Bilimkurguyu İzleyen Teknoloji

Sanal Gerçeklik şirketi Oculus’un ortağı ve ayrıca koyu bir bilimkurgu-fantezi hayranı olan Palmer Luckey, Ernest Cline‘in 2044 yılında geçen VR temalı romanı Başlat‘ı tüm çalışanlarının okuması gerektiğini söylüyor. Steven Spielberg tarafından sinemaya da uyarlanan roman, Silikon Vadisi’nin kendisini nasıl gördüğünü anlamanın en iyi yolu. William Gibson’ın Neuromancer’ı gibi romanların aksine, Ready Player One iyimserce yazılmış bir teknoloji macerası. Evet roman bir gecekondu semtinde ve bir oyunun herkesi yaşamdan kopardığı bir gelecekte geçiyor. Ama aslında ne oyun, ne de teknoloji distopik bir kötülükte gösteriliyor.

Silikon Vadisi’nin hayatlarında kitap kapağı açmamış ineklerle dolu olduğunu düşünenler var. Tabii ki bu bir şehir efsanesi. Sonuçta teknoloji endüstrisi de öykücülüğün değerinin farkında. Yoksa tüm dünyayı henüz var olmayan milyar dolarlık ürünleri almaya nasıl ikna edebilirlerdi ki? Bir teknoloji girişimcisine en sevdiği roman sorulduğunda genellikle dinlemekte fayda var. Örneğin Uber’in kurucusu Travis Kalanick, Ayn Rand’ın Hayatın Kaynağı kitabındaki dünyaya meydan okuyan mimara hayranlık duyduğunu açıklıyor. Kurduğu Uber bugün hukukun sınırlarını zorluyor ve hiç kuşku yok ki Ayn Rand’ın karakteri kendisini motive etmiş. Yine Amazon‘un kurucusu Jeff Bezo‘nun da Kazuo İshiguro’nun “Günden Kalanlar” romanındaki umutsuzluğa duyduğu ilgi tüm tutkularının kaynağını oluşturuyor. Theranos’un gözden düşmüş kurucusu Elisabeth Holmes’un Mobdy Dick tutkusu ise bariz.

Batı Kıyısı’ndaki okuma listelerinin bilimkurguya meyilli olduğu su götürmez. Örneğin 2015 yılında Mark Zuckerberg üç kurgu kitabı listeledi ve hepsi de bilimkurguydu. Silikon Vadisi için, tür hem ilham hem de onaylama gibi görünüyor. Belki fikirlerinizi romanlarda okuduğunuzda uçan arabalar, yapay zeka ve Mars’ta koloni kurmak gibi sıra dışı projeler üzerinde çalışmak için kamçılanıyorsunuzdur, kim bilir? Teknoloji şirketleri ile bilimkurgu romanları arasındaki bağ çok derin. Bazı şirketler fütürist hayallerini gerçekleştirmek için yazarlardan yardım bile alıyor. Mesela Ready Player One’ın yayımlanmasından 2 sene sonra Oculus şirketi, romanın yazarı Ernest Cline’i başlıklarını denemesi için çağırmış ve kendi kurgusal dünyasındaki ile karşılaştırmasını istemişti.

Yine artırılmış gerçeklik başlığı üreticisi Magic Leap, Neal Stephenson’un 1992’de yazdığı Parazit adlı romanından çok etkilenmiş ve Stephenson’a “baş fütürist ”ünvanı verdiğini duyurmuştu. Stephenson şimdi Seattle’daki bir Magic Leap ofisinde çalışıyor ve yaratıcıların sanal gerçeklikte yapabileceklerinin sınırlarını zorluyor. Parazit,  artırılmış gerçeklik başlıkları, akıllı telefonlar ve dijital para birimleri gibi konularda başarılı öngörüler içeriyor. Romanın daha az dikkat çeken yanı ise, insanlığın sanal dünyayla etkileşiminin olumsuz yönüne odaklanıyor oluşu.

Tabii bilimkurgu yazarları açısından fikirlerinin gerçeğe dönüşmesi her zaman arzu ettiği gibi olmayabilir. Örneğin Elon Musk‘ın, Kim Stanley Robinson‘ın Mars’a yerleşildiği yüzyılları anlatan Mars Üçlemesi‘ni çok sevdiği ve harıl harıl okuduğu biliniyor. Oysa Stanley Robinson, böyle bir fikrin asla tek bir kişinin eline bırakılmaması gerektiğini söylüyor. Girişimciler insanlığı uyaran bilimkurgu temalarıyla çok ilgilenmiyorsa da en azından bazıları bu konuyu dikkate alıyor. Amazon Go mağazaları alışverişinizi yapıp kasaya uğramadan uzaklaşacağınız bir gelecek hayali sunsa da, San Francisco gibi şehirlerde ise uygulamanın ülkedeki fakir halkı ötekileştirmesinden korkuluyor. Çünkü bu kesimin online banka hesaplarına erişimi yok. Bazıları bu uygulamanın yasaklanmasını bile düşünüyor.

Hazırlayan: Kadir Tanrıverdi | Kaynak