Bilimkurgu Kulübü Bu Sitede Gelecek Var!
Bilimkurgu edebiyatının kült yazarı Philip K. Dick (PKD) kariyerine 1950’lerin başında dergiler için öyküler yazarak başlamıştı. 22 yaşındayken yazdığı Roog, bir dergiye satarak para kazandığı ilk öyküsü olmuştu. Öykü Cuma günleri semtlerine gelen çöpçüleri, mahallenin değerli gıda maddelerini çalan uzaylılar olarak tahayyül eden bir köpek hakkındaydı.
PKD kariyeri boyunca yazdığı 121 öykünün büyük bir çoğunluğunu 50’li yıllarda kaleme aldı. Öykülerini o dönemin ‘pulp magazine’ olarak isimlendirilen ucuz dergilerinde yayımlatmak üzere yazıyordu. Philip K. Dick’in Peşinde isimli biyografide bu dönemde posta kutusunda bir dağ gibi yığılan ret mektuplarından söz edilir. Reddedilenlerin yanı sıra Fantasy Fiction, Galaxy Science Fiction, Science Fiction Quarterly, Astounding SF gibi dergilerde çok sayıda öyküsü de yayımlanmıştır. PKD’nin öykücülüğünde 1953 ve 1954 yıllarının özel bir yeri vardır, zira tüm öykülerinin yaklaşık yarısını bu iki yılda yazmıştır. İlerleyen yıllarda PKD’nin üretkenliğinde kayda değer bir gerileme olmamakla birlikte, yaratıcı enerjisini romanlar yazmaya yöneltmiştir. Yine Philip K. Dick’in Peşinde isimli biyografi aracılığıyla bunun sanatsal bir tercih olmaktan çok geçim derdiyle ilgili olduğunu da anlıyoruz.
Dünyada 50’ler, 60’lar ve 70’lerde PKD öyküleri arasından yapılan seçmeleri içeren çok sayıda kitap yayımlandı. PKD’nin Türkiye’de yayımlanan öykü kitapları ise yazarın ölümünden sonra oluşturulan beş ciltlik ‘Toplu Öyküler” koleksiyonunu içeriyor. PKD’nin toplu öykülerinin ilk iki cildi Türkiye’de daha önce Büyülü Fener Yayınları tarafından yayımlanmıştı. 2018 yılından itibaren Alfa Yayınları sırasıyla Bay Uzay Gemisi (Toplu Öyküler 1. Cilt), Kader Ajanları (Toplu Öyküler 2. Cilt), Yetenekliler Dünyası (Toplu Öyküler 3. Cilt) kitaplarını yayımladı. Bu yazının odak noktasını oluşturan Azınlık Raporu (Toplu Öyküler 4. Cilt) ise geçtiğimiz aylarda okurların beğenisine sunuldu. Toplu öykülerin beşinci cildinin çevirisi ise henüz yayımlanmış değil, bilimkurguseverler olarak serinin tamamlanmasını sabırsızlıkla bekliyoruz.
PKD öykülerinde, bilimkurgu edebiyatında pek sık rastlanmayan bir biçimde, 1950’ler ve 1960’lardaki Amerikan günlük yaşamının gerçekçi bir portresini buluyoruz. Orta sınıf Amerikalıları konu alan ve neredeyse doğalcılığa varan bu gerçekçilik özellikle öykülerin ilk kısımlarında daha belirgin. Öykülerde günlük hayatın sıradanlığı inanması güç bir olayın patlak vermesiyle bozuluyor. PKD’nin öyküleriyle ilk kez tanışanları en çok şaşırtan da öykülerindeki bu inanılmaz tema çeşitliliğidir. Kâhinler, telepatlar, yarı-yaşamlı insanlar, mutantlar, androidler, zaman gezginleri ve daha niceleri ile dolu renkli bir dünya…
Her ne kadar inanılması güç, absürt, neredeyse gerçek dışı durumları ele alsa da PKD’nin öyküleri bizlere güçlü bir sahicilik izlenimi veriyor. Günlük yaşamın ayrıntılarından ve gerçek insanlar model alınarak oluşturulan karakterlerden kaynaklanan bu izlenim, PKD öykülerinin okur nezdinde daha iyi ‘çalışmasını’ sağlıyor. Çoğunu kariyerinin erken dönemlerinde yazmış olmasına rağmen, PKD’nin öykülerine özendiği anlaşılıyor. Romanlarında çok sık rastlamadığımız usta işi tasvirleri öykülerinde bulmak mümkün. Geri dönüşler ya da özet anlatımlar yerine hep o anda yaşanan olayların aktarıldığı PKD öykülerinde diyaloglar önemli bir yer tutuyor ve hikayedeki kişilerin okurun zihninde canlanmasına yardımcı oluyor.
Toplu öykülerin 4. cildi olan Azınlık Raporu, 1955 – 1964 yılları arasında yazılmış 18 bilimkurgu öyküsünü kapsıyor. Kitaba ismini veren Azınlık Raporu öyküsü, Steven Spielberg tarafından 2002 yılında sinemaya da uyarlanmıştı. Başrolünde Tom Cruise’ün yer aldığı filmin, öykünün ruhuna sadık kalmakla birlikte Spielberg tarafından ek öğelerle zenginleştirildiğini söylemek mümkün. PKD öykülerinden uyarlanan filmlerden söz açılmışken Total Recall (Gerçeğe Çağrı), Impostor (İkiyüzlü), Next (The Golden Man uyarlaması), Çığlıkçılar (Screamers), Hesaplaşma (Paycheck), Kader Ajanları (Adjustment Bureau) filmleri ile Elektrikli Düşler (Electric Dreams) dizisini anmak uygun olacak. Ayrıca uyarlamaların tam bir listesine buradan ulaşabilirsiniz.
Toplu öyküler serisinin diğer kitaplarına benzer biçimde Berna Kılınçer tarafından çevrilen Azınlık Raporu, gerek çeviri gerek redaksiyon anlamında başarılı bir çalışma olmuş. Kitapta Azınlık Raporu’nun yanı sıra Tutsak Piyasa, Neşeli Pat’lı Günler, Ah, Bir Brobel Olsam isimli öyküler özellikle dikkat çekici.
PKD eserlerinden birini ya da diğerini seçerek potansiyel okurlara önermek oldukça güç, zira her kitabında ilginç, şaşırtıcı ayrıntılara, hayranlık uyandıran bilimkurgu buluşlarına rastlamak mümkün. Her ne kadar sanatsal zevkler kişiye göre değişse de, Goodreads platformundaki beğeni skorları has okurların PKD’nin öykü kitaplarını beğenerek okuduğunu gösteriyor. Bu bağlamda, PKD’nin ülkemizde daha fazla ilgi gören romanlarının yanı sıra öykü kitaplarına da şans vermek iyi bir fikir olabilir.
