Epik Bir Sovyet Bilimkurgusu: Andromeda Nebulası

Andromeda Nebulası (Aynı zamanda Andromeda: Bir Uzay Çağı Masalı olarak da bilinir), Sovyet paleontolog ve bilimkurgu yazarı Ivan Yefremov tarafından yazılmış kapsamlı ve ütopik bir destan. İlk olarak 1955’te dergi formunda ve daha sonra 1957’de ciltli şekilde yayımlandı. Roman, Sovyet literatüründe ilk modern spekülatif kurgu eser olarak kabul edildi. Hikayenin merkez noktası olarak seçilen atomik buharlı trenler ve otomatik biçerdöverler ile Sovyet bilimkurgusundaki hakim ve devlet tarafından da teşvik edilen “yakın sınırlar” doktrininin kırılmasında öncü oldu.

Efremov odağını topluma yöneltti ve tamamen başarılı olamasa da (üslubu pek çok kişi tarafından kuru ve skolastik olarak algılanıyordu ve karakterleri çoğu zaman insanlar yerine felsefi idealler gibi görünüyordu), roman yine de sosyal bilimkurgu ve bilimkurgunun bir bütün olarak ölçeği ve amacı için önemli bir atlama taşı haline geldi. Ayrıca yazar eserinde, üzerinde çalıştığı sosyal teorisinin çok önemli kavramlarını ilk kez sundu. Bu kavramlar hayatının ileri safhalarında başına türlü dertler açacaktı. Ancak yayımlandığı zamanda, romanın ideolojik tonu resmi çizgiyle uyumsuz olarak algılanmadı.

Andromeda Nebulası’ndaki Dünya toplumu, teorik-komünizm anlamında orijinal, sınıfsız, parasız, kıtlık sonrası bir komünist ütopya. Baskı yok, yoksulluk yok, sömürülen sınıf yok (aslında, hiçbir şekilde sınıf yok), herkesin arzusu bedelsiz olarak yerine getiriliyor ve insanlar da gerçekten abartılı bir şey istemeyecek kadar düşünceli. Politik olarak yönetim Ian M. Banks‘in The Culture serisine benzeyen bir anarşik teknokrasi. Bilgisayarlar hantal, az bulunan, sadece çeşitli yönetim komitelerinde ve akademide yapılan hesaplamalarda kullanılan yardımcı araçlar olarak yer alıyor. Toplumun ilerleyişi, her insanın kendi potansiyelini keşfetmesine ve dünya çapında ortak hedeflere doğru ilerleyen bir toplumun kurulmasına dayandırılıyor. Romandaki insanlık, neredeyse evrensel olarak enerjik, istekli, atletik, eğitimli ve her zaman yeni maceralar peşinde.

Kurguda birçok farklı zeki uzaylı türü var ve çoğu bize konum olarak görece yakın. İsmi “Büyük Halka” olan Birleşmiş Milletler benzeri bir organizasyonda bir araya gelinerek yararlı bilgi paylaşımları ve işbirliği konuları tartışılıyor. Bu az bir iş değil, çünkü zamanın bu noktasında, ışıktan hızlı seyahat ve alt uzay iletişimi henüz icat edilmemiş ve Dünya, Büyük Halka ile birkaç yüzyıl boyunca iletişim kurmuş olmasına rağmen henüz bir yıldız gemisi gezegenimize uğramamış.

Roman, birkaç önemli karaktere ve iç içe geçmiş bir örgüye sahip. Son keşif yolculuğundan dönen yıldız gemisi kaptanı Erg Noor, umutsuzca yaşamında bir anlam arayan Dış İstasyonlar eski direktörü Dar Veter, uzayın geniş boşluğuna büyük bir nefret besleyen Mven Mass, Noor ve Veter ile bir aşk üçgeni oluşturan tarihçi Veda Kong ve yetenekli bir fizikçi olan Ren Boz olay örgüsünün öne çıkan karakterleri. Bu karakterler ve onların hikayeleri birbirleriyle bağlantılı olarak bir diğerini etkiliyor ve yazara oldukça çekici bu topluluğun geniş ve renkli bir resmini çizme imkanı sağlıyor. Tabii ki bu topluluğun da kendine ait sorunları var ve romanda bunlar sık sık tartışma konusu haline getiriliyor. Ancak ilginç şekilde, romanın ana çatışması kötülük, bencilik veya beceriksizlik değil, sık sık belirtildiği gibi “iyi” ile “daha iyi” arasında. Kaldı ki bütün karakterlerin hedefinde insanlığın yararı var, ancak ayrıntılar üzerinde farklı görüşler ortaya çıkabiliyor.

Sonuç olarak, Sovyetler Birliği’nde henüz yaygın olarak bilinmeyen batı bilimkurgularından ilham alan ve bazı durumlarda onların tahminlerine meydan okuyan bu roman, epik Sovyet bilimkurgusunun kapılarını açtı. Gettolarında on yıllarca sıkışıp kalmış olan yazarlar ve okuyucular, aniden türün sandıklarından çok daha derin olduğunu fark etmiş ve coşkuyla Sovyet bilimkurgusunun Altın Çağı’nı başlatmışlardı…

Kaynak

Yazar: Murat Yıldırım

Bilim veTeknik dergisinde popüler bilim yazarlığı ve editörlük yapmışlığım var. Bilimkurgu Kulübü websitesinde yazı yazmaya ve çeviri yapmaya devam ediyorum. Amatör olarak yazdığım hikayelerim yine Bilimkurgu Kulübü websitesinde, Yerli Bilim Kurgu Yükseliyor e-dergiside, Kayıp Rıhtım aylık öykü seçkisi ve Lagari Fanzin'de yayımlandı. Elime geçen, hoşuma giden herşeyi okurum ama özellikle bilimkurgu, fantazi ve korku edebiyatına bayılırım. Eğitim hayatımda yolum Istanbul Atatürk Fen Lisesi, Boğaziçi Üniversitesi, University of Iowa ve University of Ottawa'dan geçti. Şu anda hayatımı ultrahızlı lazer laboratuvarlarında THz bandında foton toplayarak kazanıyorum.

İlginizi Çekebilir

gunesi yaninda tasiyan adam-kapak

Çok Katmanlı ve Şaşırtıcı: Güneşi Yanında Taşıyan Adam

Bilimkurgu edebiyatında peş peşe distopya örneklerinin yayımlandığı bir dönemdeyiz. Bununla da kalmıyor, her fırsatta ütopyaları …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et