Kore Bilimkurgu Edebiyatı Yükselişte

Kore bilimkurgu edebiyatı, okuyucu kitlesini genişleterek âdeta altın çağına koşuyor. Daha önce ağırlıklı olarak erkek okuyuculara hitap eden tür, Kim Cho-yeop ve Cheon Seon-ran gibi kadın yazarların sahneye çıkmasıyla birlikte kadın okuyucuların da ilgisini çekmeye başladı. Aynı zamanda, görsel olarak dikkat çekici bilimkurgu eserlerinin tiyatro, sinema ve dizi gibi mecralara uyarlanması da bu ilginin artmasında etkili. Verilen eserler, yeni okuyucuların dikkatini çekerek edebiyata yönelmesini sağlıyor ve bilimkurgu türü içinde sürekli büyüyen bir etkileşim döngüsü oluşturuyor.

Kyobo Kitabevi’nin verilerine göre bilimkurgu kitaplarının geçen yılki toplam satışı, bir önceki yıla kıyasla %31,9 oranında artış gösterdi. Kadın okuyucular, erkekleri az farkla geride bıraktı. Özellikle 20’li ve 30’lu yaşlardaki kadınların bilimkurguya ilgisi %3,8 oranında yükseldi. Bu ilginin simgelerinden biri, Kim Cho-yeop’un 2019’da yayımlanan “If We Can’t Go at the Speed of Light / Işıktan Hızlı Gidemeyeceksek adlı eseri oldu. Yayımlandığı günden bu yana büyük ilgi gören kitap, aradan beş yıl geçmesine rağmen hâlâ bilimkurgu çok satanlar listesinde ilk 10’da yer alıyor. Bu da Kore bilimkurgusunun ne kadar güçlü bir dönüşüm geçirdiğini gösteriyor.

Kim Cho-yeop’un yanı sıra, Cheon Seon-ran ve Shim Ne-ul gibi isimler de aktif üretimleriyle “bilimkurgunun üçüncü kuşak yazarları” arasında sayılıyor. Kore bilimkurgu edebiyatı, yerel dokusunu koruyarak kendine özgü bir çekicilik yaratırken bu dönüşümün öncülüğünü ise genç kadın yazarlar üstleniyor. Yeni kuşak yazarlar, bilimkurguyu yalnızca teknoloji ve gelecek tasvirlerine indirgemek yerine toplumsal adaletsizlikler, çevre krizleri ve ayrımcılık gibi güncel sorunları işleyen hikâyelerle daha geniş kitlelere ulaştırıyor. Bilimkurgu yayıncılığına odaklanan Hubble Yayınevi’nden bir yetkili, bu yerel yaklaşımı şöyle özetliyor:

“Yabancı bilimkurgu genellikle gelişmiş uzay teknolojilerini ya da bilimle şekillenmiş geleceği tasvir ederken, Koreli yazarlar bilimsel unsurları gerçek hayatla iç içe geçen öykülerde kullanmayı yeğliyor.”

Aynı yetkili, kadın yazarların tür üzerindeki etkisini ise şu sözlerle vurguluyor:

“Bilimkurgu yazanların önemli bir kısmını genç kadınlar oluşturuyor. Bu nedenle feminizm, azınlık hakları ve toplumsal cinsiyet gibi konuları ele alan birçok hikâyeyle karşılaşıyoruz. Bu durum, Kore bilimkurgusunun neden kadın okurlar tarafından büyük bir ilgiyle karşılandığını da açıklıyor.”

Yayınevi yetkilisine göre, Hubble tarafından düzenlenen Kore Bilim ve Edebiyat Ödülü sayesinde Kim Cho-yeop ve Cheon Seon-ran gibi yazarlar geniş kitlelere ulaşma şansı yakalıyor. Öte yandan, yapay zekânın gündelik yaşamda giderek daha görünür hâle gelmesi de bilimkurgu türüne olan ilgiyi artırıyor. Yayıncılık sektöründe bazı isimler, artık bir kitabın kapağında “Yapay Zekâ” ya da “ChatGPT” geçmediği sürece okur ilgisini çekmenin zorlaştığını söylüyor. Bu eğilim doğrultusunda, yapay zekâ temalı kitapların sayısı yalnızca bir yıl içinde iki katından fazla artmış durumda. Gelişen eğilimlerle birlikte, günlük yaşamı konu alan edebi eserlerde bilimkurgu unsurlarını tamamen dışarıda bırakmak giderek zorlaşıyor. Hubble Yayınevi’nden bir yetkili bu durumu şöyle ifade ediyor:

“Son zamanlarda bilimkurgunun sınırlarını belirlemek oldukça güçleşti. Artık yazarlar arasında, bilimkurgu öğelerinin hikâyelere daha serbest ve doğal şekilde yerleştirildiği bir anlayış hâkim.”

Koreli bilimkurgu yazarlarının uluslararası başarıları da türe olan yerel ilgiyi artırıyor. Onlardan biri de Bora Chung. Yazarın Lanetli Tavşan (Curse Rabbit) adlı eseri, 2022 yılında Uluslararası Booker Ödülü’ne, 2023’te ise ABD Ulusal Kitap Ödülü’nün çeviri edebiyat kategorisine aday gösterildi. Bora Chung’un 2024 yılında yayımlanan yeni kitabı Senin Ütopyan (Your Utopia) ise bilimkurgu edebiyatının en saygın ödüllerinden biri olan Philip K. Dick Ödülü’ne aday oldu. Bu gelişme, Kore bilimkurgusunun yalnızca yerel değil, küresel ölçekte de saygınlık kazandığını gösteriyor.

Benzer bir başarıyı Kim Bo-young da 2021 yılında Türlerin Kökeni (The Origin of Species) adlı eseriyle yakaladı. Yazar, ABD Ulusal Kitap Ödülü’nün çeviri kategorisinde aday gösterilerek Kore bilimkurgusunu uluslararası sahnede temsil eden önemli isimlerden biri hâline geldi. Söz konusu örnekler, Koreli bilimkurgu yazarlarının artık dünya çapında tanındığını ve türün küresel ölçekte ne denli güçlü bir ivme kazandığını ortaya koyuyor.

Bilimkurgu romanları günümüzde giderek daha geniş bir okuyucu kitlesine ulaşırken, bu etkileşim yalnızca kitaplarla sınırlı kalmıyor. Türün etkisi dizi, film ve müzikal gibi görsel ve sahne sanatları aracılığıyla da hızla yayılıyor. Örneğin, Kim Cho-yeop’un Spektrum adlı eseri sinema filmi olarak uyarlanmaya hazırlanıyor. Aynı yazarın Dünyanın Sonundaki Sera (Greenhouse at the End of the Earth) isimli kitabı, televizyon dizisi olarak izleyiciyle buluşmak için gün sayıyor. Cheon Seon-ran’ın Bin Mavi (A Thousand Blue) adlı romanı ise çoktan sahneye taşındı. Eser, hem tiyatro oyunu hem de yerli bir müzikal olarak sahnelendi. Uyarlamalarda genellikle çok satan kitaplar tercih ediliyor; bu da bilimkurgu eserlerinin başarı şansını artırıyor.

Kore bilimkurgusunun medyada bu kadar geniş yer bulmasının bir diğer nedeni ise ele aldığı konuların toplumsal gerçekliğe ve bireysel deneyimlere yakın olması. Uzay yolculukları ya da kıyamet sonrası senaryolar yerine çevresel krizler, teknolojik etik, ayrımcılık ve kişisel kimlik arayışı gibi güncel meseleler ön plana çıkıyor. Bu yaklaşım hem izleyici hem de okuyucu açısından eserleri daha erişilebilir ve duygusal olarak daha etkileyici hâle getiriyor. Böylece Kore bilimkurgusu, yalnızca hayal gücüne değil, insan gerçekliğine de dokunan bir anlatı evreni sunarak küresel etkisini her geçen gün artırmaya devam ediyor.

Kaynak: Maeil Business Newspaper