Gezegen ve Yıldızların Boyutları Neden Farklı?

Evrimlerinin çok çok uzun sürmesinden dolayı gezegen ve yıldızların oluşma mekanizmalarını kavrayışımız ne yazık ki hala biraz eksik. Ama şimdi kafamızdaki soru işaretlerini gidermeye yardımcı olacak yeni bir yaklaşım mevcut.

Kuzey Carolina, Duke Üniversitesi’nden Profesör Adrian Bejan ve öğrencisi Russell Wagstaff, gök cisimlerinin neden farklı boyutlarda olduğunu araştırıyor. Halbuki bütün maddenin homojen dağıldığı ve tüm gök cisimlerinin aynı boyutta olduğu bir sistem geçerli olabilirdi. Evrenin hiyerarşik bir sistemi olduğunu ve bir sistemde objeler farklı boyutlarda olduğu zaman o sistemin dengeye ulaşmasının daha çabuk olacağını; doğanın dengesi bu yönde olduğu için de olayların hep böyle gelişeceğini ileri sürüyorlar.

Bu sonuca ulaşmak için sabit kütleli bir model kullandılar ve kütlenin yer çekimi altındaki değişimini gözlemlediler. Materyaldeki parçacıklar arasındaki yerçekimi kuvveti, volumetrik bir gerilim yarattı; böylece cisim boyutlarındaki farklılığın, olağan akışın doğal bir sonucu olduğuna kanaat getirildi.

Bu fikri 10 yıl önce yayınladım” diyor Professor Bejan. “Çamur çatlaklarını düşünün; bu çatlaklarda küçük ve büyük çatlaklar olacağı gibi, bu fikirde de hiyerarşi hakim. Cisimler, birbirine katılıp büyümek yerine hiyerarşik olarak büyür.

Journal of Applied Physics’te yayınlanan bu çalışma, Yapı Kanunu (Constructal Law) prensibine dayanıyor. Yapı Kanunu, doğadaki dizaynın gelişimini irdeleyen bir teoridir ve 1996 yılında Bejan tarafından ortaya atılmıştır. Bu teoriye göre akan ve şekil değiştiren her şey evrim geçirir; teori ağaçlar, şimşekler, nehirler ve dağlar gibi biyolojik olan ve olmayan her olgu için geçerlidir. Bu fikir, Yapı Kanunu’nun ilk kez astrofiziksel bir sisteme uyarlanmasıdır; her ne kadar yapıların oluşumuyla ilgili önemli noktaları gündeme getirse de, gerçek bir sistemin çoğu önemli özelliğini açıklayamaz.

“Bu soruna en basit yaklaşımın bu model ile olacağı kanısındayım,” diye ekledi Bejan. “Bu modele eklenmeyi hakeden bazı düşünceler de var.”

Materyalin iç basıncı, ihtiva ettiği elementler, sıcaklığı ve özkütlesi, evrendeki yapıların oluşumunu belirleyen önemli faktörlerdir. Doğadaki yapıların boyutlarını doğru olarak tahmin edebilmek için modelin, bu faktörleri dikkate alması gerekiyor.

Kaynak: IFLScience

Yazar: Alp Kütükçü

Çocukluğundan beri Küçük Yeşil Adam'ın peşinde. "Wake up, Neo..."

İlginizi Çekebilir

Astronomi ve Mitoloji #1: Güneş

Orta ölçekli bir yıldız olan Güneş, pek çok mitolojinin merkezinde yer aldı. Bazı kültürlerde tanrıça …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et