Fihrist Kitap Ütopya-Distopya-Bilimkurgu Dizisi

Fihrist Kitap Ütopya-Distopya-Bilimkurgu Dizisi, son zamanlarda hızlı ve özenli çalışmalarıyla karşımıza çıkıyor ve adını, bilimkurguyu inşa eden ilk metinler üzerinden duyurmayı sürdürüyor. Bir sene gibi kısa bir zamanda piyasaya çıkan 20’den fazla eserin ve devamında hayata geçmesi muhtemel yeni eserlerin kendi içerisinde bir bütünlük arz ettiğini söylemek mümkün. Fihrist Kitap’ın diğer bilimkurgu kitap dizilerinden gözle görünen ilk farkı, proto-bilimkurgu veya bilimkurgunun kimliğini ortaya çıkaran 17. yüzyıl ile 20. yüzyıl dönemini kapsaması diyebiliriz. Ancak adından da anlaşılacağı üzere bu dizi, sınırını geniş tutarak temelde “gelecek tasavvuru” üzerinden kitap listesini oluşturuyor ve “ütopya” ve “distopya” temaları eşliğinde bilimkurgunun bugünkü dünyasını aynı doğrultuda düşünmenin önünü açıyor. Fihrist Kitap Genel Yayın Yönetmeni Ömer Alkan’ın diziyi okuyucuya tanıtan önsözünde dile getirdiği şu nokta, çalışmanın ana aksını da oluşturuyor:

“Aslında geçmişin ütopyaları ile bugünün bilimkurgu metinlerinde temel bir “geleceğin dünyasını politik-ekonomik-sosyal görüşler çerçevesinde inşa etme” bağı bulunmaktadır. Ayrıca, 20. yüzyıl itibariyle metinlerdeki teknoloji “bağımlılığı” had safhaya ulaşsa da, klasik ütopyalarda da geleceğin teknolojisini azımsanamayacak bir hayal etme çabası görülmektedir. İşte bu doğrultuda Fihrist Kitap, konunun içerisine düşünsel-felsefi boyutunu da dahil ederek, bilimkurgunun doğuşunun asla bir ucuz roman merakından ortaya çıkmadığı gerçeğini vurgulamak istercesine yayınlar yapmaktadır.”

Bu çerçevede, dizinin içerisinde bir alt dizi olan “Feminist Ütopyalar”, Fihrist Kitap’ın tutumunu destekler nitelikte. Bu ilk dönem feministlerin gelecekteki toplum kurguları, sonraki feminist dalgalar tarafından dahi sahiplenilmemiş bir alanı teşkil ediyor. Fakat önemi yeni yeni keşfedilen bu metinler, kendi bünyesinde bir birlik oluşturarak 19. yüzyılın sonlarında, gerçekten kendine has kimliği olan bir literatür yaratmış gibi. Bu kitaplar, ilk dönem feminist yazarların gelecek kurguları üzerinden toplumsal cinsiyet konusunu işleyen, oldukça politik ama bir o kadar da geleceğin teknolojik olanakları üzerinden sosyal mesajlar içeren metinler.

Diğer yandan dizi, bilime inancın zirve yaptığı bu Endüstriyel Devrim döneminde, bilimsel deney safhalarını ve bilimsel bilgi aktarımını “abartacak” denli ileri giden “bilimin kurgusu” diyebileceğimiz “Summerfield Vakası” adlı çalışmalara kadar birçok ilki barındırıyor. Ya da, “Tuğla Ay” adlı kitap gibi ilk uydu fikrini ortaya atan ve oldukça bilimsel bir dil ve neredeyse didaktik bir tutum gösteren çalışmalar da dizinin içerisinde yer alıyor. Dolayısıyla, toplumsal yönü ağır basan kitaplar ile bilimsel yönü ağır basan bilimkurgu öncülü bu eserlerin, zaman içerisinde etkileşime girerek günümüz bilimkurgu edebiyatını oluşturduğunu da bu dizi aracılığıyla keyifle gözlemliyoruz.

Fihrist Kitap Ütopya-Distopya-Bilimkurgu Dizisi’nde amaçlanan, nihayetinde, klasikleri hayata geçirerek arşivlik bir külliyat yaratmak. Diziyi oluşturan şey ise bilimkurguya giden yoldaki klasik metinler ile bilimkurgunun ilklerini bütüncül ve karşılaştırmalı olarak görebilme imkânını sunma hevesi. Söz konusu metinlerin dizi olarak birlikteliği; düşüncenin ve geleceği hayal etmenin, bilimsel ya da güncel gerçeklerin bağlayıcılığı üzerinden geleceğin dünyasını kurmanın önemini vurguluyor. Fihrist Kitap’ın, biraz idealist bir bakış açısı ile konuya yaklaştığını ve bazen metnin ününden ya da ticari ederinden ziyade, eserleri yazındaki öneminden dolayı diziye eklediğini söylemek mümkün. Dizide yayımlanan eserlerin neredeyse tamamı Türkçeye ilk kez kazandırılmış metinler… Dolayısıyla, bu idealizmden kazançlı çıkanın çeviri bilimkurgu literatürümüzün ta kendisi olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.

Fihrist Kitap Ütopya-Distopya-Bilimkurgu Dizisi’nin güncel bir listesini aşağıdan bulabilir, dizideki kitapların konularına ise yazının devam sayfalarından ulaşabilirsiniz.