdır. 11,7 km yüksekliğindedir. Aynı zamanda da Mars’ın hacmi en fazla olan ikinci dağıdır. İçerisinde de birçok mağara bulunduran bir kalkan volkaniğidir.

7. Elysium Mons, Mars

elysiummmm

Mars’ın Elysium bölgesinde bulunan 240 km çapında ve 12,6 km yüksekliğinde bir volkanik dağdır. Dünya’daki Emi Koussi adlı dağ ile benzerlik gösterir. Üzerinde 2 ile 10 milyon yıl yaşları arasında su buzu olduğu düşünülüyor. Aynı zamanda sol tarafında Hecates Tholus ve sağ tarafında Albor Tholus olmak üzere yaklaşık 4,5 km yüksekliğindeki daha küçük iki volkanik dağa da sahiptir.

6. Ionian Mons Doğu Zirvesi, Io

IonianMonsEastRidge

Jüpiter‘in uydusu Io’nun 12,7 km ile en yüksek ikinci zirvesidir. Atipik standart bir yapısı olup, tektonik kökenlidir.

 5. Ascraeus Mons, Mars

x2

Mars’ın Tharsis bölgesinde bulunan, 15 km yüksekliğinde ve 480 km genişliğinde Mars’ın ikinci en yüksek dağıdır. Etrafındaki kraterlerin 200 ile 800 milyon yaşında olması gösteriyor ki bu volkanik dağ, Mars tarihinin büyük bölümünde aktif haldeydi. Aynı zamanda üzerinde volkanik bacalar mevcuttur.

4. Boösaule Montes, Io

cvcc

Jüpiter‘in uydusu Io, 400’den fazla aktif volkanik dağa sahiptir. Çoğu yüksek dağ, genelde volkanik kökenlidir. Böosaule Montes ise, yaklaşık 18 km’lik yüksekliği ile Io’nun en yüksek dağıdır; ancak volkanik değil, tektonik kökenlidir. Bu yüzden aynı zamanda Güneş Sistemi’ndeki en yüksek non-volkanik dağ ünvanına sahiptir.

3. Ekvatoral Çıkıntı, Iapetus

Iapetus_equatorial_ridge

Ekvatoral çıkıntılar Satürn‘ün uyduları Atlas, Pan ve Iapetus‘ta gözlemlenen yüzey şekilleridir. Çift renkli olması ile meşhur olan Satürn’ün en büyük 3. uydusu Iapetus’ta bulunan 1.300 km uzunluğundaki, 20 km genişliğindeki ve 13 km yüksekliğindeki bu ekvatoral çıkıntı bir bölgede 20 km’ye yükselerek Güneş Sistemi’ndeki en yüksek 3. dağa ev sahipliği yapmaktadır. Fakat henüz bu çıkıntıların nasıl oluştuğu bilinmiyor. Topoğrafik yapıyı açıklamak için çeşitli hipotezler mevcuttur. Büyük ihtimalle Satürn’ün kütle çekim etkisi ile Iapetus’ta bulunan sıvı, belli bir dönemde donarak bu yüzey şekillerini oluşturmuştur.

2. Olympus Mons, Mars

3_39

Mars’ın Tharsis bölgesinde bulunan bir volkanik dağdır. Neredeyse tamamen sıvı magmanın soğumasından oluştuğu için gezegenin yüzeyinde “kalkan” benzeri bir yapı şekline benzer. Bu yüzden kalkan volkanikleri olarak da sınıflandırılırlar. Çapı neredeyse Fransa kadardır ve 22 km’lik yüksekliği ile Güneş Sistemi’ndeki en yüksek ikinci dağ olması yanında Güneş Sistemi gezegenleri üzerinde bulunan en yüksek dağdır. Eğer üzerinde durursanız, genişliği nedeni ile bir dağın üzerinde olduğunuzu anlayamazsınız bile.

1. Rheasilvia Mons, Vesta

x

Asteroid kuşağında Ceres‘ten sonra en büyük obje olan Vesta‘da bulunan bir çarpışma krateridir. Vesta’nın çapı 530 km’dir. Bu yapı ise, yaklaşık 200 km çapında ve 23 km yüksekliği ile Güneş Sistemi’ndeki en yüksek dağdır. Yapılan analizlere göre dağ, mantoya kadar birkaç kat derinliğe uzanıyor. Büyük ihtimalle HED meteorlarının da kökeni olduğu sanılan 1 milyar yıl önce büyük bir çarpışma ile şekillendi. Dağın genişliği dikkate alınmazsa tepe noktasında duran bir gözlemci, gök cisminin eliptik yapısını fark edebilirdi!

 

Yazar: Pedram Türkoğlu

Anatomi araştırmacısı, tıp doktoru, bilim yazarı, yaban hayatı fotoğrafçısı.

İlginizi Çekebilir

kilic ve gezegen

Maceracı Bir Bilimkurgu Alt Türü: Kılıç ve Gezegen

Kılıç ve Gezegen kavramı, ilk olarak Amerikalı bilimkurgu editörü Donald A. Wolheim tarafından altmışlı yıllarda …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et