Bilinen En Muhteşem 10 Bulutsu

Nebula ya da bulutsu, uzayda bulunan devasa gaz ve toz bulutlarına verdiğimiz isimdir. Eskiden galaksileri de kapsayacak şekilde yaygın gök cisimlerine verilen isimken, astronominin ilerlemesi sonucu galaksi ile nebula farklı anlamlarda kullanılmaya başlanmıştır.

Yıldızlararası boşlukta yer alan ve yıldızların yaydıkları ışık enerjisi ile görünen bu yoğun gaz ve toz bulutları, galaksilerin temel bileşenlerindendir. Şimdi gelin, hep beraber bu muhteşem ve olağanüstü oluşumlara bir göz atalım.

Lemon Slice Nebula (Limon Dilimi Bulutsusu)

Diğer bir adıyla IC 3568, Camelopardalis takımyıldızındadır ve Dünya’dan 1,3 kiloparsek (4500 ly) uzakta olan bir gezegenimsi bulutsudur. Nispeten genç bir bulutsudur ve çekirdek çapı sadece yaklaşık 0.4 ışık yılıdır. Hubble Uzay Teleskobu’ndaki renkli görüntüsüne istinaden, Jim Kaler tarafından Limon Dilim Bulutsusu olarak adlandırılmıştır.

Limon Dilim Bulutsusu, neredeyse mükemmel küresel morfolojiye sahip bilinen en basit bulutsulardan biridir. Ayrıca IC 3568’in parlak merkezi, yanlış renkle görüntülendiğinden bu adı almıştır.

Mystic Mountain Nebula (Mistik Dağ Bulutsusu)

İlk olarak Hubble tarafından 2010’da gözlemlenen Mistik Dağ Bulutsusu, şüphesiz bu listedeki en dikkat çeken bulutsulardan birisi. Daha çok bilimkurgu romanlarının kapağına benzeyen Mistik Dağ’ın Dünya’ya olan uzaklığı ise 7.500 ışık yılı.

Yaklaşık 3 ışık yılı yüksekliğindeki bu sütunların yavru yıldızlara ev sahipliği yaptığı biliniyor.

Monkey Head Nebula (Maymun Başı Bulutsusu)

Orion takımyıldızındaki Betelgeuse yıldızının yakınında bulunan bu bulutsunun, çoğu araştırmacı tarafından hiyerarşik çöküş süreci boyunca oluştuğu düşünülmektedir.

Dünya’dan yaklaşık 6.400 ışık yılı uzaklıkta bulunan bulutsunun iç kısımlarında birkaç yıldız kümesinin var olduğu tahmin ediliyor.

Stingray Nebula (Vatoz Bulutsusu)

Vatoz Bulutsusu genç bir bulutsudur. Vatoz, güney takımyıldızı Ara (Altar) yönünde bulunur ve 18.000 ışık yılı uzaklıktadır. Güneş Sistemi’nin yaklaşık 130 katı büyüklüğünde olmasına rağmen, bilinen diğer gezegenimsi bulutsuların sadece 1/10’u kadardır.

1971’de keşfedilen bulutsudaki yeşil renk oksijen tarafından, mavi renk hidrojen tarafından ve kırmızı renk de azot tarafından yayılır.

Dark Doodad Nebula (Karanlık Doodad Bulutsusu)

Musca takımyıldızının güneyinde bulunan bu bulutsu, ilk olarak 1977’de Stockholm Gözlemevi’nde gökbilimci Aage Sandqvist tarafından kataloglandı. Daha sonra 1986 yılında Dark Doodad ismi Orta Avustralya’daki Amerikalı amatör astronom ve yazar Dennis Di Cicco tarafından verildi.

Bir yarık görünümünde olan Doodad’ın çapı 3 derecedir ve Dünya’ya olan uzaklığı ise 700 ışık yılıdır.

Coalsack Nebula (Kömür Çuvalı Bulutsusu)

Yarıçapı 30 – 35 ışık yılı olan bulutsu, ilk kez 1499 yılında Vicente Yáñez Pinzón tarafından gözlemlendi. Crux takımyıldızında yer alan Coalsack, gizlediği yıldızların ışığında üretilen hafif bir parıltıya sahiptir ve çıplak gözle görülebilir.

Dünya’ya 600 ışık yılı uzaklıktaki bulutsu, Güney Samanyolu’ndaki en belirgin karanlık bulutsu olmasına rağmen NGC (New General Catalogue) ve C99 olarak listelendiği Caldwell kataloğu dışında başka bir katalogda listelenmemektedir.

Leon Ring Nebula (Aslan Yüzüğü Bulutsusu)

Bilinen en büyük bulutsu olmasa da, Leo Ring son derece büyüktür. Bununla birlikte, bu büyük toz ve gaz koleksiyonu, yaklaşık 1 milyar yıl önce Aslan Gökada Grubu’nun kalbinde meydana gelen iki büyük gökada, NGC 3384 ve M96 arasındaki bir çarpışmanın sonucunda oluşmuştur.

İlk kez 1983 yılında Radyo Gökbilimcileri tarafından keşfedilen bulutsunun Dünya’ya uzaklığı 38 (± 4.6) × 106 ışık yılıdır.

Bernard’s Loop Nebula (Bernard Döngüsü Bulutsusu)

Atbaşı ve Avcı Bulutsusunu da içeren Orion Moleküler Bulut Kompleksinin bir parçası olan Bernard Döngüsü‘nün yaklaşık 2 milyon yıl önce meydana gelen bir süpernova sonucu oluştuğu düşünülmektedir. Yapı, Avcı takımyıldızının tamamı olmasa da çoğunu kapsayacak kadar büyüktür.

Bu zayıf bulutsunun daha önceki gökbilimciler tarafından kesinlikle gözlemlenmesine rağmen, adını fotoğrafını çeken ve 1894’te bir açıklama yayımlayan öncü astrofotografçı E. E. Barnard’dan almıştır.

Doube Helix Nebula (Çift Sarmal Bulutsusu)

Spitzer Uzay Teleskobu tarafından gözlemlenen bulutsu bir DNA Sarmalına benzemektedir.

80 ışık yılı uzunluğunda olan bu çift sarmalın, galaksinin merkezinde olduğu düşünülen süper kütleli kara delikten 300 ve Dünya’dan 25.000 ışık yılı uzakta olduğu düşünülmektedir.

Crescent Nebula (Hilal Bulutsusu)

William Herschel tarafından 1792 yılında keşfedilmiştir. Dünya’ya olan uzaklığı 5.000 ışık yılıdır. Yaklaşık 250.000 – 400.000 yıl önce oluştuğu düşünülen bulutsunun teleskop ile görülmesi için özel filtrelere ihtiyaç vardır.

Daha büyük teleskoplar ve özel filtrelerle gözlemlenen bulutsunun şekli Euro simgesini andırdığı için ‘Euro İşareti Bulutsusu’ olarak da adlandırılır.

Kaynak: Astronomy Trek