Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Falcon 9 roketi sonunda kazasız belasız inmeyi başardı! Roket, yüzen bir robot-gemi (droneship) sayesinde okyanusa güvenli bir şekilde konabildi.
Görevi Uluslararası Uzay İstasyonu‘na kargo taşımak olan roket, bir gün önce başarılı bir fırlatmayla uzaya yollanmıştı. Ama asıl iş bundan sonra başlıyordu: Kargosunu teslim eden roketin okyanusun ortasına yerleştirilmiş yüzen bir otomatik gemi olan platforma başarıyla indirilmesi denenecekti. Bu deneme sonucunda tekrar kullanılabilen roketlerle nispeten düşük maliyetli uzay uçuşları vaadinin gerçekçi olup olmadığı anlaşılacaktı.
“Yıldızlara doğru yeni bir adım olacak bu” diyordu Elon Musk basın toplantısında.
Geleneksel roketler fırlatılıştan sonra okyanusa düşürüldüğü için tekrar kullanılmaları mümkün olmuyor. Musk’a göre bu tek uçuştan sonra uçağı çöpe atmaya benziyor. Tekrar kullanılabilen roketler fırlatılış maliyetlerini milyonlarca dolar azaltabilir. Bunu başarmanın sırrı roketleri güvenli bir biçimde yeryüzüne indirebilmekten geçiyor.
SpaceX, Aralık ayında roketleri toprağa indirmeyi başarmıştı. Ancak asıl önemlisi okyanus platformuna iniş yapabilmekti. Bunun nedeni fırlatmaların yaklaşık yarısında roketin okyanusa doğru yönlendirmesi. Karaya geri dönebilmek için yeterli yakıta sahip değiller. Bu durumda roket okyanusa düşmek zorunda… Ancak, kendi kendine hareket edebilen bir platform roketi karaya geri getirebilir. Denemelerden anlaşıldığı kadarıyla okyanus platformlarına iniş yapmak hiç de kolay bir iş değil. Bu, jetlerin uçak gemilerine inmesine benziyor: İniş platformu çok küçük ve hareketli… Üstelik roketin iniş sırasındaki hızı yaklaşık saatte 27.000 kilometre.
Geçen ay karaya iniş yapmayı başaran roketin yeniden kullanılması düşünülmezken okyanus platformuna inen roket yeniden kullanılacak. Platform, roketi karaya getirecek ve ardından roketin motorları test için on kez ateşlenecek. Her şey yolunda giderse Mayıs ya da Haziran ayında roket yeniden kullanılabilir.
Bu arada belirtelim, roketi taşıyan platformun adı: Of Course I Still Love You (Elbette Seni Hala Seviyorum). Bu isim bilimkurgu yazarı Ian M. Banks‘ın bir romanından esinlenme.
Musk’un dediğine göre SpaceX roketleri sadece bir kaç hafta içinde yeniden kullanılır hale getirmeyi planlıyormuş. Eğer bunu makul bir şekilde başarabilirlerse, fırlatma maliyetleri milyonlarca dolar azaltılabilecek.
Bir roket 60 milyon dolara mal olurken, roketi yeniden yakıtla doldurmak sadece 2-3 bin dolar tutuyor. Roketin kontrolü, test edilmesi ve gerekli ayarların yapılması için biraz daha para ve zamana ihtiyaç duyulabilir. Ama her şey hesaplandığında, tekrar kullanılabilen roketler uçuş maliyetini yüz katı azaltacak.
80’li ve 90’lı yıllarda geliştirilen Uzay Mekiği Programı‘nın amacı da buydu. Tekrar kullanılabilen mekiklerle sık yapılan fırlatmaların uzun vadede uçuş maliyetini düşüreceği umulmuştu. Ne yazık ki böyle olmadı. Fırlatma başına uçuş maliyeti 450 milyon doların altına hiç bir zaman düşmedi. Rakibi ULA‘nın 225 milyon dolarına karşılık SpaceX uçuş maliyetini 61 milyon dolara çekmeyi zaten başarmış durumdaydı. Roketlerin tekrar kullanılmasında başarı elde edilebilirse, Musk, maliyetin yüz katı kadar ucuzlayacağını hesaplamış. Bu durumda uçuş maliyeti 60 bin dolara kadar düşürebilecek. 60 milyon nerede, 60 bin nerede!
Ancak bu miktar yeni bir roketin inşa maliyetini içermiyor. Musk’un tahminine göre her roket 10 ila 20 kez kullanılabilecek. Düşen maliyetlerle birlikte uzay, iş adamları, araştırmacı ve turizmciler tarafından erişilebilir hale gelecek. Tabiri caizse Falcon 9 roketi, astronotların Hacı Murat‘ı olacak!
Ancak, dereyi görmeden paçaları sıvamamak gerek. Bir çok şey yolunda gitmeyebilir. “Otobüsün peşinde koşan bir köpek gibiyiz,” diyor Musk. “Sonunda yakalamayı başardık. Peki, şimdi ne yapacağız?”
Aslında yapılacak şey belli. Şimdiki görev, roketin devrilmeden platformda kalmasını sağlamak olacak. Özellikle de güçlü rüzgarlar yaklaşmaktayken… Rokete yaklaşmanın güvenli olduğuna karar verildiğinde platforma çıkacak olan bir ekip, roketin iniş takımlarını platforma sabitleyecek. Bunun için nal biçiminde sabitleyiciler platforma kaynatılacak. Platform, taşıdığı roketle birlikte pazar günü limana doğru hareket edecek. Tepe kısmına eklenecek olan bir tutma aparatı ile bir vinç tarafından yakalanıp limandan karaya çıkarılacak. Vinç, roketi özel bir standa yerleştirecek ve burada roketin iniş ayakları katlanacak. Yatay konuma getirilen roket böylece taşınabilecek.
Roketin bundan sonraki durağı muhtemelen Cape Canaveral‘ın 39A no’lu fırlatma platformu. Burada roketin motorları deneme amaçlı on kez ateşlenecek. Roketin yeniden uçmaya hazır olup olmadığı böylece anlaşılacak. Her şey yolunda giderse roket Mayıs ya da Haziran’da yeniden uzaya gönderilebilir.
Bu yılın sonuna kadar SpaceX haftalık gerçekleştireceği fırlatmalar sonrasında güvenli iniş yapmayı deneyerek tecrübe kazanmayı planlıyor. Tekrar kullanılabilir roketlerin hayatımıza kalıcı olarak girip girmeyeceğini çok yakında öğreneceğiz.
