Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
“Bilimkurgu, Lgbti+ bireylerine bakışımızı değiştirebilecek en güçlü sanat uğraşı bile olabilir. Zira bilimkurgu, bilimin ve mantığın çemberi haricinde kendisine herhangi bir sınır belirlemez.”
1 Nisan 1942 yılında doğan Samuel Ray Delany, ilk ve en etkili Afrika asıllı Amerikalı eşcinsel aktivist bilimkurgu yazarıdır. Çocukluğu çoğunlukla siyahîlerin yaşadığı Harlem’de geçen Delany’nin annesi Margaret Carey Boyd Delany, New York halk kütüphanesinde memurluk yapmış, babası ise cenaze hizmetleri veren bir ev işletmiştir. Çocukluğunda gittiği kilisede koroya katılmış ve birçok müzik aleti kullanmıştır. İlk çocukluk döneminde üstün zekâlı olduğu düşünülürken, disleksi sorunuyla mücadele etmek zorunda kalmıştır. Yaşamı boyunca editörlük, yazarlık, edebiyat eleştirmenliği ve profesörlük gibi görevlerde bulunmuştur. Wesleyan, Buffalo, Albany, Cornell, Massachusetts, Chicago üniversitelerinde çeşitli eğitim alanlarında görev yapan yazar, son olarak Temple Üniversitesi’ndeki görevinden sonra emekliye ayrılmıştır.
Lise döneminde tanıştığı şair Marilyn Hacker ile 1961 yılında evlendi ve bu evliliğinden bir kızı oldu. Henüz 20’li yaşın başlarındayken öykü ve kitap üretmeye başladı. Eserleri dönemin toplumsal kabulünün çok ötesinde olduğundan kalemine şiddetle karşı durulan ve hatta yer yer alaya alınan bir yazar olarak anıldı.
İlk romanı The Jewels of Aptor (1962) ile kaleminin asi ve güçlü duruşunu gösterebilme fırsatı buldu. The Towers of Toron, Babel-17, The Einstein Intersection, Dhalgren, Triton isimli eserleri en fazla ses getirmiş, büyük okur kitlelerine ulaşabilmiş romanlarının başında gelir. Avrupa’ya yaptığı bir yolculuk sırasında Yunanistan’ı ve ülkemizi de kısa süreli ziyaret etmiş, bu yolculuk süresince Nova isimli eserini yazmıştır.
Dilimize çevirisi yapılmış iki romanı bulunmaktadır. İthaki Yayınları’ndan çıkan Einstein Kesişimi (The Einstein Intersection) eserinde insanoğlunun yeryüzünden silindiği uzak bir gelecekte mutasyona uğramış varlıkların insan olmak için gösterdikleri çabayı anlatırken, Triton isimli kitabında ise Ursula K. Le Guin‘in Mülksüzler‘ine karşı bir heterotopya kurgulamıştır.
Geleneksel heteroseksüel bilimkurgu kültürünü karşısına alan Delany, eserlerinde cinsiyet sapmalarını ve kimi zaman da doğrudan Lgbti+ bireylerini işlemektedir. Bu bağlamda yazdığı Times Square Red/Times Square Blue (1999) isimli kitabı uzun süre çok satanlar listesinde kalmış ve okurları tarafından tam not almıştır. Dili ustalıkla kullanabilen ve bilimkurgu edebiyatında yeni yazım teknikleri sergileyen Delany; döngüsel anlatımları, içsel monologları ve kışkırtıcı karakterleriyle dikkat çekmektedir.
Yazarın böylesine sivri çıkışlarını anlayabilmek adına dönemin Amerika ve Avrupa kıtasına yakından bakmak gerekir. Amerika kıtasında yükselen siyahî karşıtlığı ve hemen sonrasında başlayan büyük siyahî direnişleri, yazarın eserlerinde ırk ve sömürge kavramlarının yer bulmasına neden olmuştur. Yine aynı yıllarda başlayan cinsiyet devrimleri ile ilgili toplumsal kalkışmalar sonrasında yaşanan Stonewall Ayaklanmaları da başta Amerika kıtası olmak üzere sayısız ülkede ses getirmiş ve birçok düşünür ve yazarın Lgbti+ ve benzer “öteki bireyleri” işlemesine yol açmıştır.
Delany, adeta entelektüel kavramını sil baştan değiştirmeye yeminli bir yazar gibi eserlerinde hem dilin yapısıyla hem de bilimkurgunun heteroseksüel gidişatıyla oynamaktan geri durmamıştır. Kimlikler üzerinden geleceği örmek artık onun yapmayı en çok istediği işlerin başında gelmektedir. Romanlarında yer edinen karakterlerin sosyal ilişkilerini, kalıp yargıların ötesine taşıyarak geleceğin cinsiyet kimliğini yeniden yaratmayı hedeflemiştir. Yapıtlarında güç ve istismar olgularını ustalıkla işlediği görünür.
Delany roman ve öykü yazarlığının dışında otobiyografiler, erotik öyküler, radyolar için senaryolar ve kadınlar için çizgi romanlar yazmıştır. Ayrıca cinsel yönelimi farklı bireyleri daha geniş kitlelere tanıtabilmek adına kendi hayatından yola çıkarak sayısız makale ve araştırmaya da imza atmıştır. Kaleme aldığı Dark Reflections isimli romanıyla Stonewall Kitap Ödülünü kazanmış ve ardından Fred Barney Taylor’un yönettiği The Polymath, or The Life and Opinions of Samuel R. Delany, Gentleman (Bilge Samuel R. Delany; Beyefendinin Yaşamı Ve Görüşleri – 2007) isimli bir belgesel yayımlanmıştır.
Bugüne kadar aldığı ödüller arasında Nebula, Hugo, Gaylactic Spectrum Award Hall of Fame, Eaton Award for Lifetime Achievement in Science Fiction ve William Whitehead Anma Ödülü ödülü de vardır.
