Usta yazar Isaac Asimov, hayatı boyunca birçok alanda yüzlerce kitap yazmasına rağmen en geniş kitleye ulaşan eserleri kuşkusuz bilimkurgu türündedir. Bu türde yazdığı kitapların ötekilere nazaran daha çok bilindiği gerçeğini göz önüne aldığımızda, Asimov’un türün tarihinde haklı bir yere sahip olduğunu söylemek mümkündür. Vakıf, İmparatorluk ve Robot serilerinin yanı sıra, tekil romanlarıyla da bilimkurgu dünyasına eşsiz eserler bırakmayı başarmıştır. Ayrıca yüzlerce bilimkurgu öyküsü de edebiyat dünyasında en az romanları kadar yer etmiştir.
Türkiye’de en bilinen ve en fazla kitabı basılan bilimkurgu yazarı unvanlarına ek olarak en çok öyküsü Türkçeye çevrilen bilimkurgu yazarı da kendisidir. Öyle ki nice bilimkurgu yazarının henüz hiçbir eseri dilimize kazandırılmamışken, tamamı Asimov öykülerinden oluşan 9 farklı öykü derlemesine sahibiz. Buna ek olarak 12 farklı derlemede de öyküleri bulunmaktadır. Yani Asimov’un öykülerini içeren 21 farklı kitap bilimkurgu okurlarının kitaplıklarını süslemeye hazır. Dergileri saymak ise mümkün değil.
İşin içine romanları ve bilim kitaplarını da kattığımızda yüze yakın kitap elde ederiz ama bu yazının konusu öyküler olduğundan, şimdilik sadece bu 21 esere değinmek doğru olacaktır. Bilimkurgu edebiyatının klasikleri arasında yer alan Ben, Robot‘un bütüne bakınca bir romana büründüğü görülse de, aslında 9 kısa robot öyküsünden oluşan bir derlemedir. Bu sebeple Ben Robot da bu yazının kapsamındadır.
Asimov öykülerinin ilk çevirisi bundan tam 46 yıl önceye dayanır. 1971’de başlayan Isaac Asimov öyküleri maceramız bitmiş değil; kısa bir süre önce İthaki Yayınları’nın yeniden yayımladığı Ben, Robot bunun göstergesi. Bugüne dek çevrilen tüm öyküler elbette önemli bir arşiv oluşmasını sağlamışsa da, yeterli olmadığını söylemek gerek. Zira daha dilimize kazandırılmayan nice Asimov öyküsü olduğunun bilincindeyiz. Umarız önümüzdeki yıllarda bu büyük bilimkurgu yazarının başka öykülerine de ulaşma şansına erişiriz.
Yerli kitaplarda ve dergilerde yayımlanan tüm öykülerini topladığımızda 110 çeviriye ulaşsak da, tekrar çevrilenleri düştüğümüzde tamı tamına 96 farklı Isaac Asimov öyküsüne sahip olduğumuzu söyleyebiliriz. Gerçekten harika bir rakam!
Üç kısımda topladığımız veritabanının ilki yalnızca Isaac Asimov öykülerinden oluşan derlemeleri kapsamaktadır ve basım yıllarına göre şu şekildedir:
(Başlıklara tıklayarak öykü listelerini görüntüleyebilirsiniz.)
Marslılar / Cep Kitapları Yayınevi
1984 yılında Hulusi Özaykun çevirisiyle yayımlanan derlemede 4 Asimov öyküsü bulunmaktadır.
- Mars Yolu
- Gençlik
- Derinlerde
- Enayi Tuzağı
Dünya Hepimize Yeter / Cep Kitapları Yayınevi
Hulusi Özaykun çevirisiyle 1984 yılında Cep Kitapları’ndan çıkan ve toplamda 15 Asimov öyküsü barındıran bir derlemedir.
- Ölü Geçmiş
- Özgür Seçim
- Dördüncü Boyut
- Çocuk Masalı
- Sulak Bir Yer
- Issız Gezegendeki Ev
- Mesaj
- Tatmin Olmanız Garanti Edilir
- Cehennem Ateşi
- Kıyamet Bürosu
- Eski Mutluluklar
- Fıkracı
- Ölümsüz Ozan
- Bir Gün
- Düş Görmek Özel Bir İştir
Galaksi Şeytanları / Altın Kitaplar Yayınevi
1991’de Altın Kitaplar Yayınevi tarafından çıkarılan bu öykü derlemesi aynı zamanda bu yayınevinden çıkan ilk Isaac Asimov öykü derlemesidir. Gönül Suveren’in çevirdiği 5 öykü, bilimkurgu okurlarını memnun etmeye yetmiştir.
- Galaksi Şeytanları
- Karanlık Bir Dünya
- C. Borusu
- Yeşil Lekeler
- Ayıklama
Jüpiteri Satıyorum / Altın Kitaplar Yayınevi
1992 yılında, Gönül Suveren çevirisiyle çıkan bu öykü derlemesinde 8 Asimov öyküsü bulunmaktadır.
- Jüpiteri Satıyorum
- Ben, İnsan
- Cennette Bir Yabancı
- Ölüm Cezası
- Yazar! Yazar!
- Bir İlişki Olamaz
- Bir Arı Hiç Aldırır mı?
- Her Biri Bir Kaşif
Melezler Venüste / Altın Kitaplar Yayınevi
Altın Kitaplar Yayınevi’nden yayımlanan bir başka öykü derlemesi. 1993’te yayımlanan bu derlemede Gönül Suveren’in çevirdiği 11 Asimov öyküsü bulunmaktadır.
- Melezler Venüste
- Aynadaki Görüntü
- Kadınca Bir Sezgi
- Sally
- Şarkı Söyleyen Çan
- Konuşan Taş
- Marsport’tayım, Hilda da Yanımda Değil
- Hiçe Karşılık Hiç
- Dördüncü Kuşak
- Yıldönümü
- Gerçek Aşk
Uzayın Bekçileri / Altın Kitaplar Yayınevi
1995 yılında Altın Kitaplar Yayınevi’nden çıkan bu kitabın çevirmeni de yine Gönül Suveren. Kitap, içeriğinde 7 Asimov öyküsü bulunduruyor.
- Yerin Altında
- Uzayın Bekçileri
- Fıkra Anlatıcısı
- Kozmik Kuluçka Makinesi
- Ölüm İlanı
- Şaka
- Işıklı Şiirler
Güle Güle Dünya / Sarmal Yayınevi
1997 yılında Sarmal Yayınevi’nin bilimkurgu serisinden çıkan bu derlemenin çevirmeni Almıla Özbek. İçinde robot öyküleri de dahil olmak üzere toplamda 15 Asimov öyküsü barındırıyor.
- Cal
- Soldan Sağa
- Savaş Delisi
- Halüsinasyon
- Evrende Düzensizlik
- Bilgisayar Tanrısı Alexander
- Kanyonda
- Güle Güle Dünya
- Seçim Propagandası
- Adalet Anlayışı
- Hata Affetmez
- Robot Kardeş
- Uzay Devletleri
- Chip-Adamlar
- Altın
Robot Öyküleri Antolojisi / Us Yayıncılık
Us Yayıncılık tarafından 1999 yılında Özlem Kurdoğlu çevirisiyle bilimkurgu okurlarına sunulan bu kitap, isminden de anlaşılacağı üzere Asimov’un robot öykülerinden oluşuyor. Burada yayımlanan 8 öykünün Ben, Robot’taki robot öykülerinden farklı olduğunu da eklemek gerek.
- Robot AL-76 Başıboş Kalıyor
- İstem Dışı Zafer
- Birinci Yasa
- Bir Araya Gelelim
- Memnuniyetiniz Garantilidir
- Risk
- Lenny
- Bakış Açısı
Ben, Robot / Deniz Kitaplar Yayınevi / Altın Kitaplar Yayınevi / Beyaz Adam Yayınları / İthaki Yayınları
Ben, Robot, toplamda 5 farklı yayınevi tarafından basılmıştır. Altın Kitaplar ve Beyaz Adam’ın baskıları hatalı olsa da, geriye kalanların okunması için herhangi bir engel yoktur. Son olarak 2016’da İthaki Bilimkurgu Klasikleri Dizisi’nden çıkan kitapta 9 Asimov öyküsü bulunmaktadır.
- Robbie
- Kovalamaca
- Mantık
- Tavşanı Yakalamak
- Yalancı!
- Kayıplara Karışan Robot
- Kaçış
- Kanıt
- Önlenebilir Çatışma
Yazının buradan sonraki kısmı Asimov’un başka öykü derlemelerinde yer alan öykülerini içermektedir. Kitaplar basım yıllarına göre şu şekildedir:
Dördüncü Güneş / Ant Yayıncılık # Uzaydan Gelen Konuk / Ant Yayınları
1971 yılında Tonguç Erden çevirisiyle Ant Yayıncılık’tan çıkan bu derleme 1983 yılında Dicle Yıldırım çevirisiyle İlgi Yayınları’ndan aynı şekilde yeniden yayımlanmıştır. Toplamda 9 öykünün yer aldığı kitapta Asimov’un 1 öyküsü yer almaktadır. Öykü aynı zamanda Ben, Robot derlemesine aittir.
- Kayıp Robot
Güneş Sistemi Öyküleri / Maya Kitap
Nil Okman’ın çevirisi ile 1983 yılında Maya Yayınları’nın çıkardığı bu kitapta toplamda 13 öykü bulunuyor. Bizzat Asimov’un, belli bir tema çerçevesinde bir araya getirdiği bu öyküler arasında kendisinin ise 1 öyküsü bulunuyor.
- Su Gürlemesi
Dünyalıların Gelişi / Cep Kitapları Yayınevi
1984 yılında Cep Kitapları Yayınevi’nden çıkan bu derlemenin çevirmeni Yalçın İzbul’dur. Toplamda 7 öykü bulunan bu derlemede Asimov’un 1 öyküsü bulunmaktadır. Öykü aynı zamanda Ben, Robot derlemesine aittir.
- Robot Mantığı
2001 ve Ötesi / Engin Yayıncılık
Şükran Yurdagül çevirisiyle, 1989’da Engin Yayıncılık’tan çıkan öykü derlemesinde ilk bakışta 1 Asimov öyküsü gözükse de, ufak bir araştırma sonunda Robert Sheckley’e ait olduğu söylenen öyküyü aslında Asimov’un kaleme aldığını görmekteyiz. Basılırken yapılan bu hatayı bir kenara koyarsak eğer, kitapta 2 öyküsünün yer aldığını söyleyebiliriz.
- Bilardo Topu
- Eğlenceli Bir Gün
Korkunun Bütün Sesleri / Metis Yayınları
1993 yılında Metis Yayınevi tarafından yayımlanan bu derlemenin çevirmenleri Levent Mollamustafaoğlu ve Sedef Öztürk. Derlemede Asimov’un 1 öyküsü yer alıyor.
- Güç Duygusu
Üç Robot Yasası / Altın Kitaplar Yayınevi
1996 yılında yayımlanan ve yine Gönül Suveren’in çevirdiği bu derleme 8 öykü bulunmakta olup, bunlardan 7’si Asimov’a aittir.
- Üç Robot Yasası
- Kullanılamayacak Kadar Korkunç Bir Silah
- Büyük Buluş
- Callisto’daki Tehlike
- Adımı “S” Harfiyle Yazın!
- Yıldız
- Lanetli Gezegen
En Güzel Hayalet Hikayeleri / Arion Yayınevi
1997’de Z. Elif Çakmak çevirisiyle Arion Yayınevi tarafından basılan bu öykü derlemesinde toplamda 26 öykü bulunuyor. Asimov’u ise, bir başka bilimkurgu yazarı Frederik Pohl ile ortak yazdıkları bir hikayeyle görmekteyiz.
- Yasal Ayin (Frederik Pohl ile birlikte)
Son Soru / Ve Yayınları
1998 yılında Adalet Celbiş çevirisiyle çıkan bu derleme Ve Yayınları’na aittir. 6 öykünün bulunduğu derlemede Asimov’un yine 1 öyküsü bulunmaktadır.
- Son Soru
Gizli Göz / Karizma Yayınları
1999’da Levent Kaya çevirisiyle Karizma Yayınları tarafından basılan bu kitapta 9 öykü yer almaktadır. Asimov ise 1 öyküyle bizlere göz kırpmaktadır.
- Çalan Çan
Mikromega / Us Yayıncılık
Us Yayıncılık tarafından yine 2000 yılında yayımlanan öykü derlemelerinden bir diğeri. Geniş bir çevirmen kadrosuna sahip olan kitapta yer alan 1 Asimov öyküsünün çevirmeni ise Emir Gümrükçüoğlu.
- Düşün!
Sus Projesi / Us Yayıncılık
2000 yılında Us Yayıncılık’ın yayımladığı bu derlemenin geniş bir çevirmen kadrosu bulunuyor. Kitap, içinde Özlem Kurdoğlu çevirisiyle 1 adet Asimov öyküsü barındırıyor.
- Aynadaki Görüntü
Yamuk Bakan Öyküler / MonoKL Yayınları
2011’de Monokl Yayınları’ndan çıkan bu derlemedeki 4 öykünün çevirmeni Fatoş Akkoyunlu. Kitapta Asimov’un 1 öyküsü bulunmakta.
- Şakacı
Yüzyılın En İyi Bilimkurgu Öyküleri / İthaki Yayınları
İthaki Bilimkurgu Klasikleri Dizisi’nden çıkan ve kısa sürede baskısı tükenip astronomik fiyatlarla sahaflara düşen bu derlemede Asimov’un da bir öyküsü bulunuyor.
- Robot Rüyaları
Son kısım ise Asimov’un çeşitli dergilerde yayımlanan öyküleri hakkındadır.
Antares Bilimkurgu Dergisi
- Fizikçi Oğlum (Çeviri: Hüseyin İçen), Sayı 13, Şubat 1978
Atılgan Bilimkurgu Dergisi
- Kuvvet Dengesi (Çeviri: Cem Avcı), Sayı 13, Ağustos, 1999
Albemuth Bilimkurgu Dergisi
- Hayalülke (Çeviri: Murat Göç), Sayı 3, Aralık, 2002
X-Bilinmeyen Bilimkurgu Dergisi
- Öylesine Güzel Bir Gün ki (Çeviri: Ayça Bike)
- Emma (Çeviri: Mete Oğu)
- Son Soru (Çeviri: Ayça Bike
- Bakış Açısı (Çeviri: Ayça Bike)
- Dünyanın Tüm Dertleri (Çeviri: Ayça Bike)
- Jüpiter’i Satıyorum (Çeviri: Gönül Suveren)