Katilbot Günlükleri: Tüm Sistemler Çöktü

Kapakta sert görünüşlü bir robot ve üstünde büyük harflerle “Tüm Sistemler Çöktü” yazıyor. Hemen altında ise daha küçük harflerle yazılmış “Katilbot Günlükleri” ibaresi hemen göze çarpıyor. Bir bilimkurgu hayranı için neredeyse her şey kapakta mevcut gibi. Bu kadar iddialı bir kapaktan sonra “içeriği de iyi olmalı” diye düşünmemek elde değil. Martha Wells’in 2017 yılında yayımladığı kısa roman serisi Katilbot Günlükleri’nin ilk kitabı Tüm Sistemler Çöktü, bu sene İthaki Yayınları tarafından dilimize çevrildi. 2018 yılında Nebula, Hugo, Alex ve Locus En İyi Kısa Roman ödüllerini alarak tüm güzelliğin sadece kapağından ibaret olmadığını kanıtladı.

Kitap, uzay araştırmalarının kurumsallaştığı, araştırmalarda kullanılacak tüm malzemelerin de “şirket”ten kiralandığı bir gelecekte geçiyor. Araştırma yapılabilmesi için gerekli izinler alınıyor, ardından da uzay gemileri, araştırma cihazları, bilgisayarlar ve hatta GüvBirim adı verilen androidler bile kiralanıyor. Böyle bir ortamda şirketin hem müşterilerini hem de kendi malzemelerini korumak istemesi de gayet mantıklı.

“Uzak bir gezegende, yüzey testi yapan bir grup bilim insanına kendine “Katilbot” diyen ve kendi idari modulünü hacklediği için bilinç kazanmış bir GüvBirim androidi kiralanmıştır.”

Tüm GüvBirimlerin birincil görevi yanlarındaki insanları güvende tutmaktır. Protokoller, kurallar ve görevler kendi çıkarlarını korumak isteyen “Şirket” tarafından belirlenir. Ancak şirketin çıkarlarına ters düşen bir durum olduğunda her şey ve herkes gözden çıkarılabilir. İlk kitapta yer alan Doktor Mensah ve ekibi, bazı çevresel ve teknik sorunlarla karşılaştığında yanlarındaki GüvBirim için çok fazla sorun olmuyor ve yapması gerekeni yapıyor. Ancak bir süre sonra gezegende yer alan diğer bir ekiple bağlantıları koptuğunda olayların değiştiği anlaşılıyor.

Kitabın başında tüm sorunlarının bu olduğunu düşünen ekip, daha sonra GüvBirimlerinin idari modülünü kendi kendine hacklediğini ve bilinçli olduğunu fark ediyor. Kendisine Katilbot diyen bu GüvBirim’in ne yapıp ne yapmayacağı kitabın başından sonuna tüm ekip için bir soru işareti. Katilbot Günlükleri aslında oldukça sinsi bir kısa roman. Kapakta görülenler aslında robot savaşları, uzay cinayetleri veya yapay zekaların mücadelesi gibi bir konuda ilerleyeceğini söylerken, içerik olarak Martha Wells daha çok karaktere odaklanıyor. Bir roman veya kısa roman insanlara ne kadar aksiyon sunarsa sunsun insanları içine çeken şey aslında karakterlerdir ve yazar bunu o kadar iyi bir şekilde yapıyor ki, ana karakteri bir android olan kitaba okuyucuyu bağlıyor.

Bir androidle ne kadar bağ kurulabilir diye sorulabilir. Aslında bir robotun altında derin ve incelikle işlenmiş insani bir hikaye var. Pembe dizi seven, eski televizyon şovlarını takip eden bir GüvBirim. Aslında istediği tek şey yalnız kalmak ve eğlence programı izlemek. Bunu hangimiz istemedik ki? Katilbot dokunulmamak isterken etrafındaki insanlar da birtakım soru işaretleriyle karşı karşıya kalıyor kitapta. Çoğu zaman doğru kararı verse de Şirket’ten gelen emirleri uygulamayan, ama asla ekibe karşı gelmeyen bir robota güvenilebilir mi? GüvBirimleri neden kendisine Katilbot ismini almıştı? Gerçekten istediği şey neydi? Sevdiği şey olan şov programı mı izleyecekti, yoksa ekibin GüvBirim’i olarak onlara hizmet mi edecekti? Tüm bu sorular kitapta yavaş yavaş çözümlenirken okuyucu da kitabın içine dalmakta gecikmiyor.

Katilbot her insan gibi (ki o bir robot) bazen sadece yalnız kalmak istiyor. Vazgeçmek istiyor ama yapmıyor. Gerçek insanlarla televizyon karakterlerini kıyaslıyor. Martha Wells’in kısa romanını ve özellikle tasarladığı karakteri sevmemek imkansız. Bu duruma yazarın ince mizah anlayışı da eklendiğinde kitap bir çırpıda bitiveriyor. İyi haber ise Katilbot Günlükleri’nin üç kitabının daha olması. İkinci kitap Yapay Koşullanma da İthaki Yayınları tarafından dilimize çevrildi. Üstelik o da bu yıl içinde Hugo ödülü aldı. Tek seferde elden düşürmeden okunacak çok başarılı bir kısa roman Tüm Sistemler Çöktü. 124 sayfalık kitap, ne bir roman kadar uzun, ne de bir öykü kadar kısa ama bittiğinde kesinlikle devamını istiyorsunuz ve Katilbot’un daha neler yapacağını merak ediyorsunuz. Neyse ki devam kitapları yazılmış durumda ve beklemeye gerek yok.

Sonraki