Rose Macaulay

Huxley ve Orwell’in Hayal Ettiği Geleceği İlk Yazan Bir Kadındı

1919 yılında Rose Macaulay adlı İngiliz yazar, “What Not, A Prophetic Comedy” başlıklı bir distopik roman yayımladı. Bu bilimkurgu romanında insanların zekâsına göre derecelendirildiği, devletin tüm vatandaşlara zihin eğitimini zorunlu kıldığı ve üremenin tamamen devlet kontrolünde olduğu bir gelecek resmediliyordu. Rose Macaulay veya What Not’ı büyük ihtimal daha önce hiç duymamışsınızdır. Ancak bir bilimkurgu klasiği olan Cesur Yeni Dünya‘nın yazarı Aldous Huxley‘nin, Rose Macaulay ile Londra’daki aynı edebiyat çevresinde takıldığını ve Huxley’nin başyapıtının, Macaulay’in daha önce romanında yer verdiği birçok kavramı içerdiğini biliyor musunuz?

2019 yılında İngiltere merkezli bir yayınevi olan Handheld Press, “What Not”ı tekrar basmayı planlıyor. Böylece okurlar bahsedilen benzerlikleri kendileri de karşılaştırıp görebilecekler. Bu arada romanın yayımlandığı günden bu yana sadece tek bir baskı yaptığını da belirtmek gerek.

Rose Macaulay (1881-1958)

“What Not” romanının tekrar gün yüzüne çıkması, Huxley’nin Cesur Yeni Dünya’sını etkileyen başka bir romandan bahsetmek için de iyi bir fırsat: Yvgeny Zamyatin‘in 1923 tarihli Biz romanı. What Not ve Biz romanları için, o günden günümüzün nasıl olacağına dair ipuçları veren ve sağlam bir gelecek tasviri yapan, Cesur Yeni Dünya veya 1984‘i büyük oranda etkileyip, onlar kadar popüler olamayan romanlar diyebiliriz.

What Not’ın yeni baskısının önsözünde, hem Macaulay’in hem de Huxley’nin editör Naomi Royde-Smith ile yakın arkadaş olduğu ve ikilinin mutlaka yollarının kesiştiği belirtiliyor. Huxley, Royde-Smith’in Westminister Gazette’ten iş arkadaşı ve 1923’de birkaç ay boyunca onun evinde kalıyor. Bu sırada Macaulay, Royde-Smith’in dairesinde haftalık edebiyat geceleri düzenliyor. Huxley’nin What Not romanını okuduğuna dair elimizde kesin bir kanıt yok. Ancak Huxley’nin Macaulay ile mutlaka edebiyat muhabbeti yaptığını ve başyapıtında onun bazı fikirlerinden faydalandığını tahmin edebiliriz.

Bazı örnekler vermek gerekirse, Macaulay’in kitabında demokratik seçimle başa gelen İngiliz hükümeti yerine, beş kişi ama tek fikirden oluşan “Birleşik Konsey” yer alıyor. Huxley’nin kitabında ise “Dünya Denetleyicileri” adı verilen elit bir grup tarafından ülke yönetimi gerçekleştiriliyor. What Not’ın vatandaşları zekâlarına göre derecelere ayrılıyor ve zekânın eşit bir şekilde dağılması için aynı derecedekiler birbirleriyle evlenemiyor veya birlikte olamıyor. Huxley’in Cesur Yeni Dünya’sında da benzer bir derecelendirme ve kastlar yer alıyor. Macaulay’ın romanında “Birleşik Konsey” Zihin Eğitimi Yasası çıkarıyor ve böylece vatandaşlarını daha zeki hâle getirmeyi amaçlıyor. Huxley’nin romanında da benzer bir şekilde “duygu mühendisleri” beyin yıkama tekniklerini kullanarak vatandaşları manipüle ediyor.

İki kitabın farklılıkları da doğal olarak var. Yazarların cinsiyetlerinin, romanın içeriğini etkilediği hemen fark ediliyor. Cesur Yeni Dünya’da güzel ama salak kadınlarla, zeki erkekler yer alırken, What Not’ta daha az cinsiyetçi bir dil kullanılıyor. What Not’ın kadın başkarakteri Kitty, Cesur Yeni Dünya’daki tüm kadınların aksine akıllı, maceracı ve sivri dilli biri. Zihin Bakanlığında çalışan Kitty, yeteneği sayesinde bakanlık tarafından kıymet görüyor ama o, bakanlığın propagandasına ve yaptığı işe körü körüne bağlanmayacak kadar özgür ruhlu biri. What Not’ın Cesur Yeni Dünya’ya göre daha üstü kapalı ve eğlenceli bir kitap olduğunu söyleyebiliriz.

cesur yeni dunya 2

Yüz yaşında olmasına rağmen What Not, dikkat çekici bir şekilde hâlâ güncel ve okunmaya değer bir bilimkurgu romanı. Basıldığı zamanla günümüz karşılaştırıldığında ne kadar az şeyin değiştiği, devlet politikalarının ne kadar absürt ve tehlikeli olabileceği tekrar görülebiliyor. Belki de What Not tekrar basımıyla yıllar önce hak ettiği üne sonunda kavuşabilecek.

Hazırlayan: Ruhşen Doğan Nar | Kaynak

Yazar: Konuk Yazar

Bu içerik bir konuk yazar tarafından üretilmiştir. Siz de sitemizin konuk yazarlarından biri olabilirsiniz. Yapmanız gereken tek şey, kaleme aldığınız bilimkurgu temalı makale ve öykülerinizi bilimkurgukulubu@gmail.com adresine göndermek. Editör onayından geçen yazılarınız burada yayımlanıp binlerce okurun beğenisine sunulacaktır. Gelin bu arşivi birlikte büyütelim...

İlginizi Çekebilir

bir-zamanlar-gelecek-2121

Türk Usulü Distopya: Bir Zamanlar Gelecek: 2121

İnsanlık, tarih boyunca pek çok kez kıtlıkla yüzleşmek zorunda kalmıştır. Mısır, Çin, Hindistan, Avrupa, Amerika …

Bir Cevap Yazın

Bilimkurgu Kulübü sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et