Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Ursula K. Le Guin ve kitapları her zaman biraz başkadır. Üstelik bu farklılık yazarın bilerek ve isteyerek oluşturduğu bir özellik değil, zeki bir insan ve zeki bir yazar olmasının doğal bir sonucudur. Hainli Döngüsü ya da Ekumen Döngüsü olarak bilinen seri de bu başkalıktan payını alıyor. Söz konusu kitap dizisine aslında bir “seri” denemez. Le Guin’in web sitesindeki açıklamalarına bakalım:
“İşin aslı şu ki, bu kitaplar devamlı bir tarihe sahip değil. Evet, bazı kitaplar arasında çok net bağlantılar var ama çok belirsiz olanları da var. Birtakım tutarsızlıklar da yok değil, örneğin Karanlığın Sol Eli’nden sonra ‘Zihin-konuşması’na ne oldu? Kimse bilmiyor. Tanrı’ya sorun, o da size bilmediğini veya artık ona inanmadığını söyleyecektir.”
Hainli Döngüsü’nün bu plansız halinin Le Guin’i rahatsız ettiğini söyleyemeyiz. Bir başka yazısında şöyle diyor yazar:
“Bu tür bir eksiklik, şimdi anlıyorum ki, fikirlerimin gelişip değişmesine önayak oldu. Zamanında ürettiğim birtakım kavramlara bağlı kalmak zorunda değildim, yeni şeyler üretmekte özgürdüm.”
Peki, nedir bu “Hainli Döngüsü”? Sekiz romandan ve birçok öyküden oluşan bir dünya. Bu serinin kitaplarını şöyle özetleyebiliriz (kitaplar Le Guin’in genel hatlarıyla önerdiği okuma sırasına göre düzenlenmiştir):
ROMANLAR
- Rocannon’un Dünyası / İng. Rocannon’s World, 1966 (Metis Yayınları)
- Sürgün Gezegeni / İng. Planet of Exile, 1966 (İthaki Yayınları)
- Hayaller Şehri – Yanılsamalar Kenti / İng. City of lllusions, 1967 (İmge Kitabevi)
- Karanlığın Sol Eli / İng. The Left Hand of Darkness, 1969 (Ayrıntı Yayınları)
- Mülksüzler / İng. The Dispossessed, 1974 (Metis Yayınları)
- Dünyaya Orman Denir / İng. The Word for World is Forest, 1972 (Metis Yayınları)
- Bağışlanmanın Dört Yolu / İng. Four Ways to Forgiveness, 1995 (Metis Yayınları)
- Anlatış / İng. The Telling, 2000 (İthaki Yayınları)
KISA HİKAYELER
- Semley’in Kolyesi /İng. The Dowry of the Angyar, 1964 (Rüzgarın On İki Köşesi, Ayrıntı Yayınları)
- Kış Kralı / İng. Winter’s King, 1969 (Rüzgarın On İki Köşesi, Ayrıntı Yayınları)
- İmparatorluklardan Daha Büyük Ama Daha Yavaş / İng. Vaster than Empires and More Slow, 1971 (Rüzgarın On İki Köşesi, Ayrıntı Yayınları)
- Devrimden Önceki Gün / İng. The Day Before the Revolution, 1974 (Rüzgarın On İki Köşesi, Ayrıntı Yayınları)
- Şöbilerin Masalı / İng. The Shobies’ Story, 1990 (İçdeniz Balıkçısı, Metis Yayınları)
- Ganam’a Dans / İng. Dancing to Ganam, 1993 (İçdeniz Balıkçısı, Metis Yayınları)
- Bir Başka Masal ya da İçdeniz Balıkçısı / İng. Another Story or a Fisherman of the Inland Sea, 1994 (İçdeniz Balıkçısı, Metis Yayınları)
- Seggri Meselesi / İng. The Matter of Seggri, 1994 (Dünyanın Doğum Günü, Metis Yayınları)
- Seçilmemiş Aşk / İng. Unchosen Love, 1994 (Dünyanın Doğum Günü, Metis Yayınları)
- Yalnızlık / İng. Solitude, 1994 (Dünyanın Doğum Günü, Metis Yayınları)
- Karhide’da Ergen Olmak / İng. Coming of Age in Karhide, 1995 (Dünyanın Doğum Günü, Metis Yayınları)
- Dağ Usulü / İng. Mountain Ways, 1996 (Dünyanın Doğum Günü, Metis Yayınları)
- Kadim Ezgi ve Köle Kadınlar / İng. Old Music and the Slave Women, 1999 (Dünyanın Doğum Günü, Metis Yayınları)
Bunlar haricinde bu evrene katılabilecek birkaç eser daha var ancak Le Guin, aralarında Rüyanın Öte Yakası ve Hep Yuvaya Dönmek gibilerinin de bulunduğu birtakım romanların ve hikayelerin kendi içlerinde ayrı eserler olduğunu ve Hainli Döngüsü’ne tam olarak eklenemeyeceğini özellikle belirtmiş.
Serinin tarihine gelirsek. Yüz binlerce yıl önce, Hain gezegeninin insanları, içinde Terra ismiyle bilinen Dünya’nın da bulunduğu birçok gezegeni kolonize ettiler. Bu gezegenlerdeki insanların çoğu birbiriyle çiftleşebilecek kadar genetik yakınlığa sahipti, ancak bazı eski Hainli Kolonizatör’lerin buna ek olarak genetik mühendislik kullandığını da biliyoruz. Rocannon’da bulunan türlerden en az biri genetik mühendislik ürünü, hatta Gethen’in androjin insanları da bu kategoriye dahil olabilir. Ekumen‘in kurucuları diğer dünyalardaki insanları aralarına katmaya mı çalışıyorlardı, bir deney mi yapıyorlardı yoksa kendilerine has sebepleri mi vardı bilinmiyor.
Hainlilerin kurduğu bu birlik eninde sonunda çöktü ve insanlar diğer gezegenlerde de yaşayan canlılar olduğunu unuttu. İşte okuduğumuz Ekumen kitapları bu birliğin yeniden kurulması için yapılan uğraşları anlatıyor. Bu uğraşlar iki aşamada özetlenebilir. Öncelikle, muhtemelen eski Hainlilerin birleştirdiği dünyalardan ve kolonilerden oluşan League of all Worlds kuruldu. Rocannon’un Dünyası’nın geçtiği zamana geldiğimizde bu birlik epey gelişmişti ancak bir o kadar da büyük tehdit altındaydı. Shing ismiyle bilinen ve Zihin-konuşmasında yalan söyleme yetisine sahip olan bir uzaylı ırkı League of All Worlds’ü yıktı. Shinglerin Zihin-konuşmasında söylediği yalanları tespit edebilen Terra’lılar tarafından net bir şekilde mağlup edilmesinden sonra, bu birlik Ekumen ismiyle tekrar kuruldu. Yanılsamalar Kenti’nde Ekumen’in seksen küsür gezegenden oluştuğu söyleniyor, Karanlığın Sol Eli’nde ise Genli Ai, Ekumen’e bağlı tamı tamına 83 gezegen olduğunu, eğer katılırlarsa Gethen’le birlikte bu sayının 84’e yükseleceğini belirtiyor
Anarşist bir ütopya nasıl olurdu? Çift cinsiyetli insanların yaşadığı bir dünyaya gitsek nasıl hissederdik? Farklı gezegenlerde farklı şartlar altında gelişmiş insanlar birbirleriyle nasıl iletişime geçerdi ve bunun sonucunda ne olurdu? Alternatif bir geçmişte/gelecekte neler olabilirdi? Hainli Döngüsü Le Guin’in işte bunlar ve bunlar gibi soruların cevaplarını bulma macerası olarak tanımlanabilir.
Hazırlayan: Ufuk Cem Çakır
