“Hayal gücü bizi hiç gitmediğimiz dünyalara yolculuğa çıkarır. Hayal gücümüz olmadan, hiçbir yere gidemeyiz.”
Carl Sagan, 70 ve 80’lerin belki de en ünlü bilim insanıydı. Dünya dışı zeki yaşamı araştırmış ve nükleer silahsızlanmayı savunmuştur. Yazarlarından biri olduğu ve sunuculuğunu üstlendiği Cosmos: A Personal Voyage belgeseliyle Contact (Mesaj) adlı romanı şüphesiz görünürlüğünü artırmış, bugün bile kendisini hatırlamamızı sağlamıştır.
Bir gökbilimci olan Carl Sagan, 9 Kasım 1934’te Brooklyn’de dünyaya gelmiştir. Gezegenler ve dünya dışı yaşam üzerine çalışmalar yaptığı University of Chicago’dan mezun olmuştur. 1968 yılında gezegen araştırmaları için Cornell Laboratuvarın’ın başına geçmiş ve NASA ile birlikte çalışmalar yürütmüştür. Nükleer karşıtı bir aktivist olan Sagan, 1983 yılında nükleer kış düşüncesini ortaya atmıştır. Birçok makale ve kitaba imza atarken çalışmalarını televizyon ve edebiyat yoluyla geniş kitlelere ulaştırmıştır.
İki çocuktan ilki olarak dünyaya gelen Carl’ın astronomiye olan ilgisi, erken yaşlarda annesinin onu yıldızlarla ilgili kitaplar bulması için kütüphaneye yollamasıyla başladı. Ailesiyle gittiği New York Dünya Fuarı’nda gördükleri ilgisini daha da artırdı. Böylece 1940’ların dergilerindeki bilimkurgu hikayelerini takip etmeye başladı. Zamanla “Dünya dışında yaşam olabilir mi?” sorusunu akıllara getiren uçan daire haberlerine kendini kaptırmıştı.
1951 yılında, 16 yaşındayken liseden mezun olup Chicago Üniversitesi’ne katıldı. Burada yürüttüğü deneyler ile dünya dışı yaşama duyduğu merak iyice alevlendi. 1955 yılında fizik bölümünden mezun oldu ve 1 yıl sonra lisansüstü derecesi aldı. 4 yıl sonra astronomi ve astrofizik doktorasını tamamlayıp California Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. NASA’nın Mariner 2 aracı için kızılötesi radyometre (ışınölçer) geliştiren ekibe katkıda bulundu.
Sagan, 1960’larda Harvard Üniversitesi ve Smithsonian Astrofizik Rasathanesi’nde çalıştı. Çalışmalarında özellikle Venüs ve Jupiter olmak üzere gezegenlerin fiziksel şartları üzerine yoğunlaştı. 1968 yılında, Cornell Üniversitesi Gezegen Çalışmaları Laboratuvarı’nın başına geçti ve üç yıl sonra da profesör unvanını aldı. Tekrar NASA ile çalışmaya başlayan Sagan, bu kez Viking uzay aracının Mars’ta ineceği yerin kararlaştırılmasında görev aldı. Ayrıca Pioneer ve Voyager araçlarıyla Güneş sistemi dışına gönderilen iletilerin içeriklerine katkıda bulundu.
30’lu yaşlarındayken yıldızlararası yolculuğun olabilirliği, Dünya’nın binlerce yıl önce uzaylılar tarafından ziyaret edilmesi, Jupiter’in üst atmosferinde gaz poşetlerine benzeyen canlılar olduğu gibi bilimsel anlamda sınırdaki konular hakkında dikkat çekici açıklamalarda bulundu. Mecliste yaptığı bir konuşmada dönemin gazete okuyucularının dilinden düşmeyen UFO’larla ilgili açıklamalar yapıp Venüs’ün dünyalaştırılması fikrini ortaya koydu.
Carl Sagan 1968 yılında, Stanley Kubrick’in kült bilimkurgu filmi 2001: A Space Odyssey‘e danışmanlık da yaptı, ancak bazı anlaşmazlıklar yüzünden bu projede fazla kalmadı. Sagan, 70 ve 80’lerde ABD’de herkesçe tanınan bir bilim insanıydı. Kitapları, kazandığı bu üne büyük katkı sağladı. İlk eserleri arasında; Kozmik Bağlantı (1973), Other Worlds (1975), Cennetin Ejderleri (1977, Pulitzer Ödülü) ve filmi de çekilen Mesaj (1977) bulunmaktadır. Tüm bu eserler, bilim dünyasında ve kamuoyunda büyük ilgi görmüştür.
Sagan, 1980 yılında kurulan Planetary Society’nin kurucularındandır. Kar amacı gütmeyen bu kuruluş, uzay keşiflerine yoğunlaşmaktadır. Bunun yanı sıra, Sagan, oldukça ses getiren TV programı Cosmos: A Personal Voyage’in senaristliğini ve sunuculuğunu yapmıştır. Ayrıca bu seriyi aynı isimli bir kitapla da desteklemiştir. Bilindik diğer eserlerinden Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space (Soluk Mavi Nokta, 1994), Dünya’yı uzayda küçücük bir nokta olarak gösteren Soluk Mavi Nokta fotoğrafından esinlenilmiştir ve Cosmos’u destekler niteliktedir. Sagan, Voyager 1’in çektiği bu fotoğrafı insanlığın evrendeki yerini belirtmek ve geleceğe dair görüşlerini açıklamak için çıkış noktası olarak kullanmıştır.
Carl Sagan şöhretini ve bilim insanı kimliğini, nükleer silahsızlanma kampanyası başlatmak ve dönemin başkanı Ronald Reagan’ın Stratejik Savunma Girişimi’ne karşı duruş sergilemek gibi politik amaçlarla da kullanmıştır. 1983 yılında nükleer kış terimini bir makalede kullanmış, 1 sene sonra çıkan The Cold and the Dark: The World After Nuclear War adlı kitabın yazarları arasında bulunmuştur.
Kariyeri boyunca kazandığı ödüller arasında 1977 ve 1981 yıllarında NASA’nın Seçkin Toplum Hizmeti Madalyası, 1994 yılında Ulusal Bilim Akademisi Toplumsal Refah Madalyası ve daha niceleri bulunmaktadır.
Carl Sagan, 20 Aralık 1996’da 62 yaşındayken geçirdiği zatürre sonucu hayatını kaybetti. Cosmos belgeseli 18 sene sonra, bu sefer Neil DeGrasse Tyson’ın sunumuyla tekrar ekranlara geldi. Tyson’ın Sagan’dan devraldığı bayrak, Dünya atmosferinin ötesinde olup bitenleri merakla takip eden yepyeni nesiller yaratacak.
Hazırlayan: Burak Avcı | Kaynak: Biography.com