Bir Başlangıç Kitabı: Şimdi ve Daima

Türü ne olursa olsun, yeni bir yazarı okumaya karar verdiğinizde ilk işiniz bir kitap seçmek. Bu aşamada önemli olan nokta, o yazara ait seçtiğiniz kitabın sizi fazla zorlayıp zorlamayacağı. Eğer parmağınız yazarın ustalık döneminde çıkmış daha alengirli bir eseri işaret ediyorsa anlama ve alışma süreci biraz sancılı geçebilir. Örneğin, Philip K. Dick’i kısa öyküleriyle okumaya başlarsanız avantajlısınız. Tıpkı Isaac Asimov’a Ben, Robot‘la, H. G. Wells’e Görünmez Adam‘la ve Stanislaw Lem’e Yıldız Güncesi‘yle başlamak gibi. Elbette bunlar kişisel öneriler ama genel görüşe de uygun.

Yukarıda adı geçen ve geçmeyen birçok yazarın kendine has tarzları olsa da, Ray Bradbury okumak ince bir çizgide yürümek gibi. Bradbury okur kitlesine baktığımızda ise bunu daha net görüyoruz. Okurların yarısı yazara ve tarzına çok rahat alışırken diğer yarısı hikayenin ve betimlemelerin içinde kaybolduğunu belirtiyor. Bu nedenle Ray Bradbury’i okumak biraz zahmetli olabiliyor. Bu zorluğu aşmanın en kolay yöntemi ise yazara ait eserlerden bazılarını tam dişimize göre olacak şekilde belirlemek. Fahrenheit 451 bu kapsamda başvurulacak ilk kitaplar arasında yer almasına rağmen İthaki Bilimkurgu Klasikleri‘nden çıkan Şimdi ve Daima bir adım önde diyebiliriz.

Çevirisini Kemal Baran Özbek‘in yaptığı eser, The Times tarafından Melville, Shakespeare ve Poe esintileri taşıyan eşsiz bir kitap olarak lanse ediliyor. Ve bu tanım da oldukça isabetli. Popüler İthaki serisinin 91. kitabı olan Şimdi ve Daima, yazarın iki kısa romanını içeriyor: Bir Yerlerde Bir Müzik Çalıyor ve Leviathan ’99. Kitabın hemen ilk sayfalarında kendi hayatının bazı dönüm noktalarından ve öykülerin çıkış yerlerinden bahseden Ray Bradbury, ufak da olsa yazarlık hayatından kesitler sunuyor. Örneğin, kitaptaki ilk eser Bir Yerlerde Bir Müzik Çalıyor‘u bir ezginin sürekli zihninde dönüp durması sonucu yazdığını öğreniyoruz. Yine Leviathan ’99‘u da Moby Dick‘in etkisinde kalarak yazdığını belirtiyor. Elbette yazarın hemen hemen tüm eserlerinde gördüğümüz o ünlü betimlemelerle dolu paragraflara ve zengin hayal gücüne bu iki öyküsünde de rastlamak mümkün.

Ray Bradbury’nin birçok kavramı ustalıkla işlediği kitapta öyküler farklı tempolarla ilerliyor. Bir gazeteci olan Cardiff’i ve onun -anlam veremediği bir şekilde- Summerton’a gitmesini konu alan ilk roman, gerçek ve gerçek olmayanla büyüsel bir bütünlük sergiliyor. Çocukların olmadığı ve yaşayanların ölmediği mini bir ütopya sunan Bir Yerlerde Bir Müzik Çalıyor, yapısıyla yavaş bir tempoya sahip. Moby Dick’in bilimkurgusal bir versiyonu olan Leviathan ’99 ise klasik bir uzay operası. Bir kuyruklu yıldızın peşindeki gemi mürettebatını anlatan hikaye, meraklandırıcı ve hızlı temposuyla kitabı durağanlıktan uzaklaştırıyor. Böylece orta yolu bulan kitap hem zor hem de basit olmayan bir okuma deneyimine kavuşuyor.

Şimdi ve Daima‘da yazarın diğer kitaplarından izlere rastlamak da mümkün. Karahindiba Şarabı, Uğursuz Bir Şey Geliyor Bu Yana ve Mars Yıllıkları ilk akla gelenler. Zaten her iki hikaye de ilk yayımlandıkları haliyle değil, üzerinde tekrar düşünülerek biçimlendirilmiş. Ray Bradbury’nin hayal gücünün ne kadar kuvvetli olduğundan bahsetmiştik. Bu kitabındaki hikayelerin de ana tema üzerinden ilerlemesi bir yana, pek çok fikre yer vermesi söz konusu düşünceyi pekiştiriyor. Kısacası Şimdi ve Daima, aşk, ölümsüzlük, intikam, tanrı ve başka birçok kavramı iki farklı romanda ele alarak etkili bir koleksiyon olmayı başarıyor.