Avrupa’nın En Güçlü Güneş Teleskobu: Gregor

Konuk Yazar 3 Eylül 2020 Bilim & Teknoloji Bir yorum bırakın

Teleskoplar ile ilgili fazla bilgisi olmayanlar, bütün teleskopların birbirine benzediği yanılgısına düşebilir. Bu teleskop Avrupa’nın en güçlüsü, üç aynalı ve 55.6 m etkili odak uzaklığına sahip yeni bir Gregor teleskop tipi. İsminin Gregor olmasındaki sebep ise 1670 yılında James Gregory tarafından tasarlanması. Gregor teleskobu, Güneş’in jilet keskinliğinde görüntülerini almasıyla ünlü. Dolayısıyla Avrupa güneş teleskobu Gregor ile kendi yıldızımızı artık hayal bile edilemeyecek kadar ayrıntılı olarak gözlemleyebiliyoruz.

Yeniden dizayn edilmesi ve merceklerinin değiştirilmesinden sonra, Güneşimize çevrilen teleskoptan gelen ilk görüntüler, diğer ayrıntılı görsellerin yanı sıra güneş lekelerini de en yüksek çözünürlükte gösteriyor. Böylelikle Avrupa’nın en büyük güneş teleskobu Gregor, Güneş’in ince yapısının jilet keskinliğindeki görüntülerini almayı başarabiliyor.

Fotoğrafta Gregor teleskobu ile 430 nanometre dalga boyunda gözlenen en yüksek çözünürlüğe sahip güneş lekesini görüyorsunuz.

Freiburg’daki Leibniz Güneş Fiziği Enstitüsü’nün (KIS) açıklamasına göre, Gregor Teleskobu 1,4 milyon kilometrelik çapı olan Güneşimizden 50 kilometrelik ayrıntıları çözebilecek kadar net görüntü alabiliyor. Enstitü’den yapılan basın açıklamasında, “Bu, futbol sahasındaki bir iğneyi bir kilometre mesafeden mükemmel keskinlikte görmek gibi,” deniliyor. Yüksek çözünürlüklü görüntüleri alabilmek için cihazın optik, mekanik ve elektronik aksamı sadece bir yılda tamamen yeniden tasarlandı.

Enstitü, teleskopun yeni optiği ile bilim insanlarının artık manyetik alanlar, türbülans, güneş patlamaları ve güneş lekelerini ayrıntılı olarak inceleyebileceklerini dile getiriyor. Temmuz 2020’de çekilen ilk görüntüler, güneş plazmasındaki güneş lekesinin gelişimi ve karmaşık yapılarının şaşırtıcı ayrıntılarını gösteriyor. Bu da Güneşimizde olan reaksiyonları çok daha iyi anlama ve gözlemleme fırsatı verecek. Ayrıca küçük yapıları keşfetmek, manyetik alanların Güneş üzerindeki plazma türbülansı ile etkileşiminin temel süreçlerini anlamak açısından böyle gelişmiş bir teleskoba sahip olmak çok önemli.

GREGOR, Observatorio del Teide tarafından 2.400 m yükseklikte işletilen Tenerife Adası‘ndaki Izaña Dağı’nda bulunuyor. Finansmanı birçok üniversite tarafından ortaklaşa sağlanıyor. Fakat Kiepenheuer Güneş Fiziği Enstitüsü, GREGOR teleskopunun geliştirilmesinden ve kullanılmasından en çok sorumlu olan kurum. Ayrıca meraklıları için ortak çalışma yapılan üniversiteler ise şunlar: